'De wereld volgens Joe Biden: Het is niet duidelijk wat er nu weer in zijn hoofd omgaat'

Halverwege de ochtend, als de najaarszon eindelijk de ramen van het Witte Huis bereikt, schuifelt Joe Biden druk gebarend op vicepresident Kamala Harris af. Hij wil iets zeggen, hakkelt en stamelt honderduit. Het is niet duidelijk wat er nu weer in zijn hoofd omgaat.

Kamala houdt halt, legt een hand op Joe’s schouder: ‘Ik kom zo bij je. Is dat oké?’ Ik sta erbij en kijk ernaar, met mijn blocnote in de hand. Biden lijkt gerustgesteld. Hij knikt, murmelt nog wat en staart dan weer nietsziend uit raam.

Ik drentel gedwee achter Kamala aan. ‘Communiceren is soms een hele uitdaging,’ legt ze uit. Met haar 57 jaar is ze nu een kleine twee jaar de mantelzorger van Joe. Het is meer dan een fulltimebaan: ‘Dementie is pijnlijk, zeker op momenten dat Joe de eigen tekortkomingen doorheeft. En die uit alle macht probeert te verbloemen. Hij was altijd al actief, maar in zijn dementie raakt hij soms ontremd.’

Kamala vertelt hoe zij en de staf van het Witte Huis hebben gezocht naar manieren om met Joe’s ziekte om te gaan. ‘Op een gegeven moment was hij niet meer te houden. Zag hij overal Russen, ook in zijn slaapkamer. En maar door de gangen van het Witte Huis struinen. Hij spookte er de godganse nacht rond. Toen hebben we maar traphekjes geplaatst.’

Joe leeft inmiddels in zijn eigen werkelijkheid. ‘Elke ochtend wil hij bijvoorbeeld weten waar zijn moeder is. Dan zeg ik: “Mister President, u bent 79, hoe oud is uw moeder dan?” En dan gaat ie rekenen. “O ja, mijn moeder is dood,” zegt hij dan. Maar vijf minuten later is hij het alweer vergeten. Wil ie weer zijn moeder zien.’

Nee, makkelijk is het nooit. Maar hoe nu verder? Kamala: ‘Aanvankelijk hadden we hem gewoon vastgebonden in zijn Oval Office. Kan hij ook geen rare dingen doen, want voor je het weet drukt ie op die rode knop. Maar ja, toen zat hij dus de godganse dag “Here’s the deal!” te schreeuwen. Echt eindeloos. We verzinnen nu allerlei wetten voor hem. Die mag hij dan ondertekenen. Dan glimt hij helemaal.’

Rijst als vanzelf de vraag: wanneer wordt Joe’s lijden uitzichtloos en ondraaglijk? Kamala formuleert het voorzichtig: ‘Zo gaat dat met mensen die dementeren. Er blijft uiteindelijk niets over.’

Wellicht wordt het langzaam maar zeker tijd voor palliatieve sedatie?

‘In ieder geval vóór de presidentsverkiezingen van 2024. Maar in zijn heldere momenten denkt Joe nog steeds dat hij nergens last van heeft. Laatst raakten zijn kleinkinderen met elkaar slaags in de besloten binnentuin van het Witte Huis. Toen hoorde ik Joe tegen hen zeggen: “Geweld is nooit de oplossing.” Vreselijke opmerking natuurlijk, want hoezo is geweld nooit de oplossing? Als hij die zin ooit gebruikt tijdens een toespraak, dan kunnen we die beoogde escalatie in Oekraïne wel vergeten.’