‘Urk is een soort wappieheilstaat’

Beste Wessel Snoek van de Sionkerk in Urk,

De laatste tijd hoor ik vaak, vaker nog dan normaal, het idee om Urk af te stoten. Of zelfs definitief terug te geven aan de zee. Nu ben ik een Limburger, dus gewend aan dat wensdenken van de rest van Nederland: om de zoveel tijd roept wel iemand dat de splitsing tussen Nederland en Vlaams Limburg ongedaan moet worden gemaakt en dat wij van reserve-Belgen volwaardige Belgen moeten worden.

Maar het contrast tussen Urk en de rest van Nederland is veel groter dan dat tussen Limburg en bijvoorbeeld de Randstad. Dat blijkt alleen al uit de partijen die in Urk in de gemeenteraad zijn vertegenwoordigd (van groot naar klein: ChristenUnie, Hart voor Urk, CDA, SGP, Gemeentebelangen, PVV). Bij de laatste Kamerverkiezingen werd links in Nederland weggeveegd, in Urk heeft het nooit bestaan.

Het contrast tussen Urk en de rest van het land blijkt ook uit het percentage bewoners van Urk dat is aangesloten bij een kerk: 98 procent.

Door precies die kerken weten we in coronatijd weer hoezeer Urk afwijkt van Nederland, waar door de coronamaatregelen nu al ruim een jaar geen groepen mensen bij elkaar komen in clubs, voetbalstadions, popzalen of theaters. In Urk doen jullie niet aan coronamaatregelen – in die zin zijn jullie een wappieheilstaat, al vraag ik me sterk af of jullie veel tolerantie zouden opbrengen voor een geflipte dansleraar of voor een door de (evenmin in jullie raad vertegenwoordigde) VVD eruit gezette huisjesmelker.

Dus zat vorige week zondagochtend ook uw Sionkerk weer vol, en daar kwam pers op af. Die pers kreeg klappen, en werd aangereden. Dat laatste klopt volgens u niet: de journalist ‘deed zelf een stap naar voren’. Het was dus eigenlijk een soort zelfmoordjournalist. Dat eerste, van die klappen, ontkende u niet, daar had u zelfs alle begrip voor, want u zei over de journalisten: ‘De SS handelde vriendelijker in de oorlog.’ Ik kan me voorstellen dat u goed weet hoe de SS in de oorlog handelde: dominee G. Kersten, oprichter van de SGP, was een volbloed antisemiet.

Natuurlijk is uw volle kerk het zoveelste bewijs dat we in Nederland eens een grondige discussie moeten voeren over de invulling van artikel 6 (vrijheid van godsdienst), zoals trouwens ook over artikel 23 (vrijheid van onderwijs, met regelmaat gebruikt tegen homoseksuele leerlingen). Maar daarmee is nog niet de vraag beantwoord: hoe verklaren we vrijstaat Urk?

In het vorig jaar verschenen boek De ontdekking van Urk van de Vlaamse journalist Matthias M.R. Declerq deed hij een poging de ziel van Urk te vinden, in een tocht langs vis, drugs, vuurwerk en de verschillen tussen Mannenkoor Urk en Urker Mannenkoor Hallelujah. Halverwege zijn zoektocht stuit de Vlaming op een boek dat een Utrechtse bioloog in 1853 schreef. Daarin beschrijft hij de Urker als een ‘zuiver, nagenoeg geheel onvermengd ras’. Het leidde ertoe dat aan het begin van de vorige eeuw antropologen in stofjassen naar Urk trokken met schedelmeetapparatuur, om maar iets te begrijpen van dat bijzondere volk.

Een eeuw later proberen we dat nog steeds.