Luuk Koelman: 'Ik betwijfel of het geluksniveau in Israël en de Gazastrook inmiddels tot astronomische hoogten is gestegen'

‘Mensen kunnen door oorlog ook opknappen,’ meldt oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen in de Nieuwe Revu van twee weken geleden. Al een kwart eeuw verslaat hij brandhaarden vanuit alle hoeken van de wereld. Wat hem in de loop der jaren steeds vaker opviel: ‘Mensen gaan van de oorlog houden.’ De reden? ‘Het leven zelf staat op het spel en dat brengt een grote intensiteit met zich mee. (...) Dat is iets heel anders dan het lethargische luxeleventje dat we in Nederland leiden.’ En even verder: ‘Oorlog is écht leven in plaats van voortmodderen, je geluksniveau kan ervan omhoogschieten.’

Dat is een opmerking waarover ik graag even mag nadenken. Nu betwijfel ik of het geluksniveau in Israël en de Gazastrook inmiddels tot astronomische hoogten is gestegen. Misschien wel bij de terrorist die huishield in de kibboets, tevreden nahijgend na gedane arbeid. Oh, hoe hij zijn pistoolmitrailleur laadde en herlaadde, hoe de salvo’s ratelden! Daarna gekreun. En toen de stilte. De lucht zwaar van de geur van bloed. Of anders wel bij Benjamin Netanyahu, die middels een onophoudelijke stroom bombardementen systematisch de hele Gaza uitmoordt, wijk na wijk. Hij weet van geen ophouden. Het kan niet anders of de man zit in een heerlijke flow.

Oorlog verscheurt, dacht ik altijd. Maar dat is dus niet het hele verhaal. Via al die scheuren komt stiekem ook veel geluk vrij. Neem nu Nederland, een kleine vierduizend kilometer verderop. Aanvankelijk vertaalde ons luxeleventje zich in oeverloos geleuter over de vraag waar nu wel en niet een Israëlische vlag wappert. Rotterdam? Amsterdam? Vlieland dan? Want Vlieland is even groot als de Gazastrook. Maar inmiddels schiet ook ons geluksniveau omhoog, vooral op sociale media. De berichten uit Gaza lezen als het verslag van een spannende voetbalwedstrijd. De tussenstanden zijn de aantallen doden. Die bepalen welk van de partijen het meest heeft geleden. Baby’s tellen dubbel! En zo bieden beide kampen tegen elkaar op, marinerend in het eigen gelijk. Iedereen moet een kant kiezen, want oorlog is simpel en nuance is een vies woord. Die ander is de schuldige partij. Schakel ze uit en het probleem is opgelost.

Maar al dat gehakketak maakt nieuws natuurlijk niet invoelbaar. Dus worden de ranzige details breed uitgeserveerd. Op platform X kun je in alle rust, met een kopje koffie in de hand, kijken naar een halfdode, bijna naakte vrouw in de laadbak van een pick-uptruck. Of naar dode Hamasstrijders die netjes op een rij liggen, nog steeds met de handen boven het hoofd. Bijna zeker standrechtelijk geëxecuteerd.

Orgies van geweld. Stiekem loeren we maar wat graag naar de morbide beelden. Het is een treurig voyeurisme, een macaber genieten. We zijn als de omstanders bij een verkeersongeluk. Het heeft iets opwindend. Ja, geef maar toe. Lekker vanaf vierduizend kilometer afstand met je kruis tegen andermans ellende aanschuren. Alsof je naar de uitvaart gaat van iemand die je helemaal niet kent. Je ziet de kist, griezelt en voelt je weer heel even enorm levend. Het hoogste niveau van geluk.