'Teletekst is een baken van rust in een chaotische wereld'

Weet je wanneer je merkt dat je ouder wordt? Niet zozeer bij nieuwe uitvindingen die je in je jeugd hebt gemist. Maar wel wanneer er dingen verdwijnen die je ooit als een baken hebt beschouwd. Wanneer je je herinnert dat je nog cd’s hebt gekocht. Hebt betaald in guldens. Gebeld in een telefooncel. Ingebeld voor internetverbinding. Hebt genavigeerd met een Tomtom die onuitwisbare cirkels op je voorruit achterliet. Sterker nog: ook nog met landkaarten. En je je vervolgens realiseert dat er inmiddels een generatie is opgegroeid die bij al die vorige zinnen kijkt zoals ik keek wanneer mijn oma over de hongerwinter begon. (Dit is ook nog eens een volledig hypothetische opmerking, want welke tiener leest nou een column in een betaald weekblad dat je op papier koopt in een boekhandel?)

Het schoot allemaal door mijn hoofd toen ik las dat jullie, RTL, gaan ophouden met Teletekst. De reden ervoor was een tamelijk genuanceerd verhaal dat neerkwam op: kijkt geen hond meer naar, en degenen die dat wél doen zijn toch al bijna dood.

De vraag waar ik was bij groot nieuws kan ik soms niet meer beantwoorden, maar de vraag waar ik dat groot nieuws lás heeft altijd hetzelfde antwoord: op Teletekst 101. Ik herinner me nog het gezelschap vrienden waar ik me in bevond op de dag dat de Britten kozen voor Brexit. Ik las het nieuws op mijn iPhone, maar dan wel op de Teletekst-app op die telefoon. Ze vonden dat heel grappig. Of nee, dodelijker zelfs nog: ze vonden het scháttig. Want: retro.

En inderdaad, het is een combinatie van een oude en een nieuwe wereld die alleen visueel al niet klopt. Op een scherm met een niet lang geleden nog ondenkbaar hoge resolutie kijken naar blokletters uit de tijd van Space Invaders. Op de een of andere manier is Teletekst zeker de laatste jaren een baken van rust en overzichtelijkheid voor me geworden. Terwijl op Twitter het nieuws en de geruchten over elkaar buitelen, vermengd met meningen, liefst met ferme uitroeptekens erachter, voldoet één blik op Teletekst om te checken of het inderdaad is gebeurd, en zo ja: hoe ernstig het is. Staat het niet op 101, dan is het kennelijk nog niet bevestigd. En is het echt ernstig, dan weet je dat meteen: dan heeft het een eigen blok bovenin gekregen. Aantal slachtoffers, waar is de dader, reacties buitenland. Overzicht in de chaos. Grote vierkante letters te midden van de emoticons.

Het is een illusie, ik weet het. Want veel nieuws haalt Teletekst niet, of veel te laat. En zoals de wereld veel te ingewikkeld is voor de 140 tekens van Twitter, zo is ie dat ook voor de drie alinea’s van Teletekst. Maar goed, alleen al de illusie van overzicht wil weleens rust in het hoofd brengen.

Jullie stoppen ermee, de NOS nog niet. Ik ben daar blij mee, maar weet ook dat het nu nog een kwestie van tijd is. Jullie zijn gewoon altijd iets sneller. Dat waren jullie met het afschaffen van Zwarte Piet ook; daar loopt de NOS voor de vorm ook nog een paar jaar achteraan. Weet je waar ik trouwens las dat Teletekst verdwijnt? Precies. Er stond ook een datum bij. 1 april. Ik heb dus nog hoop.