Ooggetuigeverslag in de hel van Oekraïne: Charkiv geeft nooit op

‘Dit was vroeger mijn favoriete koffiezaak.’ Iryna Voichuk (28) wijst naar een gapend gat in een gebouw in het centrum van Charkiv. Een Russische kruisraket kwam hier in de eerste dagen van de oorlog neer en boorde zich een weg door alle vijf verdiepingen van het pand. De muur werd er aan de zijkant uitgeslagen. Nu wordt het gat afgedekt met grote blauwe zeilen. Maar wie naar binnen gluurt, kan nog goed de ravage zien. Ravage die meer dan een jaar geleden is aangericht, maar waar nog altijd niets van is opgeruimd of gerepareerd. Het is een beeld dat je op veel plekken tegenkomt in de stad Charkiv, de tweede stad van Oekraïne. Zeker rond het centrale plein van de stad waar het regionale bestuur zit gevestigd. Iryna is een inwoner van Charkiv en houdt via haar Twitter-account de wereld op de hoogte van de ontwikkelingen in haar stad. Onder de hashtag #CharkivWalks neemt ze de schade op in Charkiv en deelt haar indrukken van Charkiv met haar volgers. En de schade is enorm. Ik mag een dag met haar meelopen.

Wat als eerste opvalt rond het grote Vrijheidsplein, midden in de stad, is dat er bijna geen glazen ruiten te bekennen zijn. Bijna alle raamkozijnen zijn afgeschermd met houten planken. ‘De meeste ruiten zijn in de begindagen van de Russische invasie gesprongen,’ legt Iryna uit. Al in de eerste uren van de oorlog vielen de raketten neer op Charkiv. Met als meest bekende incident, de raket die op 1 maart insloeg voor de deur van het regionale bestuur.

Opeens gaat het luchtalarm af, iets wat meerdere keren per dag gebeurt in Charkiv. Maar mensen schenken er nauwelijks nog aandacht aan

Overmoedig

Het was de eerste week van de oorlog en de Russen hadden hun zinnen gezet op de stad van 1,5 miljoen inwoners. Gelegen op slechts dertig kilometer van de Russische grens, leek het innemen van de stad in een dag of twee goed haalbaar. De Russen trokken Oekraïne binnen en reden overmoedig de straten van Charkiv binnen. Maar daar stond ze een vervelende verrassing te wachten. De Oekraïners bleken veel beter bewapend te zijn dan verwacht. Met Amerikaanse anti-tankraketten werd de ene na de andere Russische pantserwagen uitgeschakeld. Hele colonnes werden opgedeeld, van elkaar geïsoleerd en aan stukken geschoten. Een snelle verovering van Charkiv zat er voor de Russen niet in. Al snel moesten ze zich terugtrekken naar de randen van de stad om de inwoners vanaf daar met raketten te bestoken.

Het regionale bestuur liep forse schade op maar het onderkomen bleef overeind staan. Het gebouw is hiermee een symbool geworden voor heel Charkiv: getekend maar onoverwonnen. De restanten van de Russische raket die op 1 maart op het Vrijheidsplein werd afgeschoten, staan nu op datzelfde plein tentoongesteld. Gemonteerd op een voetstuk staat de rakethuls op exact het punt waar het meer dan een jaar geleden insloeg. Ook hier, bij het regionale bestuur, laat de wederopbouw lang op zich wachten. De talloze ramen zijn afgeschermd met planken en de hoofdingang is dichtgemetseld met een muur van baksteen. Charkiv wordt nog altijd geregeld onder vuur genomen. Het heeft voor de inwoners van Charkiv dus in feite geen zin om vandaag een nieuw raam te plaatsen, als de kans groot is dat die morgen bij een raketaanval weer aan diggelen ligt. En zo moddert Charkiv voort, de straten zijn geen slagveld meer, maar van vrede is ook geen sprake. De tijd lijkt hier stil te staan. En dat zal waarschijnlijk het geval zijn zolang de oorlog duurt.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Je leest 't in de nieuwste Revu.