Leon Verdonschot: 'Van Haga is nog steeds tegen de wachtgeldregeling, maar maakt er net als iedereen gebruik van'

Beste Wybren van Haga,

Vaak zullen Rob Jetten en u niet in één zin worden genoemd, maar afgelopen week lagen jullie beiden onder vuur, en het verwijt was hetzelfde: hypocrisie. Milieuminister Rob Jetten, leider van de (licht)groene partij D66, had tijdens de feestdagen een foto van zichzelf in zo te zien gelukzalige toestand gepost op Instagram, met de tekst: ‘Prachtig Patagonië. Samen dit knotsgekke jaar afsluiten.’ De nieuwe liefde van de politicus komt uit Argentinië, vandaar. Hij heeft het geweten. Op social media kreeg hij het voor zijn kiezen, opvallend vaak in combinatie met allerlei homofobie. Reguliere media pikten al die negatieve reacties weer op (‘Storm van kritiek’), en het Algemeen Dagblad vroeg zich af of het verstandig is ‘nota bene als beleidsmaker dit soort foto’s te plaatsen’. Het is de vermoeiende staat van systeemkritiek in Nederland: daar kunnen we niet mee omgaan, we hebben er ook geen traditie in. Als iemand als Rob Jetten met een verwijzing naar ieder wetenschappelijk inzicht over de staat van ons klimaat een beleid voorstaat dat vervuilende vormen van vervoer wil terugdringen en schonere alternatieven wil stimuleren, is de Nederlandse reactie: vragen of hij zelf nooit vliegt. Wel eens? Hypocriet! Einde gesprek.

In Nederland reduceren we maatschappelijke vraagstukken graag tot persoonlijke keuzes. Dan is het persoonlijk verwijt immers snel gevonden, daarmee de boodschapper gediskwalificeerd, en daarmee de boodschap. Misschien is het de ware tol van al die jaren onder Mark Rutte: het misverstand dat de hele samenleving niets is dan een optelsom van individuele keuzemomenten.

U kreeg enkele dagen later ook het kritiek van hypocrisie over u heen. Jarenlang ging u tekeer tegen de wachtgeldregeling. Nu er niet genoeg wappies over zijn om u nog in de Tweede Kamer te krijgen en u dus naast ex-VVD’er en ex-FvD’er ook ex-Kamerlid bent, maakt u gebruik van de wachtgeldregeling. De Telegraaf vroeg u of het niet hypocriet is om gebruik te maken van een regeling waar u jaren op heeft afgegeven. Nee, stelde u: u bent nog steeds tegen de regeling, maar zolang die bestaat, maakt u er net als iedereen gebruik van. Ik vind dat een valide redenering, zeker voor iemand die het nooit moest hebben van valide redeneringen. Wat het tóch pijnlijk maakt is dat u nu eenmaal een populistische demagoog bent, en dus nooit alleen stelde dat de wachtgeldredenering afgeschaft moest worden, nee: u verweet politici dat ze er gebruik van maakten. Frans Timmerman moest bijvoorbeeld van u van zijn wachtgeld afzien. ‘Practice what you preach,’ riep u. Om nu zelf wachtgeldgebruik te praktiseren.

U had tegenover De Telegraaf nog een andere verdedigingslinie. ‘Ik ben nog steeds principieel tegen. Maar als ik het weiger, geeft de overheid het uit aan immorele dingen, zoals (…) de oorlog in Oekraïne.’ Een immorele man, eigenaar van de BV Sjopperdepop, die steun voor de vrijheid van Oekraïne ‘immoreel’ noemt: in een parodie zou het hilarisch zijn. ‘Ik bepaal liever zélf waar het naartoe gaat,’ zei u over dat belastinggeld. Maar ik heb hoop dat uw wachtgeld alsnog in de schatkist terecht komt. Via het CJIB, als u weer eens met drank achter het stuur kruipt.