Zo k*t is het écht om huurmoordenaar te zijn

‘Wat u gaat zien, is een beetje gebaseerd op een waargebeurd verhaal.’ Deze zin verschijnt als eerste in beeld bij de film Hit Man van Richard Linklater, de Hollywood-regisseur die moderne klassiekers als Boyhood, Dazed and Confused en Before Sunrise maakte. De naam Gary Johnson wordt in de zin erna genoemd, zijn bizarre leven vormde de inspiratiebron voor het script. Hij was een onopvallende man die een verborgen leven leidde als vermeende huurmoordenaar.

Journalist Skip Hollandsworth van Texas Monthly schreef in 2001 een lang verhaal over Gary Johnson met als titel Hit Man en de eerste zinnen: ‘Gary Johnson is de meest gewilde professionele moordenaar in Houston. In het afgelopen decennium is hij door meer dan zestig mensen ingehuurd om te doden. Maar als je hem betaalt om je overspel plegende echtgenoot of een grensoverschrijdende baas uit de weg te ruimen, dan kun je maar beter uitkijken: hij werkt voor de politie.’

De echte Gary Johnson was 54 jaar oud. Hij woonde als gescheiden single in een nette buurt van Houston. Hij was dun, maar niet te dun, las Shakespeare en Carl Jung en citeerde Gandhi’s pleidooi voor geweldloosheid uit zijn hoofd. Hij had twee katten en een goudvis en gaf twee avonden per week les aan studenten filosofie. In zijn tuin groeide een Japanse pruimenboom.

Als vermeende hitman accepteerde Gary Johnson elke opdracht en hij beloofde dat alles perfect zou worden opgelost. Een collega omschreef hem als de ‘Laurence Olivier of the field’. Gary Johnson had de gave alle rollen te kunnen spelen die nodig zijn in het vak van fake-hitman: de stoere hillbilly zonder gewetenswroeging, een biker die met plezier moordt, de empathische charmeur die aandachtig luistert naar vrouwen met een doodswens voor hun man, een Bond-achtige playboy die cocktails drinkt met de elite, een Luca Brasi-lookalike die maffia-clichés gebruikt als ‘sleeping with the fishes’, een oosterse crimineel die uit zo uit 24 had kunnen komen. Zijn begeleider noemde hem ‘de perfecte kameleon’.

Stereotiepe hitman

In de film Hit Man speelt Glen Powell (Top Gun Maverick) de echte Gary Johnson op Oscar-waardige wijze. De Hollywood-Gary Johnson acteert bij elke nieuwe klant een nieuw type hitman en dat doet hij net zo overtuigend als de echte Gary Johnson decennialang deed in Houston. De hitman in Hit Man lijkt op sommige momenten sterk op de stereotiepe hitman zoals die sinds de jaren veertig wordt geportretteerd in Hollywoodfilms. Huurmoordenaars zijn daarin smetteloos geklede, James Bond-achtige mannen die elke avond eten in sterrenrestaurants en stomende affaires hebben. Ze reizen in jets of limousines en dragen een glimmend koffertje waarin technologisch perfecte wapens zitten. In hun suite schroeven ze binnen een paar minuten een geweer met loop in elkaar alsof het een ongebruikelijk eenvoudig Ikea-kastje is. Ze weten precies wat ze moeten doen en hebben er geen enkele moeite mee om de klus zonder sporen te klaren. Na afloop incasseren ze honderdduizenden dollars cash en dan gaan ze weer door met hun schitterende leven.

Zelfs de gruwelijkste opdracht wordt door de Hollywood-hitman met een knikje ontvangen. Zijn werk is als wetenschap: het doelwit wordt getraceerd, geobserveerd, bestudeerd. Na een tijdje peinzen stelt de Hollywood-hitman een plan op: wat voor methode zal hij gebruiken, waar moet het gebeuren, welke wapens moet hij meenemen? Emotie speelt in de uitvoering geen enkele rol. Het doelwit zal niet lijden en het lijk kan tegen extra betaling worden zoekgemaakt.

‘Veel pogingen tot huurmoord, of ze nu worden uitgevoerd door amateurs of professionals, mislukken door onkunde’

In werkelijkheid gaat het heel anders. Een recent artikel in The New York Times kreeg de kop: ‘Hit Men Are Easy to Find in the Movies. Real Life Is Another Story.’ De eerste zin: ‘Veel pogingen tot huurmoord, of ze nu worden uitgevoerd door amateurs of professionals, mislukken door onkunde zeggen experts, dit in tegenstelling tot wat er gebeurt in Goodfellas en The Sopranos.’

De auteur van het stuk heeft vele experts gesproken en een van de conclusies is dat huurmoord ‘berucht moeilijk is om succesvol te regelen, laat staan om ermee weg te komen’. De ‘for-hire killer’ is meestal ‘een crimineel die een eenmalige payday aanvaardt.’ Hij heeft amper budget om de voorbereiding grondig te doen en daarom gaat het vaak mis. Zoals een openbare aanklager het in het artikel zegt: ‘Er bestaat geen efficiënte, hoge kwaliteits-hitservice zoals in Hollywood-films.’

In New York werd in 2022 onderzoek naar het fenomeen gedaan. Er waren in totaal zeven succesvolle huurmoorden gepleegd in de gehele staat, en dat was ook nog eens een uitzonderlijk goed jaar voor ‘de hitman’. In de vijf jaren ervoor waren er in totaal evenveel geslaagde liquidaties.

Volgens een recente studie worden er doorgaans vier types huurmoordenaars onderscheiden. 1) Sicarios voor drugskartels. 2) Professionele huurmoordenaars die voor de maffia of andere criminele organisaties doden. 3) Assassins die worden ingehuurd door overheden om moorden in binnen- en buitenland te plegen. 4) hitmen die proberen te moorden voor normale mensen. Over elke categorie is wel een film gemaakt. In 2010 draaide de documentaire El Sicario, Room 164 in de bioscoop. De hoofdpersoon bleef anoniem, maar hij was volgens de makers een sicario voor een Mexicaans drugskartel in Ciudad Juárez en hij knapte ook klusjes op voor de politie. De film is gebaseerd op een groot verhaal dat de Amerikaan Charles Bowden schreef voor Harpers Magazine met de titel THE SICARIO. A Juárez hit man speaks. Bowdens algemene indruk: ‘Als hij naast je staat in een rij dan zou je vijf minuten later niet in staat zijn hem te beschrijven. Niets aan hem trekt aandacht. Niets.’ De seriemoordenaar zat op een stoel in motelkamer 164 en zei onder meer: ‘Juárez is een kerkhof. Ik heb de graven gegraven voor 250 lijken.’

The Painter

Charles Bowden schreef naast het artikel ook een boek over het vak van hitman: El Sicario – The Confessions of a Cartel Hit Man. Het leidde tot meer memoires van echte huurmoordenaars, het laatste voorbeeld kwam een jaar geleden uit onder de titel The Painter. De hoofdpersoon is een Britse hitman die contact zocht met journalist Dean Cavanagh. The Painter, zoals zijn bijnaam luidt, wilde zijn verhaal vertellen omdat ‘alles wat men schrijft of ziet over huurmoorden a load o’ bollocks’ is en zijn boek moet ook ‘een gids zijn voor diegenen die wellicht de ambitie hebben om moord als beroep te kiezen’.

Ghostwriter Dean Cavanagh mocht The Painter niet bellen en al helemaal niet in het echt treffen. De hitman werd door Cavanagh gebeld vanaf een geheime plek en ze spraken honderden uren over het vak huurmoordenaar. Cavanagh schrijft in het voorwoord dat hij geen idee heeft hoe The Painter eruitziet en de hitman wilde geen geld voor het project. Feiten die Cavanagh opschrijft over The Painter: hij pleegde zijn eerste moord op zijn achttiende en is nu zestig. Hij komt uit Zuid-Londen en kreeg zijn bijnaam omdat hij schilderijen maakt. Zijn vader was ‘a cunt’. Doelwitten noemt hij ‘the mark’ of ‘some cunt’. Een moord noemt hij een ‘drop’ of ‘wetwork’. Hij rekent tegenwoordig 100.000 pond voor een ‘drop’ en 120.000 voor ‘a clean’. Voor dit laatste bedrag maakt hij ook het lijk zoek.

The Painter heeft geen paspoort, geen bankrekening, geen verzekeringsnummer, geen mobiele telefoon. Hij staat niet geregistreerd om te stemmen en betaalt nooit belasting, de overheid weet niet eens dat hij bestaat. Hij heeft geen accounts op sociale media, de foto van zijn rijbewijs is van ‘some cunt’ die enigszins op hem lijkt, maar vijf jaar ouder is. De buren van zijn flat zouden hem nooit herkennen op een foto of in een line-up, want hij gaat nooit de deur uit zonder een pet met sjaal of motorhelm die zijn hele gezicht bedekt. The Painter voert ‘op zijn minst drie contracts’ per jaar uit. Voornamelijk in de UK, maar hij heeft ook gedood in België, Frankrijk, Spanje, Luxemburg en Nederland.

The Painter kwam via een man die hij Uncle noemt in aanraking met het vak en hij kreeg de ambitie de beste hitman te worden. Een van zijn doelwitten wordt omschreven als de Car Wash King. De moord leidde tot een klein nieuwsbericht, maar meer ook niet, de Car Wash King werd ‘just another statistic in a long line of gangland hits stretching back to Dickensian times’. The Painter deed ook ‘wetwork’ in Amsterdam en hij bezocht euforisch het Van Gogh-museum ‘after popping some poor Dutch cunt’.

Zweten en nachtmerries

Toch heeft hij volop oog voor de nadelen van het vak. Sommige hitmen gaan op latere leeftijd iets te veel nadenken over wat ze eigenlijk doen. Moord kan toch in je geest gaan zitten, zoals de fictieve moordenaar Tony Soprano al merkte na het doden van vriend en snitch Salvatore ‘Big Pussy’ Bonpensiero. Zweten, nachtmerries, geestverschijningen, schuldgevoel, wakker blijven, malen. Praten met een psycholoog? Veel te gevaarlijk. Stoppen? In het ideale geval wel. Een profvoetballer moet ook het juiste moment kiezen om iets anders te gaan doen, maar het probleem is dat ze allebei de adrenalinekick zullen missen en hitmen zoals The Painter hebben juist zo hun best gedaan om zichzelf als persoon uit te wissen.

Andere negatieve dingen: hij heeft geen kinderen en kon onmogelijk trouwen. Hij moest afstand nemen van zijn moeder en zus om ze te beschermen en leidt zijn leven ‘completely under the fucking radar’. Een hitman heeft ‘fucking loads of patience’ nodig en de ‘murder for hire industry’ blijft nogal in gebreke in ‘the human resources department’. Er bestaat geen erecode onder dieven, er lopen meer backstabbers in deze bedrijfstak rond dan in het oude Rome. Hij vreest ‘de belediging te worden gepakt’ en een leven ‘vol pap’ achter de tralies. Het betekent dat hij zijn werk slecht heeft uitgevoerd en ‘the art of assassination’ draait nu eenmaal om perfectie.

Gewetenswroeging had The Painter lange tijd niet, want ‘laten we eerlijk zijn, de mensen die ik van hun bestaan beroof, zijn hoogstwaarschijnlijk niet de mogelijke redders van de mensheid’, maar ‘greedy fucking scrotes (gierigaards) or incompetent cunts’. Het doden ging hem op een gegeven moment wel tegenstaan en hij vertelt zijn ghostwriter: ‘Do I regret killing people? Absofuckinglutely!’

Categorie nummer 3: de assassin, ofwel de politiek gemotiveerde hitman. Ex-CIA-agent Richard Baer schreef een standaardwerk over dit onderwerp: The Perfect Kill – 21 Laws for Assassins. Door het boek heen staan Notes to Assassins (berichten aan sluipmoordenaars). Daarin geeft hij tips als: ‘Make it sharp, discrete and final.’ En: ‘The bastard has to deserve it.’ De eerste zinnen van zijn boek: ‘Toen ik begon te werken voor de CIA ging ik er, net als veel andere mensen, vanuit dat bepaalde moordaanslagen eenvoudig te verdedigen waren. Liquideer Hitler en we zouden ons een hoop dood en vernietiging hebben bespaard. Snij een kankergezwel weg en red de patiënt. Maar hoe meer ik betrokken raakte bij politieke moordaanslagen, hoe meer deze eenvoudig lijkende aanname zijn vermeende logica verloor.’

Baer slaagde er niet in Saddam Hussein te liquideren en het ging ook mis toen hij een collega-hitman van Hezbollah probeerde uit te schakelen. Europese assassins leken volgens Baer niet veel succesvoller te zijn en de uitschakeling van Bin Laden leidde tot nog iets veel ergers: IS.

Kogel met een naam

Baer vroeg eens aan een CIA-baas wat een liquidatie precies was. Hij kreeg als antwoord: ‘Een kogel met iemands naam erop.’ Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet en dan zeker niet als het gaat over categorie 4: de hitman die gewone mensen uit de weg moet ruimen. Baer leerde in zijn leven veel ‘bad guys’ kennen, onder wie vele moordenaars. ‘Maar ik zou geen hitman voor mezelf of iemand anders kunnen vinden,’ vertelde hij in The New York Times. De gevaren van het inhuren van een hitman zijn ‘talrijk’ voor een gemiddeld persoon, zegt Baer. De huurmoordenaars hebben wel zin in de beloning, maar ze weten niet echt hoe het vak in elkaar zit. Er is geen studie voor en bijna geen hitman heeft 21 Laws for Assassins gelezen.

Sommigen proberen het woord ‘hitman’ gewoon te googelen, maar dan kun je terechtkomen op de satirische website Rent-A-Hitman.com

Hoe huur je als burger dan wel een professionele huurmoordenaar? Sommigen proberen het woord ‘hitman’ gewoon te googelen, maar dan kun je terechtkomen op een satirische website genaamd Rent-A-Hitman.com. Op de homepage staat de slogan: ‘De Dark Web is niet veilig, wij wel’ en hun ‘hitmen’ opereren voor ‘100%’ volgens de ‘HIPPA’, de Hitman Information Privacy & Protection Act uit 1964.’ Er kan een ‘gratis consultatie’ via de site worden aangevraagd. Bij een positief gesprek zal een ‘Field Operative uit uw regio’ contact met u opnemen. De welkomstboodschap van Rent-A-Hitman eindigt met: ‘Dus, als het gaat om uw veiligheid en gemoedsrust, kies RENT-A-HITMAN. Capisce?’

Niet iedereen ziet het verschil tussen echt en nep. Een vrouw uit Louisiana wilde een liefdesrivaal laten verdwijnen, maar durfde het niet zelf te doen. Ze vroeg een offerte aan op Rent-A-Hitman.com, maar wist niet dat de site als grap is bedoeld en dat de beheerder de FBI inschakelt als mensen de site serieus nemen. Een Gary Johnson-achtige undercoveragent sprak met de vrouw af bij een wafelrestaurant in New Orleans. Ze zei 1000 dollar te willen betalen voor de moord op de liefdesrivale, haar baby keek toe vanuit een kinderwagen. De vrouw werd gearresteerd toen ze het geld overhandigde en de websitebeheerder van Rent-A-Hitman twitterde de dag erna: ‘Het is opnieuw gebeurd, dit keer in New Orleans. Meer dan 150 levens gered!’ De rechtszaak was in november 2023. Een jury verklaarde de vrouw schuldig aan een beoogde huurmoord en ze kreeg achttien maanden gevangenisstraf.

Zandra Ellis, zoals ze heet, geloofde door films en series net als vele anderen ten onrechte dat het voor iedereen haalbaar is een probleem op te lossen met een huurmoord. Haar beeld van de hitman was nog te zeer beïnvloed door Hollywood, maar de laatste tijd lijkt er toch een kentering te komen in de manier waarop een hitman wordt geportretteerd. Michael Fassbender speelde vorig jaar een naamloze huurmoordenaar in de thriller The Killer van David Fincher (Seven, The Social Network). Aanvankelijk voldoet The Killer nog aan alle clichés van de Hollywood-hitman. Hij bereidt zijn moorden als een topsporter voor, zijn hartslag mag vlak voor de hit nooit boven de zestig slagen per minuut komen. Hij is cool, kent geen genade en zal nooit wakker van zijn daden liggen.

Het beeld kantelt snel, want de hitman in The Killer blijkt een anti-John Wick, in de franchise John Wick gespeeld door Keanu Reeves en misschien wel de bekendste huurmoordenaar uit de filmgeschiedenis. Hij heeft vreugdeloze seks tegen betaling, eet hamburgers en drinkt koffie op een bankje en keert dan weer terug naar zijn desolate woonplek: een leegstaand gebouw waar hij zich opdrukt, mediteert op een yogamatje en de hele dag door luistert naar The Smiths. Tussendoor murmelt hij dooddoeners als: ‘Empathie is verboden’, ‘Vertrouw niemand’ en ‘Dit is ervoor nodig om succes te hebben’.

The Killer mist in zijn eerste poging zijn doelwit te liquideren en raakt in een nog diepere crisis. Hij gaat voor het eerst nadenken over de gevolgen van zijn daden en zijn hartslag komt voor elk beoogd genadeschot ver boven de zestig slagen per minuut uit. Het gaat van kwaad tot erger en The Killer is aan het einde het tegendeel van de standaard-hitman uit een Hollywood-film.

Angstneuroses

De hitman als imperfecte mens, het lijkt zowaar een trend te zijn. Het begon eigenlijk al in 2018 met de serie Barry. Hoofdpersoon Barry Berkman zat vroeger bij de marine en is neerslachtig als hij terugkomt uit Afghanistan, Na zijn terugkeer in het normale leven wordt hij hitman voor een oudere man tegen wie hij opkijkt: Monroe Fuches. Barry woont in hotels en reist Amerika rond om mensen in opdracht te vermoorden. Het geeft hem eerst voldoening, in zijn nieuwe baan krijgt hij tijdelijk de adrenalinekick uit de oorlog terug. Barry weet dan nog niet dat Fuches hem manipuleert door te zeggen dat het vak als huurmoordenaar de perfecte manier is om een zinvol leven te leiden. In werkelijkheid zijn het mensen als Fuches die het meeste profijt van zijn daden hebben en de dopamine verdwijnt snel. Barry krijgt last van angstneuroses, stelt zich de vraag: ‘Am I, like, an evil person?’ en zo wordt ook hij een voorbeeld van de hitman 2.0.

Volgens Michael Keaton zouden ook gewone mensen zo langzamerhand moeten doorkrijgen dat het inhuren van een huurmoordenaar gedoemd is te mislukken

Volgende in het rijtje: John Knox in de thriller Knox Goes Away, half mei uitgekomen in Nederland. Michael Keaton speelt hierin een hitman die van zijn dokter krijgt te horen dat hij beginnende dementie heeft, ook heel vervelend voor een huurmoordenaar. Misdaadbaas Xavier Crane huurt John Knox nog wel gewoon in, die heeft geen idee wat er met zijn beste huurmoordenaar aan de hand is. Ook in Knox Goes Away loopt het slecht af met de hitman. John Knox vermoordt weliswaar zijn doelwit, maar hij doodt ook de vrouw met wie het slachtoffer onder de douche staat en dan schiet hij ook nog eens per ongeluk een collega-hitman door zijn kop.

Volgens hoofdrolspeler en regisseur van Knox Goes Away Michael Keaton zouden ook gewone mensen zo langzamerhand moeten doorkrijgen dat het inhuren van een huurmoordenaar gedoemd is te mislukken. Een echt goede hitman is te duur en ook nog eens vrijwel onmogelijk te traceren. Zoals de echte Gary Johnson het ooit zei: ‘I’ve never heard of such a person.’

Ondanks dat blijven mensen maar proberen om met hun laatste spaargeld een John Wick-achtige hitman in te huren. Glen Powell, Gary Johnson in Hit Man, snapt dat wel. Hij zei in een interview voor Netflix: ‘De fantasieversie van een hitman blijft een plaats in onze hersenen innemen omdat het een simpele oplossing lijkt voor de moeilijkste problemen in het leven.’ En: ‘Als samenleving houden we er denk ik te veel van om te geloven dat er ijzige professionals bestaan die na een vijf minuten durende ontmoeting de doodstraf riskeren.’

Volgens Linklater speelt de hitman ‘door de popcultuur’ zo’n grote rol ‘in ons publieke bewustzijn’ dat dit niet snel zal veranderen en mensen blijven daardoor nog wel even ‘het idee hebben dat ze op retail level de dood van een ander mens kunnen kopen’.

Hit Man van Richard Linklater met Glen Powell als Gary Johnson is nu te zien op Netflix.