‘Álle elf commerciële coronatestbedrijven die u aanstuurt, zijn uit op winst’

Beste Pier Eringa van Stichting Open Nederland,

Corona, zo wordt steeds duidelijker, heeft vele Sywerts voortgebracht. Gelukkig niet allemaal zo schaamteloos hufterig als de Kapitalistische Koorknaap die het begrip ‘om niet’ voorgoed om zeep hielp. Maar wel met in essentie hetzelfde gedrag: binnenlopen op andermans leed, daartoe volledig gefaciliteerd door de overheid. En indien daar op aangesproken, dan paraat met een verhaal dat het cowboygedrag de schijn van onvermijdelijkheid probeert te verlenen.

Neem testen voor toegang, waarbij de Stichting Open Nederland in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid elf commerciële bedrijven testen liet uitvoeren waarmee je toegang tot een evenement kon krijgen. We weten inmiddels hoe lek dat systeem was: de belangrijkste reden dat er nu alsnog geen grote evenementen zijn.

Er was al veel kritiek op de krankzinnige kosten voor dit systeem, tot 700 miljoen euro. Die kritiek was er toen we allemaal nog dachten dat het wérkte, en toen het systeem nog werd gebrúíkt. De realiteit inmiddels is dat die commerciële bedrijven samen nog steeds een miljoen euro per dag in rekening brengen, terwijl ze nauwelijks nog mensen testen. Waar zou je immers nog naar toe willen met een positief testresultaat?

De Volkskrant interviewde u vrijdag, om eens te vragen waarom er nog steeds een miljoen per dag moet worden betaald voor nog geen 10.000 testen. Omdat we niet het aantal testen betalen, antwoordde u, maar de volledige testcapaciteit. En die bedraagt 200.000. Toen kwam de cruciale zin. ‘De brandweer betalen we in Nederland ook niet per gebluste brand.’

Dat is waar. Er is alleen ook een cruciaal verschil. De Brandweer Nederland bestaat uit 25 regionale corpsen, niet uit elf commerciële bedrijven. 80 procent van alle Nederlandse brandweermannen doet dat als vrijwilliger. De rest is in dienst, maar niet van een commercieel bedrijf dat winst wil maken. Níémand bij de elf commerciële testbedrijven die u aanstuurt is vrijwilliger, en ál die bedrijven zijn uit op winst. En als ze die winst slapend kunnen maken, zoals nu, door ook 190.000 ongebruikte testplekken elke dag te factureren, dan zullen ze dat doen. ‘Cashen op corona,’ noemde SP-Kamerlid Renske Leijten dat volkomen terecht.

Valt dat die bedrijven aan te rekenen? Daar kun je lang over discussiëren, maar uiteindelijk is dat een discussie over de vraag of de markt een moraal heeft, of zou moeten hebben, en wie die dan bepaalt, en op basis waarvan. Veiliger en sneller lijkt het me ervan uit te gaan dat de markt géén moraal heeft, en dus te zorgen dat de markt wordt beperkt door een partij die dat wél heeft, of zou moeten hebben: de overheid. Die zou moeten voorkomen dat mannen als u ons gaan uitleggen waarom het nou eenmaal niet anders kan.

En wel snel, als de brandweer.