Leon Verdonschot: 'Het Sunneklaasfeest dat zo geheimzinnig en lokaal mogelijk moest blijven, is nu nationaal bekend'

Beste burgemeester Leo Pieter Stoel van Ameland,

Ameland. Dat is het kilometerslange Noordzeestrand. De al even oneindige fietspaden. Wandelroutes. Commandeurshuizen. Natuurgebieden.

Vergeet ik iets? Ja, zoals we nu allemaal weten: Ameland, dat is ook Sunneklaas, het heidense feest dat in naam op Sinterklaas lijkt, maar in aard bepaald niet. Na vorige week is het feest dat zo geheimzinnig en lokaal mogelijk moest blijven, nationaal bekend. Als het doel van het met geweld het eiland afwerken van Powned-journalisten was om de mystiek rond het lokale feest te behouden, dan moet de conclusie luiden: mislukt.

Over het aanvallen van journalisten kan ieder weldenkend mens met een enigszins zuiver afgesteld moreel kompas kort zijn: onaanvaardbaar. Geen discussie waard.

Een discussie die wél interessant is: dat feest zelf. In 2011 had de Volkskrant een reportage over Sunneklaas. De kop luidde: ‘Het sintgeheim van Ameland: met knuppels jagen op vrouwen.’ In het artikel stond de zin: ‘Publiciteit over het feest ligt gevoelig.’ Dat was een profetische zin. Er kwam later niettemin nog wat publiciteit, onder meer een aflevering van de documentaireserie De Hokjesman in 2014. Ook daarin werd het mysterie van het feest in de dorpen Hollum en Ballum niet volledig onthuld, maar elke uitspraak van mensen die het feest van dichtbij kenden, vergrootte de nieuwsgierigheid ernaar juist. ‘Ik weet een verhaal van een meisje dat ze hebben kaalgeschoren. Een meisje dat ze in een gierkelder hebben gegooid. Dat soort dingen.’

De belangrijkste reden dat Ameland geen buitenstaanders bij het feest wil, is dat die buitenstaanders er dan van alles van vinden. Kaalscheren, gierkelders, dat soort dingen: het ligt allemaal gevoelig in de wereld buiten Ameland op andere dagen dan de nacht van 5 op 6 december.

Het klinkt natuurlijk als een volkomen achterlijk feest, dat hele Sunneklaas. Maar geldt dat niet voor ieder lokaal, door tradities gevormd dorpsfeest, in de ogen van de rest van de wereld? Natuurlijk gelden wetten overal en altijd, een kenmerk van een rechtsstaat is de alom geldigheid ervan. Anders zouden we ons ook niet druk maken over hooligans die op geheime plekken afspreken om te vechten, of ontgroeningen bij studentenverenigingen: dan zouden we onder het motto ‘iedereen zijn eigen achterlijkheid’ overal uitzonderingen op de wet gedogen.

Tegelijk snap ik wel dat een lokale gemeenschap probeert een eigen traditie in ere te houden. En dat betekent inderdaad: geen toeristen, geen pers, geen openheid. In een geglobaliseerde wereld waarin iedereen een videocamera in zijn handen heeft die tegelijk ook een kleine zendmast is, is het vrijwel onmogelijk om nog íéts lokaal en besloten te houden. Elk evenement is meteen van en voor iedereen, dus van niemand meer, en verwatert daarmee ook, om uiteindelijk te verdwijnen.

Sunneklaas lijkt me vreselijk. Een land zonder lokale tradities als Sunneklaas lijkt me nog vreselijker.