‘We zijn al te laat om onder de twee graden opwarming te blijven’

‘Het is als rijden in de mist – als je in de verte een rood lampje ziet, moet je meteen remmen, en niet denken: ik weet niet helemaal zeker of het wel een rood lampje is, dus laat ik nog maar even doorrijden. Zo legt klimaatwetenschapper Pier Vellinga nog maar eens het principe van de behoorlijke aannemelijkheid aan ons uit in de wetenschapspodcast Ondertussen in de kosmos van de Volkskrant. Helaas was in het klimaatdebat behoorlijk aannemelijk nooit aannemelijk genoeg. En nou zitten we met de gebakken peren.

Vellinga, mocht je hem niet kennen, is een van de grondleggers van het inmiddels overbekende Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), de organisatie van de Verenigde Naties die de risico’s van klimaatverandering moet evalueren. Hij loopt al sinds begin jaren tachtig mee in de klimatologie en speelde destijds in dienst van Ed Nijpels, toenmalig minister van VROM, en samen met oud-minister Pieter Winsemius een grote rol in het organiseren van de klimaatconferentie van 1989 in Noordwijk.

In de podcast vertelt Vellinga het onthutsende verhaal van 35 jaar ‘omgaan’ met klimaatverandering. Over hoelang al bekend is wat de gevolgen van opwarming van de aarde zullen zijn. Hoezeer hij had gehoopt dat er in 1989 (!) in Noordwijk een harde doelstelling voor terugdringen van CO2 zou worden neergelegd. En hoe het er aanvankelijk op leek dat die er ook zou komen, maar het de fossiele industrie te gortig werd en zij al hun invloed hebben aangewend om dat te saboteren – geen harde doelen, geen CO2-plafond.

Hij legt uit hoe het IPCC de afgelopen decennia zo zuiver mogelijk wetenschap heeft bedreven, zonder dissidenten te weren. En door informatie te classificeren als ‘dit weten we zeker’, ‘dit denken we, maar weten we niet zeker’ en ‘dit is speculatie’, zodat er over de wetenschappelijke status van ieder onderzoek geen enkel misverstand kon bestaan. Maar dat de organisatie toch keer op keer door de fossiele lobby werd verguisd, en individuele leden of andere onwenselijke wetenschappers persoonlijk werden bedreigd of verdacht werden gemaakt. Want twijfel zaaien over de wetenschap is de beste manier om de politici tot kalmte te manen. En om het publiek in slaap te sussen of zodanig in de war brengen dat ze zich maar een troostmening aanmeten en rustig kunnen verder slapen.

Intussen zijn de doelstellingen die men in ’89 had willen neerleggen, vandaag nog steeds niet gehaald. En zijn we al te laat om onder de twee graden opwarming te blijven. Staan ons steeds meer natuurrampen en epidemieën te wachten. Maar wil onze action-action-premier evengoed weigeren een verklaring te mede-ondertekenen waarin een aantal grote landen en instellingen afspreken niet meer te investeren in kolen, olie en gas. Het is een hartverscheurend verhaal. En de afloop is nog ongewis.

Ik heb er eens een rondje met het hondje over nagedacht, en ik geloof toch dat ik iedereen met werkelijke invloed, die weet wat er op het spel staat, en toch, nog stééds, welbewust voor geldelijk gewin de planeet saboteert, eigenlijk wel een behoorlijke schoft vind. En iedereen die zich nu nog wol over de ogen laat trekken, een sukkel die beter zou kunnen en moeten weten.