‘De optelsom van spiritualiteit en kapitalisme heet doorgaans: kwakzalverij’

Beste Lieke en Jetteke van Lexmond,

Ik zag dat jullie nepstenen verkochten als edelstenen. Eén steen was zelfs gewoon van glas, onthulde het tv-programma Keuringsdienst van Waarde. Het deed me ergens aan denken. Nee, niet aan die Moon Calendar van jullie, die Rituals toch maar weghaalde toen het bedrijf bij nader inzien inzag dat het bevorderen van misinformatie over vaccins en het toeschrijven van de Capitoolbestorming aan de stand van de maan niet vallen onder ‘betekenisvolle rituelen’. Rituals was even klaar met de Moonsisters. Of, zoals jullie het zelf formuleren in jullie aanprijzing van die kalender: ‘Omdat we zo gek op jullie én de mooie feedback zijn, love.’

Jullie deden me denken aan Giel Beelen. Die stond een paar weken geleden voor de camera van een ander consumentenprogramma, Radar, een lulverhaal op te hangen over zijn levensgevaarlijke kruidendrankje. Jullie hebben twee dingen met elkaar gemeen, en dan heb ik het niet over het poëziealbumproza dat jullie in al je warrigheid aanzien voor spiritualiteit.

Nee, ik heb het over jullie reactie wanneer je geconfronteerd wordt met het feit dat je mensen oplicht door ze troep te verkopen. Net als Giel Beelen is jullie eerste impuls het weigeren van je verantwoordelijkheid. Giel Beelen vond het niet raar dat hij eigenlijk geen idee heeft hoe dat drankje van hem precies is samengesteld, jullie wezen meteen naar de leverancier. Het idee dat iets verkopen betekent dat je zélf moet weten en checken waar het van is gemaakt, lijkt volledig aan jullie voorbij te gaan. ‘Wij vertrouwen op wat het Universum ons geeft – en hopen dit aan jou over te brengen,’ schrijven jullie op je site. Maar het verschil tussen het Universum en jullie is dat het Universum niks rekent voor al die giften, en jullie wel. Als je de ondernemer wilt uithangen, moet je je ook gedrágen als een ondernemer.

Wat jullie vervolgens gemeen hebben met Beelen, is irritatie wanneer je kritische vragen krijgt. Ik hoorde de helft van jullie, Lieke, het bij RTL Boulevard hebben over ‘aannames’, gevolgd door de zin: ‘Het is natuurlijk wel een beetje media wat ze willen bereiken.’ In mijn wereld lijkt dat niet eens op Nederlands, maar goed, ik woon in Limburg, daar staat de maan misschien anders. Het is niet alleen typisch dat mensen die de hele dag lullen over ‘geloven in puur’ rommel verkopen (of, welwillend gesteld: puur glas), het is vooral zo veelzeggend dat al dat gelul over ‘tot je kern komen’, ‘leven vanuit ons hart’, ‘luisteren naar onze intuïtie’ en ‘ambitie om te verbinden’ uiteindelijk neerkomt op een volstrekt gebrek aan zelfkritiek. De optelsom van spiritualiteit en kapitalisme heet doorgaans: kwakzalverij.

‘Een pakketje schroot, met een dun laagje chroom,’ zong Het Goede Doel ooit. Dat ging toen over vriendschap, maar het zou inmiddels ook over de spiritualiteit van de Beelens en Van Lexmonds van deze wereld kunnen gaan. Al moet je daar voorzichtig mee zijn: voor je het weet maken ze er een product van.