Bart Nijman: 'Keti Koti cancelt Kamervoorzitter'

Nou, daar is Martin Bosma mooi vanaf. Geen Keti Koti voor de voorzitter van de Tweede Kamer. Maandag vrij. Er is geprobeerd hem op de knieën te dwingen met reflectie en excuses voor vroegere uitspraken. Toen hij dat weigerde, werd zijn uitnodiging ingetrokken voor de Nationale Herdenking Slavernijverleden.

Natuurlijk kun je voorzitter Bosma niet los zien van voormalig Kamerlid Bosma, die stellige meningen had over het ‘slavernijgedram’. Best begrijpelijk dat het Herdenkingsgilde van Kleur zijn komst niet met open armen stond af te wachten, klaar om hem met hun ‘anti-blank racisme’ (dixit Bosma) in een ondergeschikte, nederige rol te drukken als kranslegger bij een schuldig verleden.

Toch wringt het intrekken van de uitnodiging voor een Kamervoorzitter. Zoals eerder op deze plek opgemerkt: belangrijker nu is dat niet zijn mening van weleer, maar zijn functie van vandaag zijn agenda bepaalt. Bosma vertegenwoordigt de Tweede Kamer, die op zijn beurt de Nederlandse bevolking vertegenwoordigt. We zijn dus, ceremonieel beschouwd, allemáál niet welkom bij de herdenking. Best wel een schoffering, door de personen en organisaties achter Keti Koti.

Natuurlijk zal het de meeste mensen worst wezen wie wel of geen krans legt bij een herdenking die de afgelopen jaren naar prominentie is geforceerd middels (om Kamerlid Bosma nogmaals te citeren) ‘propaganda en indoctrinatie’. Ook moeten we niet pretenderen dat de democratie significant lijdt onder deze schending van ceremoniële etiquette. Heel wat mensen zullen het prima vinden dat de Kamervoorzitter niet mede namens hen een krans hoeft te leggen bij een opgelegde schuld die ze ervaren noch erkennen, maar wel stevig moeten subsidiëren.

Die slavernijkongsi bestaat immers uit mensen die allerlei eisen en verlangens neerleggen bij de Nederlandse bevolking en regering. Niet alleen de gemaakte excuses voor het slavernijverleden, maar ook aanpassingen aan het onderwijscurriculum, herinrichting en herijking van museumexposities, een andere omgang met onze taal (blank moet tegenwoordig ‘wit’), meer negatieve beschouwingen van historische figuren en nationale (zee-)helden, en als het even kan moeten er ook herstelbetalingen komen.

Dat eisenpakket is geen participatietraject, maar eenrichtingsverkeer, en ademt een onaangename rancune. In die wrokkige houding vinden ze bondgenoten die zich verheugd tonen met het cancelen van iemand die gechanteerd wordt om (onoprechte) excuses te maken voor eerdere uitspraken. Zoals Kamerlid Esther Ouwehand, die twittert dat ze ‘blij met dit resultaat’ is. ‘Resultaat’. Alsof er zo hard voor gewerkt is.

Wat degenen die trots zijn op deze schertsvertoning zich mogen realiseren: je kunt niet tegelijkertijd een ondermijning van vertrouwen in democratische instituties beklagen én opgelucht reageren dat een Kamervoorzitter gecanceld wordt bij een collectief gefinancierd en nationaal geagendeerd evenement, domweg omdat hij niet de juiste politieke kleur heeft.

De ironie is natuurlijk dat voor de opgelegde omarming van diversiteit kennelijk een vorm van uitsluiting nodig is. Alleen degenen die keurig knipmessen mogen een krans leggen, want uiteindelijk is niemand vrij van de ketenen van het cordon sanitaire.