Tot zover de matador

Beste matador Victor Barrio,

Ken je Steve Irwin nog, die Australische voorloper van Freek Vonk? Altijd wanneer Irwin, bijgenaamd The Crocodile Hunter, op televisie was, stond hij in zijn kaki broek te stuiteren naast een krokodil, terwijl hij ‘Crikey!’ riep, een term die ik voor hem nooit had gehoord, en na hem ook nooit meer. Want Steve is dood. Hij kwam op het verkeerde moment de verkeerde vis tegen. Cabaretier Kees Torn dichtte in een van zijn voorstellingen een grafschrift voor hem: ‘Hij was de beste / In krokodillen pesten / En toen kwam die pijlstaartrog / Mooie vissen zijn dat toch.’ Het zou bijna jouw grafschrift kunnen zijn. ‘Hij was de beste / In stieren pesten / En toen ontmoette stier Lorenzo Victor / Tot zover de matador.’

Het was lang geleden, een matador die in de arena wordt gedood door een stier. Ik zag je sterven op tv, en dacht heel eerlijk gezegd: té lang. Dat vond ik een paar seconden later niet echt een gedachte om heel trots op te zijn, dus ik besloot de beelden nog eens terug te kijken, zodat ik me kon bedenken. Als je goed naar die beelden kijkt, zie je de doodsangst in je ogen. Dat is een zeer nare aanblik, een mens in doodsangst. Het zou mijn gedachten moeten veranderen, vind ik. Maar nee, dat gebeurde niet.

Vervolgens las ik in het Algemeen Dagblad een interview met je vrouw, die afgelopen weekend veranderde in een jonge weduwe, toen ze op de tribune haar man zag sterven. Ze schreef in een open brief aan je: ‘Ik hoop zo dat er glorie is voor iedereen die zijn leven verloren heeft op de hoorns van stieren.’ Ik herlas die zin, en dacht: ik hoop eigenlijk van niét. Ze gebruikte ook het woord ‘oneerlijk’. Dat woord komt ook altijd bij me op bij stierenvechten. Maar dan op een andere manier: de stieren worden jarenlang getraind voor het gevecht, maar wanneer die training te effectief blijkt en de stier een gerede kans maakt op een overwinning, wordt hij voor het gevecht verzwakt.

Lees ook: De schoorsteen rookt weer voor even Hazes

Hij krijgt dan bijvoorbeeld geen eten, maar wel zout door zijn water, zodat hij ernstig uitdroogt. Of zijn hoorns worden afgezaagd. Of hij wordt net voor hij de arena betreedt met zandzakken op zijn nieren geslagen. Alles om de toreador maar te laten winnen, wat dan ook vrijwel altijd gebeurt. Anders gezegd: als je het gevecht van afgelopen weekend beschouwt als een functioneringsgesprek, ben je daar niet best uitgekomen.

Ik vind stierengevechten walgelijk, zoals ik elke vorm van dierenmishandeling walgelijk vind. Het voor toerisme-doeleinden opgediende sausje erover van ‘traditie’ en ‘cultuur’ doet daar niets aan af: er bestaan ook inferieure tradities en cultuuruitingen – in sommige landen is vrouwenbesnijdenis zowel een traditie als een cultuur. Maar ik vind wel meer walgelijk, bijvoorbeeld de bierfiets. Toch hoop ik niet dat alle bierfietsers zichzelf onder een vrachtauto of trein fietsen. Dus kennelijk is er iets aan die sport van jou die iets in me oproept dat verder gaat, dat neigt naar bloeddorst. Schrijver Ernest Hemingway was een groot liefhebber van stierenvechten.

In Death in the Afternoon stelde Hemingway dat stierenvechten dat het meer is dan een sport: het is een doodsritueel. Ik vind het juist mínder dan een sport: het is een oneerlijk gevecht op leven en dood. Ik ben tegen oneerlijke gevechten op leven en dood. Maar als ze dan toch plaatsvinden en ze zijn inderdaad een doodsritueel, dan ben ik voor het leven voor de oneerlijk zwakkere. En daarmee voor de dood voor de oneerlijke sterkere.

Leon Verdonschot

https://www.youtube.com/watch?v=s1tN0ggNreA