Leon Verdonschot: 'Belasting ontwijken levert Charlene Heineken 30 miljoen euro per jaar voordeel op'

Beste Charlene de Carvalho-Heineken,

‘Het beste argument tegen de vrijemarkteconomie is het succes van Heineken-bier. Het is een pils met de nadrukkelijke nasmaak van paardepies, die bij de meest geringe overconsumptie Dr. Jekyll and Mr. Hyde-achtige schommelingen in het gemoed van de gebruiker veroorzaakt en hem the day after in een moeras van migraineske hoofdpijnen, algehele fysieke misère en totale moedeloosheid doet storten.’

Zo begon René Zwaap, de legendarische verslaggever van De Groene Amsterdammer, in 1996 een profiel van uw vader, Freddy Heineken. De legendarische godfather van Heineken, die zelf bier ‘helemaal niet zo lekker’ vond, en die wist dat niet telt wat er in het flesje zit, maar wat het imago van het flesje is. Dat flesje moest groen zijn (‘Groen stelt gerust, dat wist ik al voor de ecologen’), en de ‘e’ in de naam moest een beetje scheef staan; dan lijkt het alsof hij vriendelijk lacht. Zwaap noemde het ‘de hilarische wetten van de bierbranche, waar de kunst van het boerenbedrog tot grote hoogten is geperfectioneerd.’

Over boerenbedrog gesproken: het beste argumenten tegen de vrijemarkteconomie is inmiddels, bijna dertig jaar later, het gedrag van Freddy Heinekens dochter. De rijkste Nederlander. U. In een lijvig artikel beschreef NRC afgelopen week hoe u, met een geschat vermogen van 16 miljard euro, er met succes alles aan doet om belasting te ontwijken. Het was een technisch verhaal, vol met de bekende trefwoorden: brievenbusfirma, doorsluizen, fiscale adviseurs, truc, belastingparadijs, omzeilen. Dergelijke verhalen eindigen altijd bij een eiland, dit verhaal ook. Jersey is de naam, geen dividendbelasting, erfbelasting, vermogensbelasting zijn de belangrijkste kenmerken ervan. Deze zin vat alles samen: ‘Banken, trustkantoren, notarissen, belastingadviseurs, investeringsplanners en accountants in Luxemburg, Genève, Londen, New York, Amsterdam en Rotterdam zijn elke dag bezig met het beheer van het vermogen en het onderhoud van de juridische en fiscale structuur van haar privé-imperium.’ Dat we niet denken dat het geen werk is, belasting ontduiken. Het levert u 30 miljoen euro per jaar voordeel op. En ons land dus 30 miljoen euro per jaar nadeel. Toen uw vader in 1983 werd ontvoerd door Willem Holleeder en Cor van Hout vroegen ze 35 miljoen gulden losgeld. Met de kennis van nu best een bescheiden bedrag. Maar dat werd dan ook wél betaald.

Is er iets te doen aan uw onwil tot betalingsverplichtingen, anders dan kennelijk met een ontvoering? Ook dat antwoord komt altijd op hetzelfde neer. Nederland heeft op 1 januari van dit jaar de antimisbruikregels voor dividendbetalingen aangescherpt, en daarop bedachten uw fiscale adviseurs gewoon weer een nieuwe truc. Er is altijd een nieuw wet, en daarin altijd een nieuwe maas.

Je zou dus aanspraak moeten maken op de grote afwezige van het kapitaal: de moraal. Dat de rijkste Nederlander geen belasting betaalt, in tegenstelling tot alle minder rijke en arme Nederlanders, maakt haar rijkdom waardeloos en waardenloos. Het is iets waar die rijkste Nederlander zich rot voor zou moeten schamen. Iets wat u uiteraard niet zult doen, en al die mensen van Luxemburg tot Genève namens u evenmin.

Het meest cynische is nog wel dat Heineken zich altijd nadrukkelijk heeft gepresenteerd als een typisch Nederlands product. ‘Imported from Holland,’ was de toevoeging in de Verenigde Staten. De meest holle vorm van vaderlandsliefde is de vaderlandsliefde die vooral niks mag kosten.