‘Vertrouwen, koers, gezag, het complete kompas: we zijn het allemaal kwijt’

Kajsa Ollongren die positief test op corona en toch bij haar chauffeur instapt. Theo Hiddema alwéér terug bij FvD, ditmaal als senator. Sylvana Simons die tegen de formateur verklaart dat ze niet met racisten en fascisten wil samenwerken en – om verwarring te voorkomen – benadrukt dat ze daarmee PVV, FvD en JA21 bedoelt. Vera Bergkamp, de eerste lesbische Kamervoorzitter met een half-Marokkaanse achtergrond waarvan we tot vorige week alleen wisten dat ze bij D66 hoort – maar ja, individuele randzaken over afkomst en geaardheid zijn intrinsieke kernkwesties geworden. Positie Omtzigt, functie elders?

Duitse media verbaasd dat Mark Rutte met openlijke leugens blijft wegkomen. Nederlandse media massaal op de bres voor Mark Rutte want ‘2 miljoen kiezers’ en ‘wie anders’ en ‘het land beleeft de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog’. De koddige krampachtigheid waarmee Sigrid Kaag zichzelf met ‘nieuw leiderschap’ als kanshebber voor het premierschap tracht te positioneren tegenover de man met wie ze tegelijkertijd samen een nieuwe coalitie probeert te smeden. Gert-Jan Segers die te laf was om in de Kamer de trekker over te halen, maar Rutte op Goede Vrijdag alsnog aan het kruis hangt in de krant.

We zijn het helemaal kwijt. Niet alleen het vertrouwen, maar ook de koers, het gezag en het complete kompas. We stuiteren van ophef naar fophef binnen de kaders van een modieuze moraal, we panikeren over een klimaatcrisis waar niemand de omvang of implicaties écht van begrijpt, maar waarvan sommigen menen hem volwassen te lijf te gaan dankzij verwoed gebouwde windmolens en versneld gekapte bomen om biomassacentrales mee te voeden en we struikelen over spookbeelden van ‘institutioneel racisme’, die we proberen te verjagen door heel vaak ‘Inclusiviteit! Diversiteit! Transgenderrechten! Slavernijverleden!’ te krijsen, zodat degenen die zwijgen voor fascist kunnen worden uitgemaakt.

De broosheid van onze vrijheid tekent zich niet af in de gretigheid waarmee we elkaar op sociale media verbaal de hersens in slaan en ook niet in de manier waarop demonstranten tegen coronamaatregelen van pleinen worden geslagen of van velden worden gewaterkannoneerd door het geweldsmonopolie van een overheid die geen begin van een licht op het einde van de pandemie weet te werpen.

De broosheid zit verborgen in de stille erosie van de principes waar ons bestuurlijke systeem en rechtsstaat op gebouwd zijn. Het toeslagenschandaal bood een kort kijkje op schade die van bovenaf wordt veroorzaakt en zich een weg naar beneden heeft gevreten, maar alweer achter het rookgordijn van de politieke retoriek is verdwenen– om snel vergeten te worden.

Surfen op de waan van de dag is heerlijk, maar alleen als je weet naar welke stevige, veilige en vaste bodem je voeten kunnen zoeken als je onverhoopt een keer ondersteboven komt te liggen met de plank voor je kop.