Onze man in Diemen, bij de bridgeclub

Om kwart voor elf, een uur voordat de bridgers komen, zijn Bartolo, Irma en Jessica al in het zaaltje, een ruimte ter grote van een flinke middelbareschoolkantine. In alle rust ontvouwt Bartolo de speciale rode en groene bridgekleedjes. Jessica staat, in stilte, aan een aanrecht met militaire precisie schaaltjes te vullen met lekkernijen. Aan een tafeltje in de hoek zit Irma, van Bridgeclub Diemen Noord. Hoewel de cursus georganiseerd wordt door Sans Atout, helpt Lifestyle Irma toch mee. Ze knipt uitgeprinte velletjes met waardebonnen voor de lunch, en voor een schaaltje bitterballen, later op de middag.

Maar Irma, als Bartolo en Jessica van Sans Atout zijn, en jij van Bridgeclub Diemen, is dat dan niet een gevoelige derby vandaag? ‘Ho ho!’ roept Irma terug, vanaf het tafeltje waar ze de bonnen voor broodjes en bitterballen knipt. ‘Wij zijn dé bridgeclub van Diemen-Noord, niet van Diemen, hoor. Anders worden de andere clubs boos, en dat willen we natuurlijk niet.’ Nee? Want is er een soort onderlinge strijd met de andere bridgeclubs? ‘Nou, nee hoor, maar we nemen gewoon het zekere voor het onzekere.’ Oké. Maar, geen spanningen dus? Irma knikt ja en knipt verder. Even zijn we allemaal stil. Nu Bartolo de kleedjes heeft neergelegd, komt hij met plastic kaartenbakjes aan. ‘Kijk,’ begint hij, een beetje giechelend. ‘Het is met bieden. Je moet bij het bridgen dus tegen elkaar opbieden, maar verder is het zonder praatje. Je hoort weleens wilde verhalen, hoor, dat mensen betrapt worden omdat ze stiekeme codesignalen hebben afgesproken zoals kuchen, handen wapperen, of met je voeten bewegen. Maar dat is dus allemaal uit den boze.’

Een paar meter verder begint Irma ineens te hoesten. Bartolo en ik kijken samen even op. Kijk, dit is dus al verdacht. ‘Nou ja, je merkt op deze manier inderdaad wel dat het heel moeilijk is om je lichaam onder controle te houden tijdens het bridgen. Je wil niks geks doen, natuurlijk. Maar waar laat je je armen dan? En je knieën?’ Bartolo giechelt een beetje. Dan vult zijn vrouw hem aan. ‘Er zijn niet veel jeugdige bridgers, hoor, de gemiddelde bridger is ongeveer zeventig jaar oud. Maar bij de kids is het allemaal bloedjeserieus. Onze zoon doet weleens met onder dertien mee, en daar zie je ook wel dat er heel erg scherp op gelet wordt. Op valsspelen, op codegebaren en zo. Camera’s en alles.’ Bartolo en Irma knikken ernstig. Dan valt het gesprek eventjes stil.

Different koek

‘Ja, ja,’ voegt Jessica eraan toe, ‘ja ja, dat is is wel even different koek, hoor.’ Bartolo knikt nog eens. Een paar minuten later staat Bartolo nog altijd met de plastic bakjes in zijn hand. Hij klapt er eentje open en loopt weer naar me toe. ‘Dit is misschien ook wel goed om te weten,’ legt hij enthousiast uit. ‘Dit zijn de systeemkaarten, ja, ze zijn als het bakje uitgeklapt is, natuurlijk wel herkenbaarder hoor. Kijk.’ Bartolo begint het bakje met de systeemkaarten open te klappen. ‘Kijk, nu herken je ze wel.’ Nee. Eigenlijk niet. ‘Maar, ho, ho, Bartolo!’ roept Irma, vanaf haar tafeltje met broodjesbonnen. ‘Dit zijn de biedkaarten, hoor, niet de systeemkaarten!’ ‘Och, ja! Verrek! Je hebt helemaal gelijk!’ antwoordt hij verbaasd. ‘Ja, verdorie, nou. Ja, dit zijn de biedkaarten,’ gaat hij verder, ‘niet dat er dadelijk iemand met verstand van bridge dit leest en denkt: héé, die mensen in Diemen, wat is dat voor een gek cluppie?!’ Na een uur lang schaaltjes, kleedjes, bakjes extra tafeltjes klaarzetten, druppelen de eerste mensen binnen, waaronder bridgedocent Nico. Nico installeert zijn beamer, en klikt zijn Powerpoint-presentatie – recht uit de jaren 90 – aan. Om hem heen kijken wat dames op leeftijd bewonderend naar deze technisch begaafde man, die óók nog eens goed kan bridgen.

Na een tijdje komt er een oude mevrouw naast me staan. Even denk ik dat ze met me wil praten, dan besef ik dat ze het bord achter me bestudeert, waarop de leden van klaverjasvereniging Troef staan genoteerd. Zit u naast de bridgeclub óók al bij de klaverjasclub? De mevrouw kijkt me even onderzoekend aan, alsof ik haar in de maling neem. ‘Nee. Ik kijk even of mijn nicht erbij zit.’ Dan houdt ze resoluut haar mond en draait ze zich van me af. Ach ja, natuurlijk. Na een tijdje het bord bestudeerd te hebben, humt ze een keer. Dan draait ze zich weer om. En? ‘Ja. Ze zit erbij.’ Hé, leuk! En wat betekent dat? ‘Nou, dan ga ik haar eens een keer bellen.’ Oh. Zonder verder nog iets te zeggen, sjokt ze terug naar haar plek aan tafel.

Geen haat en nijd

Aan een van de andere tafels gaat het weer over alle bridgeclubs die Diemen rijk is. Jos en Joke praten honderduit over alle verschillende verenigingen in het dorp. ‘Er is geen haat en nijd hoor, tussen Sans Atout en Diemen Noord. Sommigen zitten zelfs bij allebei de verenigingen. Prachtig toch,’ vertelt Joke nog maar eens. Ah ja, dus het is niet net als met het voetbal, dat er haat en nijd is in de bridgewereld? ‘Nee joh, hier is helemaal geen strijd.’

Dat zou wat zijn, toch? Dat er ineens in Diemen een raam van iemand van Sans Atout beklad wordt met de tekst ‘Wij Zijn Diemen Noord, Wij Zijn de Beste!’ ‘Nee. Zo gaat dat niet bij ons.’ Oké. Ons gesprek wordt onderbroken door Nico, die de les van vandaag eindelijk begint. Iedereen gaat achter een tafel zitten en draait zich naar het scherm van de beamer toe. Jos en Joke luisteren aandachtig en kijken onafgebroken naar wat de docent hen vertelt over het spelplan van de verdediging bij het bridgen.

Een paar tafels verder is een vrouw driftig mee aan het schrijven. Nog een tafeltje verder zit een meneer met zijn handen op zijn buik en zijn ogen dicht – om zich te concentreren op het luisteren, hij krijgt het voordeel van de twijfel. Nico vertelt enthousiast, en stelt vragen aan zijn publiek. Al vragend en uitleggend komt hij langzaam tot een paar spelsituaties die hij ook weer bespreekt met de, pakweg, vijftig mensen voor hem. Overal om me heen zitten er mensen driftig te knikken. Er wordt een vraag gesteld. En nog een. Achterin de hoek steekt een mevrouw haar hand op, maar trekt hem verlegen toch weer terug. Een minuut later stelt ze haar vraag toch. Na een uur praten over schoppen, klaveren, partners, voorzetten en afslaan is het pauze. Zometeen kan het echte werk beginnen. Bartolo loopt bijna huppelend tussen de tafeltjes door. Nico komt naar me toe gelopen. ‘Ja, Martijn, nu komen er nog een aantal mensen bij, die het ochtendprogramma niet bijgewoond hebben. Die komen alleen voor het bridgen zelf.’ Die hebben geen lessen meer nodig?

‘Nou, dat denken ze!’ Ah, maar hoogmoed komt ook hier bij Sans Atout voor de val, toch? ‘De tijd zal het uitwijzen. Maar sommigen vinden het ook wel een lange zit natuurlijk, vanaf half twaalf, twaalf uur af.’ Want tot hoe laat gaat dit door? ‘Tot vijf uur.’ Oh, ja. Dat is nogal lang, ja.

‘Soms krijg je ook ineens een berichtje binnen van eh, Marijke is over leden, of zoiets’

‘Maar mensen komen ook voor de gezelligheid, hoor. Kijk, iedereen is hier wel een beetje van dezelfde leeftijd, zal ik maar zeggen. En soms, nou ja, soms dan krijg je ook ineens een berichtje binnen van eh, Marijke is overleden, of zoiets. Nou, dat wisten wij dan al, want dan was zo iemand al een tijdje niet op de club. En dat voorspelt in deze leeftijdscategorie vaak niet veel goeds.’ Als iedereen voorzien is van koffie wordt verteld dat er nog een extra bridger is ingevlogen voor de minder getalenteerde groep bridgers, dus dat die toch nog met precies genoeg mensen zijn. De betere bridgers van Sans Atout en Diemen Noord hebben pech: die zijn niet met genoeg, dus daar moet iemand met een blinde set meekaarten. Het is niet anders, verzekert Bartolo ons. Dan wenst hij iedereen een fijne middag vol bridgeplezier en gaat er nog een keer een bel. De zaal wordt stil. Aan sommige tafeltjes worden af en toe wel wat woorden gewisseld, maar over het algemeen is het tijdens het spelen behoorlijk rustig in De Schakel: het blijft natuurlijk wel bridgen zonder een praatje.