‘Wat u zelf uitdeelde, waren sneren aan het vorige partijbestuur en aan de pers’

Beste Sigrid Kaag,

In de sorry-en-door-democratie waar we sinds Mark Rutte in terecht zijn gekomen, is de waarde van excuses nogal uitgehold. Excuses zonder consequenties, zo is de les van vele jaren onder Rutte als premier, zijn holle woorden. Bühne-tranen. Een vormpje.

Maar het kan altijd nog erger, zo bleek donderdag toen D66-voorzitter Victor Everhardt en u na dagen tenenkrommend duikgedrag dan eindelijk, onder druk van inmiddels bijna achthonderd leden, reageerden op De Kwestie Frans van Drimmelen. Beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag, daarvan zogenaamd vrijgesproken, maar in een bijlage bij het onderzoeksrapport toch niet. Zijn slachtoffer kreeg die bijlage op de verkiezingsdag, net voor de stembussen sloten – zodat dit de verkiezingszege in ieder niet meer in de weg kon staan. Als de scriptschrijvers van House of Cards zo’n twist destijds in het script hadden geschreven, was die ongetwijfeld geschrapt: iets te dik aangezet, iets te onwaarschijnlijk.

Consequenties had dit voor Frans van Drimmelen al die tijd allemaal niet gehad, maar nu is hij alsnog geschrapt voor het leven als lid. Wonderlijk toch altijd, hoe publieke druk kan leiden tot zoveel meer dadendrang dan moraal. D66, nooit van de strenge straffen, deelt opeens levenslang uit.

Wat u zelf uitdeelde, waren sneren aan het vorige partijbestuur en aan de pers: extra pijnlijk, omdat alleen dankzij die pers (in dit geval de Volkskrant, die onthulde dat u die bijlage weliswaar niet had gelezen, maar de conclusies wel degelijk kende) het gedrag van Van Drimmelen alsnog consequenties heeft gehad. Bij iemand die om zich heen slaat nadat hij gefaald heeft, dringt al snel de vraag zich op: en wat vind je eigenlijk dat je zélf fout hebt gedaan?

Niet zoveel, bleek al snel. ‘De vrouwelijke betrokkene’, zoals u het slachtoffer noemde (het zoveelste bewijs dat empathie en taal veel met elkaar te maken hebben, net als gebrek aan empathie), had een paar keer zelf contact met u opgenomen, nadat u zei dat in uw partij ‘geen ruimte is voor grensoverschrijdend gedrag’. We hebben het dan dus over een actieve partijgenote, gestalkt en geïntimideerd door een andere prominente partijgenoot, die de leider van haar partij, die zich nadrukkelijk voorstaat op het belang dat ze hecht aan vrouwenrechten, persoonlijk om hulp vraagt. Een paar keer. Eén keer verwees u haar naar uw advocaten (geen partij immers zo internationaal als D66, dus u kent uw ‘talk to my lawyer’), van een ander contact had u ‘geen herinnering’ – die andere Rutte-doctrine, immers.

Wat bij publieke boetedoeningen van wangedrag altijd de cruciale vraag is, of het nu om rappers gaat die jongetjes onder druk zetten om zich uit te kleden of om prominenten die te hard rijdend een verkeersongeval hebben veroorzaakt: je zegt nu sorry voor de camera, maar heb je ook excuses gemaakt aan het slachtoffer zélf?

Nee, dat bleek niet te zijn gebeurd. Waarom niet? Vanwege ‘wegingen’ en vanwege ‘processen’. De onuitstaanbare taal van hen die denken in procedures en protocollen, en pas lang daarna in mensen.