'Met alles wegkomen'

Beste Mark Rutte,

De laatste maanden liepen er maar liefst drie parlementaire enquêtes tegelijk, het allerzwaarste middel dat onze Tweede Kamer kan inzetten. Ze gaan over heel verschillende onderwerpen (het coronabeleid, de gaswinningen in Groningen, de toeslagenaffaire), maar ze hebben twee dingen met elkaar gemeen.

De eerste gemene deler is dat de directe aanleiding ertoe altijd iets was dat rampzalig was verlopen: de mondkapjesdeal met de vaderlandse oppergluiperd Sywert, de krankzinnig gebrekkige afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen, en het onpeilbaar grote menselijke drama van de uithuisplaatsingen van kinderen door de toeslagenaffaire.

De tweede gemene dealer is de man die voor al die dossiers hoofdverantwoordelijk is, omdat hij al meer dan 4500 dagen dit land leidt. Mark Rutte, de man die bekendstaat om zijn gulle lach en zijn welgemeende excuses.

De eerste parlementaire enquêtecommissie van de drie, die over de aardgaswinning Groningen, heeft nu zijn bevindingen gepresenteerd. De hoofdconclusie luidt dat de belangen van de Groningers structureel zijn genegeerd bij de aardgaswinning in Groningen. En dat heeft voor veel inwoners van de provincie rampzalige gevolgen.

Struc-tu-reel genegeerd. Ramp-za-lige gevolgen. Het zijn grote woorden, de grootst mogelijke eigenlijk uit de mond van een parlementaire commissie, woorden ook waarachter een wereld van verdriet en frustratie ligt. Bij de mensen dus die de rekeningen betaalden voor de 66 miljard euro winst die naar de aandeelhouders van Shell en ExxonMobil ging.

Ik ken niemand die niet in een diepe kuil zou liggen van schaamte als hij daar hoofdverantwoordelijk voor zou zijn. Of nee, dat is niet helemaal waar. Ik ken er één. En dat is nou ook net de man die in de bevindingen van de commissie expliciet wordt genoemd als de man die vele jaren lang de ‘ernst en urgentie’ van de situatie niet in wilde zien. En toen hij dat eenmaal wel deed, wel sorry zei (zijn stopwoord immers), maar ‘ook deze excuses hebben niet geleid tot een wezenlijke verandering waar Groningers iets aan hebben gehad’.

De vraag is wat erger is, en ik kan die na die ruim 4500 dagen niet meer beantwoorden.

Dat Mark Rutte ook hier mee zal wegkomen, zoals met alles, altijd.

Dat de volgende twee commissies ongetwijfeld in hun rapporten met enorme kritiek op zijn rol zullen komen en dat hij ook daarmee zal wegkomen, zoals met alles, altijd.

Of dat zijn partij over een paar weken opnieuw de grootste van het land zal worden, ondanks alles, altijd.