‘Zelden toont de vaderlandse pers oprechte interesse in Wilders’ standpunten’

‘Maar Geert Wilders geeft in dit klimaat toch wel legitimatie aan iemand die wellicht journalisten iets aan wil doen?’ We zitten op een terras en bespreken de invloed van nepnieuws. Het gesprek is gekomen op een tweet van de PVV-leider van een paar dagen eerder: ‘Journalisten zijn – uitzonderingen daargelaten – gewoon tuig van de richel.’

Het Nederjournaille stond op de achterste poten ten hemel te schreien dat zulke woorden het voorportaal van geweld tegen de vrije pers zijn. ‘Journalisten zwart maken is de rechtstaat zwart maken,’ vond de vakbond. Mijn terrasgenoot was het daar mee eens: ‘In deze tijd kan zo’n tweet verregaande gevolgen hebben.’

Mijn tegenargument was dat de particuliere oprisping van een politicus die zich chronisch onheus bejegend voelt door de pers, niet automatisch gelijkstaat aan een geweldsoproep. Sterker nog, koppel het los van de directe aanleiding (een stukje over rare smeerbeer Dion Graus in NRC, waar feitelijke onjuistheden in stonden – nepnieuws dus) en bekijk het voor de gein eens door zijn bril.

Wilders wordt bijna per definitie geduid als een racist, een xenofoob, een islamofoob en niet zelden als een fascist. Allemaal hele zware kwalificaties die, wanneer je ze eerlijk toetst aan diverse criteria, geen stand houden. Wilders is zwaar anti-islam, maar heeft nog nooit opgeroepen tot geweld. Wel wordt hij al bijna twee decennia zwaar beveiligd omdat de islam hém het leven niet gunt. Wat best wel zijn punt over het gevaar van de islam onderstreept. En ja, hij wil minder criminele Marokkanen – maar wie wil dat nou niet?

Zelden toont het journaille oprechte interesse in zijn standpunten. Wilders is de vleesgeworden definitie van iemand in wiens weelderige witgebleekte haar je de vlag van je eigen deugdzaamheid kunt planten. Een stabiele achterban van een miljoen kiezers wordt stelselmatig in één adem afgeschreven omwille van hun politieke voorkeur. Wie een positie bekleedt voor de PVV, mag hopen dat ie daarna nog ergens leraar of ambtenaar kan worden, want je loopt nog jaren met pek besmeurd rond. Maar het probleem, meneer, dat blijft.

Wilders heeft het dus niet zo op journalisten, die hem zelden eerlijk behandelen, omdat ze – uitzonderingen daargelaten – ideologisch vooringenomen zijn over de man met het Mozart-haar.

Nergens roept hij feitelijk op tot geweld en het staat ook niet tussen de regels. Omdat een vakbond en een paar hoofdredacteuren dat er toch in lazen en die interpretatie luidkeels jammerend op hun voorpagina’s zetten, is de associatie alsnog tot feit opgepijpt. Als nu een journalist wordt geslagen, wijzen duizend inktvingers naar Wilders. Als het een moslim is, zul je ze niet horen.

Wie de gevaren, effecten of consequenties van nepnieuws wil begrijpen, moet eerst het verschil kennen tussen bewuste beïnvloeding, je eigen waarheid en een zelfvervullende voorspelling.