Leon Verdonschot: 'Het aantal splijtzwammen in onze samenleving is groot, maar De Efteling bindt ons'

Beste Michel de Valk uit Oss,

Migratie, klimaat, woke, Israël-Hamas: het aantal splijtzwammen in de Nederlandse samenleving is inmiddels gigantisch. Waren enkele jaren geleden de Verenigde Staten nog een spookbeeld als het ging om een land waarin de helft van de mensen in een totaal andere werkelijkheid lijkt te leven dan de andere helft, inmiddels is Nederland er niet ver vandaan. Als ik NRC lees en daarna De Telegraaf, heb ik werkelijk het idee dat ze een ander land beschrijven. Als ik naar Bar Laat kijk en daarna naar Vandaag Inside: idem. Als ik op Threads rondzwerf en daarna op X: hetzelfde.

Wat bindt ons nog? Waar worden we allemaal nog blij van, zonder enig voorbehoud, op dezelfde kinderlijke manier, ondanks al onze verschillen? Het antwoord op die vraag ligt in Kaatsheuvel. De Efteling.

Afgelopen week opende er een nieuwe attractie, Dance Macabre. Er stonden rijen van vier uur voor de attractie. Als een trein in Nederland vijf minuten vertraging heeft, zie je een heel perron vol chagrijnige gezichten. Als de bagageband op Schiphol niet binnen vijf minuten de koffers uitbraakt, staan honderden mensen te zuchten. Maar in de Efteling voegt de Nederlander zich zonder morren in een rij die uren duurt. Voor een attractie van enkele minuten. In een haastige wereld vol ongeduld is de Efteling een oase van onthaasting.

Een Néderlandse oase van onthaasting, wat inmiddels ook bijzonder is, in een land waar niet alleen veel entertainment in buitenlandse handen is (van onze grootste concertorganisator Mojo tot 90 procent van de Nederlandse kranten), maar ook allerlei diensten die je totaal niet zou associëren met buitenlandse beleggers: van kinderopvang tot de zorg. De Efteling is eigendom van Stichting Natuurpark de Efteling. Alleen die naam al. Ook in die zin staat de tijd stil in Kaatsheuvel.

Ik zag een interview met jou in het Algemeen Dagblad. Je werd een ‘superfan’ van de Efteling genoemd. Je hebt nu al een tattoo van Dance Macabre, terwijl de attractie nog geen week open is. Je had ook al een tattoo van Pardoes en van Roodkapje. En van de Python. In je nek. Er bestaan tattoos die doorgaan als een ‘jobstopper’, maar een tattoo van de Python uit de Efteling in je nek lijkt me daar de overtreffende trap van. Knettergek, zou een andere verklaarde Efteling-fan zeggen. En daarom geweldig. Het is immers een prétpark, dus gelijk heb je: leg die pret vast in je nek.

Onttrekt de Efteling zich dan aan ieder maatschappelijk debat? Allerminst. Geregeld zijn attracties zélf het onderwerp van controverse. Denk aan de karikaturen van het Carnaval Festival, denk aan de vleespotten uit Monsieur Cannibale. Dan past de Efteling ze aan. Te snel volgens de ene helft van het land, te langzaam volgens de andere. Maar vervolgens gaat de storm liggen, komt er geen boycot, staan er geen demonstranten voor de deur, maar gewoon weer rijen voor alle attracties. Alsof er niets gebeurd is. De Efteling is ons eigen Land van Ooit.