Amerika's succesvolste rapper Eminem ziet Abraham

‘What the fuck? Who the fuck is this?’ De verbazing bij Dr. Dre was in 1997 groot, toen hij voor de eerste keer een cassettebandje van een anonieme trailertrash-punk uit de andere kant van het continent afspeelde in zijn muziekstudio. Al na twintig seconden had de succesvolste hiphopproducent ter wereld genoeg gehoord. ‘Vind hem. Nu.’ Het moment geldt nog steeds als de enige keer dat Dr. Dre iets waardevols overhield aan het luisteren naar iemands demotape. Een paar dagen later bevond Eminem zich al in het vliegtuig van Detroit naar Los Angeles, voor een eerste ontmoeting met zijn grote idool. De eerste indruk van het bloednerveuze jonkie op de grote Dr. Dre was geen beste. ‘Hij kwam binnen in een knalgeel trainingspak. Maar dan ook écht knálgeel,’ blikt de producer en rapper uit Compton terug in de docu-serie The Defiant Ones. Pas toen de grootmeester zijn eerste beats afspeelde en de veelbelovende white boy uit Detroit spontaan de woorden ‘Hi, my name is…’ uit zijn hoge hoed toverde, was het raak. De rest is muziekgeschiedenis.

De inmiddels beroemde ontdekking van Eminem kon voor Dr. Dre niet beter getimed: na een lange heerschappij als koning van de hiphop, aanvankelijk als frontman van de baanbrekende rapformatie Niggaz With Attitude (N.WA.), later als pionier van gangsterrap en vervolgens als het grote brein achter de weergaloze successen van Snoop Dogg, Tupac en Death Row Records, verkeerde de rapper annex producer in een creatieve crisis. Een jaar eerder was Dre opgestapt uit het met geweld omgeven Death Row-label, boven alles uit financiële onvrede. Twee albums van zijn eigen, nieuw begonnen merk Aftermath Records volgden, maar flopten finaal. De invloedrijkste man in de miljardenindustrie die hiphop in de loop van de jaren 90 was geworden, zat verlegen om inspiratie, talent en een toekomstvisie.

Cruciale ontmoeting

Dat de nieuwe superster van Amerika zich aandiende in de persoon van Marshall Bruce Mathers, een bijdehante nietsnut uit een woonwagenpark in Detroit, zag hij zelf nog als laatste aankomen. Tot die cruciale ontmoeting in Los Angeles in 1997 was het leven van Eminem een eindeloze strijd geweest. In de jaren 70 sleepte Debbie Mathers-Briggs haar zoon Marshall en diens halfbroertje Nathan van stad naar stad en van slaapbank naar slaapbank. Aan zijn onzichtbare vader zou Marshall jarenlang brieven schrijven, maar zonder uitzondering belandden die telkens weer op zijn eigen deurmat, bestempeld: retour afzender. Tot zijn plotselinge dood in 2019 – een hartaanval – zou Mathers senior nooit meer in contact komen met zijn zoon. ‘Hij belde vaak genoeg naar mijn moeder, terwijl ik op de grond zat te kleuren of tv te kijken - en had al die keren de kans om gewoon even te zeggen: mag ik mijn zoon even spreken? Dat deed hij nooit,’ aldus een verbeten Eminem in een later interview.

In zijn tienerjaren probeerde Marshall zijn plek in het leven te vinden in de sloppenwijken van Detroit. Daar was huize Mathers slechts een van de drie witte gezinnen in een verder compleet zwarte gemeenschap. In elkaar gemept en bedreigd worden met vuurwapens vanwege zijn huidskleur was aan de orde van de dag. De moedeloosheid van armoedige levensomstandigheden vertaalden zich op den duur naar belabberde schoolprestaties. Na drie keer blijven zitten in de vierde klas kwam Marshall niet langer opdagen op school. ‘Al toen ik vijftien was had mijn moeder zoiets van: zoek verdomme een baan en help me deze rekeningen te betalen, of ik schop je eruit,’ zou de rapper jaren later terugblikken. ‘Uiteindelijk schopte ze me er alsnog uit én pakte ze het grootste deel van mijn salaris af.’

Marshall vond werk in Gilbert’s Lodge, een smoezelig hamburgertentje in zijn eigen buurt. Een goede kok zou hij nooit worden. In plaats daarvan zette de gedreven tiener zijn zinnen op zijn enige passie: battle rappen. Al sinds zijn veertiende was Marshall druk bezig geweest de allerbeste van zijn stad te worden, door op schoolpleintjes en op straat aan de lopende band collega-rappers te vernederen met zijn denigrerende freestyles in verhitte rap-battles. Aan zijn brute talent lag het niet. ‘Zodra ik de microfoon pakte werd ik al uitgejouwd, maar zodra diezelfde klootzakken mij hoorden rijmen hielden ze allemaal direct hun bek,’ vertelde Eminem verbeten, kort na zijn doorbraak, over zijn eerste stappen op het levendige rapcircuit van Detroit. Op straat werd hij de ongekroonde rapkoning, maar dat respect leverde hem geen ene cent op. De grote droom was vanaf het begin een commerciële doorbraak. De realiteit was een minimumloon van 5,50 dollar per uur, een dochtertje dat hij amper in haar behoeften kon voorzien en een problematische relatie met diens labiele moeder.

Marshalls eerste serieuze poging als rapper werd het album Infinite, uitgebracht in 1996 via een lokaal platenlabel. Dat werd een gigantische flop. De komische, tamelijk gestoorde kant die Eminem later zouden kenmerken, waren nergens te bekennen. ‘Het was een veel te serieuze, echte hiphop-plaat,’ gaf de rapper enkele jaren later ruiterlijk toe. Ook privé ging het snel bergafwaarts met de rapper. Het floppen van zijn album, zijn kort daaropvolgende ontslag bij Gilbert’s Lodge en een overval op zijn woonwagen duwden Marshall over het randje. Zijn zelfmoordpoging mislukte, waarop hij samen met zijn vriendinnetje Kim en dochtertje Hailey terug naar zijn moeder verkaste. Geen beste keuze. ‘Mijn moeder zat zwaar aan de drugs en had veel last van stemmingswisselingen. Ze schopte ons er constant uit,’ vertelde Eminem aan muziektijdschrift Rolling Stone. De moeder in kwestie weerspreekt in hetzelfde interview dat verhaal overigens glashard: ‘Ik heb nooit drugs gebruikt. Marshall is opgevoed in een drugs- en alcoholvrije omgeving.’

In 1997 valt alles dan toch samen. Op de dag nadat Marshall, Kim en een aantal vrienden uit hun gezamenlijke trailer worden geschopt, reist de wanhopige rapper mee naar de andere kant van het land, om mee te doen aan de zogenaamde Rap Olympics. Hoofdprijs: 500 dollar en een Rolex-horloge. ‘Die kon ik heel goed gebruiken,’ herinnert de rapper zich. Een ziedende én zwaar teleurgestelde Marshall piest echter naast de pot: tweede plaats. Tegelijkertijd belandt tijdens diezelfde wedstrijd, ergens in het publiek, zijn meest recente bundeling van raps op cassette in de handen van de juiste persoon. Enkele weken later knutselen Marshall, die de wereld dan leert kennen als Eminem, en Dr. Dre hun eerste hit My Name Is binnen een uurtje in elkaar. Het werd de opmars naar een carrière zonder grenzen.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Je leest 't via Blendle of in de nieuwste Revu!