Klimaatverandering? Planetaire crisis zul je bedoelen!

De planetaire crisis is geen bedreiging voor de planeet. De planeet redt zich wel, zoals de meeste planeten. De planetaire crisis is een bedreiging voor de mens, omdat de omstandigheden op aarde steeds minder geschikt zijn voor het leven.

De zomer van 2023 maakte dat pijnlijk duidelijk. Het was volgens wetenschappers de heetste zomer in 120.000 jaar. Wie door het nieuws scrolde zag hitterecord na hitterecord sneuvelen in Europa, met temperaturen boven de 45 graden, maar ook extreme hittegolven in China en Pakistan. De hoeveelheid zee-ijs rond Antarctica bereikte een historisch dieptepunt. En de oceanen waren veel warmer dan ooit gemeten.

De zomer van 2023 was heet, maar zonder een crisisaanpak in de strijd tegen klimaatverandering worden de volgende zomers nog veel heter. En dodelijker

De hoge temperaturen zorgen voor extreme weersomstandigheden, waardoor steeds meer slachtoffers vallen. Bosbranden hulden New York in een benauwende oranje nevel en veroorzaakten levensgevaarlijke situaties in Canada, Griekenland en Hawaï, waar honderden dodelijke slachtoffers vielen. Overstromingen kostten tientallen mensen het leven in India en Zuid-Korea, terwijl in Libië meer dan 40.000 mensen ontheemd raakten en zeker 5000 doden vielen. In de Hoorn van Afrika mislukten de oogsten door de aanhoudende droogte, waardoor meer dan 5 miljoen kinderen ondervoed raakten.

Daar zal het niet bij blijven. De zomer van 2023 was heet, maar zonder een crisisaanpak in de strijd tegen klimaatverandering worden de volgende zomers nog veel heter. En dodelijker.

De planetaire crisis heeft twee kenmerken, die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: de ontwrichting van het klimaat en extreme ongelijkheid. Door de manier waarop onze samenleving is georganiseerd neemt op dit moment zowel de ontwrichting van het klimaat als de ongelijkheid toe. De planetaire crisis confronteert ons daarom met een destructief, onhoudbaar en achterhaald systeem, dat voortkomt uit een oud tijdperk. Een van de wortels daarvan ligt in Bolivia. Daar staat de stad Potosí symbool voor de onhoudbare toestand van de wereld.

Een oud tijdperk

Potosí is een populaire vakantiebestemming, met name onder westerse backpackers die het vliegtuig nemen voor een zoektocht naar zichzelf. De meeste bezoekers van Potosí zijn op doorreis naar Salar de Uyuni, een zoutvlakte van 10.000 vierkante kilometer en de broedplaats van maar liefst drie soorten flamingo’s. Onder deze zoutvlakte is een enorme voorraad lithium ontdekt, een belangrijk onderdeel van batterijen voor iPhones, elektrische auto’s en e-bikes, kortom een belangrijk onderdeel van het leven in een rijk land.

Ook de energietransitie (switchen van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen, zoals zon, wind en water) is afhankelijk van lithium, waardoor de lithiumprijzen sinds 2020 zijn vertienvoudigd. De Boliviaanse overheid heeft daarom besloten om een mijn aan te leggen in Salar de Uyuni. In januari 2023 sloot Bolivia een miljardendeal met Chinese investeerders om de mijn te exploiteren. Luis Arce, de president van Bolivia, stelde bij de bekendmaking van de deal: ‘Vandaag begint een nieuw tijdperk.’

Benieuwd naar de rest van het artikel? Je leest 't in de nieuwste Revu.