Acteur Matteo van der Grijn (43): ‘Een internationale carrière staat niet op één'

Nieuwe Revu ontmoet Matteo van der Grijn
Waar? Amsterdam. Nog iets genuttigd? Thee. Verder nog iets? Je zou het niet zeggen als je hem ziet, maar Van der Grijn heeft weinig discipline als het gaat om sportschoolbezoekjes. Soms doet hij een tijdje makkelijke oefeningen, waarmee je bij hem – hoe oneerlijk – vrij snel resultaat ziet, en dan verwatert het weer. Voor zijn rol in de serie Keizersvrouwen schoor hij ooit zijn haar af, en dat vond hij zo fijn en goed staan dat hij het zo heeft gehouden. Achter de baard schuilt niet echt een reden, het begon als een coronalook die vrij lang stand heeft gehouden.

Heeft Hollywood al gebeld met an offer you can’t refuse?
‘Nee, maar ik heb door Ted Lasso wel wat castings mogen doen. Het grappige is dat ik er van tevoren vrij nuchter instond, ook omdat Ted Lasso wordt uitgezonden op Apple TV+. Dat was vorig jaar al upcoming, maar nog niet heel erg aan de man. Ik dacht: joh, het is maar een bijrol in een serie. Zelf had ik het nog nooit gezien, wist ik veel dat het zó populair was. Dat besef begon pas in te dalen toen mijn tegenspeler Hannah Waddingham zei: “Dit wordt wel een dingetje.” En dat werd het, haha. Apple TV+ heeft me zelfs aangemeld voor een Emmy voor beste gastoptreden, wat betekent dat ik in aanmerking kwam voor een nominatie voor mijn rol. De shortlist heb ik niet gehaald, maar ik vond het al spannend om op de longlist te staan.’

Hoe ben je bij Ted Lasso beland?
‘De zesde aflevering van het derde seizoen werd gedraaid in Amsterdam. Castingbureau Groen Casting belde me: “Wil je een selftape (een video-opname waarin een acteur vanuit z’n huis of een andere locatie auditie doet voor een rol, red.) maken?” Ik had mijn twijfels, want het ging in eerste instantie om maar één à twee draaidagen. Moest ik daar moeite voor gaan doen? Ik ben daar nogal laks in, dat geef ik eerlijk toe. Een paar weken later kwam ik mijn contactpersoon van Groen Casting tegen op het Filmbal in Eye. Ze vroeg waarom ik nog steeds geen selftape had gestuurd en zei: “Ik dwíng jou om morgen die tape te maken.” De volgende dag heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben ik met die tape aan de slag gegaan. Er wordt altijd gezegd dat je een selftape voor een neutrale wand moet filmen, zonder afleidingen. Maar ik dacht: fuck it, ik ga er mijn eigen twist aan geven. Tegen mijn vrouw zei ik: “Hier heb je m’n iPhone, dit is de tegenspeeltekst, lees maar op.” Zij heeft me gefilmd terwijl ik in mijn ochtendjas een eitje stond te bakken in m’n keuken, want ik moest een ontbijtje klaarmaken. Daarna hebben we nog een scène gefilmd, gewoon in onze tuin. Dat heb ik opgestuurd en klaar.’

Ben je altijd zo at ease als je auditie moet doen?
‘Nee, helemaal niet. Ik vind audities doen absoluut niet leuk, omdat je nooit weet wat ze in hun hoofd hebben. Gaat het om je talent of zoeken ze een bepaald type? Audities doen is niet een van de leukste dingen in mijn leven. Het is een vak apart, maar het wordt voor mij draaglijker als ik het niet te serieus neem en gewoon doe wat in me opkomt. In het geval van Ted Lasso heeft dat me geholpen, omdat zij dachten: hé, dit is iets anders dan we gewend zijn. Laten we hem nemen.’

‘Ik ben een ontzettende familieman, het is voor mij heel belangrijk om daar tijd voor te hebben. Dat maakt een loopbaan in het buitenland lastig’

Zijn je internationale ambities door je rol in Ted Lasso gegroeid?
‘Mijn ambitie is gezond, maar een internationale carrière staat niet op nummer 1 van mijn prioriteitenlijstje. Ik ben een ontzettende familieman en hou van mijn gezin, m’n vrouw en mijn kinderen. Het is voor mij heel belangrijk om daar tijd voor te hebben. Dat maakt een loopbaan in het buitenland lastig. Als ik echt in Amerika had willen doorbreken, dan was dit natuurlijk het moment geweest. Mensen kennen je eventjes, dus ik had een heel plan kunnen maken om daar alles uit te halen. Maar dat doe ik dan toch niet, omdat ik denk: het komt op je pad of niet. Ik ben er een beetje te nuchter voor en ik denk ergens ook: ik kan nu niet zomaar weg, mijn vrouw heeft een baan, mijn kinderen zitten op school. Ik moet er gewoon zijn.’

Je bent niet iemand die alles opzijschuift voor zijn carrière.
‘Nee, nee, helemaal niet.’

Dat hoort er wel een beetje bij als je een succesvol acteur wilt zijn, toch?
Lachend: ‘Ja, maar ik heb dat nog nooit gedaan. Sinds ik van de Toneelschool ben gekomen, heb ik niet stilgezeten. Ik heb veel theater gedaan, daarna kwamen er steeds meer dingetjes voor televisie en film bij. Dat worden inmiddels steeds mooiere, interessantere en leukere rollen, misschien ook omdat ik ouder word. Je krijgt een getekend gezicht en daardoor wat meer uitstraling en overwicht. Dat helpt om karakterrollen te krijgen, denk ik. Ik ben net klaar met de nieuwe Netflix-film over de gijzeling op het Leidseplein, waarin ik de baas speel van de Dienst Speciale Interventies. Dat zijn de mannen met de grijze pakken die gebouwen ingaan met allemaal wapens. Acht nachten lang was het hele Leidseplein voor ons afgesloten tot 6 uur ’s ochtends. Ik vond dat fascinerend, dat maak je nooit mee.’

Je handelsmerken zijn je kale hoofd en je gigantische baard. Werkt dat in je voordeel?
‘Dat zou kunnen. Ik had al langer een baard, maar hij was nog nooit zo groot als nu. Dat komt omdat een vriend van mij, die regisseur is, vorig jaar tegen me zei: “Er komt volgend jaar een auditieronde aan voor een serie op Amazon Prime.” Toen dacht ik: dan laat ik m’n baard nog wat langer groeien. Dat heeft geholpen, want ik heb de rol. Als man heb je niet zoveel om mee te variëren, dus ik vind het leuk om te spelen met gezichtsbeharing. Even wat anders dan anders. Maar nu ben ik er wel klaar mee, hoor. Als de opnames van de Amazon Prime-serie klaar zijn, dan gaat de baard eraf.’

Dan kun je de ideale schoonzoon gaan spelen.
Lachend: ‘Ja, waarom niet? Ik heb in een aantal romcoms van Johan Nijenhuis gespeeld: Toscaanse bruiloft, Gek van geluk. Dat is leuk om te doen, zeker als je prettige medespelers hebt. Johan Nijenhuis is ook loyaal aan z’n acteurs, superlief en goed in zijn vak. Maar uiteindelijk hou ik toch meer van producties met een randje, zoals de Netflix-serie Het gouden uur. Ik hou van een beetje duistere karakters, zodat er lekker veel te spelen valt.’

Je jeugd in Italië heeft veel invloed op je gehad. In welke zin?
‘Anders dan heel veel mensen ben ik niet opgegroeid in een drukke stad waar je alles maar voor lief neemt: dat er stromend water is, dat er elektriciteit is. Ik ben heel spartaans opgegroeid op een Italiaanse berg, zonder water of licht. We wasten onszelf in een beekje, dat in de winter bevroren was. Lezen deden we bij het licht van een kaars. Het was een beetje het boerse buitenleven. Ik wil niet zeggen dat die ervaringen je per se helpen als acteur, maar voor mij als mens is het een verrijking geweest dat ik dat heb meegemaakt. Het zorgt er tot op de dag van vandaag voor dat ik kan stilstaan bij de kleine dingen in het leven. Niets is voor mij vanzelfsprekend.’

Tel je nog steeds elke dag je zegeningen als er warm water uit de douche komt?
‘Nee, maar ik voel me nog steeds meer Italiaan dan Nederlander. Toen ik puberde, wilde ik niets liever dan weg daar, naar de stad, terwijl ik nu denk: hmm, het was er toch wel heel leuk. En romantisch. Ik heb in Italië gewoond totdat ik op mijn twintigste naar de Toneelschool in Nederland ging. Mijn moeder was op dat moment druk bezig met het opknappen van allemaal kleine huisjes op onze berg. Ze heeft haar droom waargemaakt, door jarenlang een prachtige agriturismo te runnen, en te mogen koken voor de gasten. Helaas werd ze veel te jong ziek en overleed ze in 2012. Ik ga er nog steeds heel vaak heen en doe mijn best om alle huisjes zo goed mogelijk te onderhouden. Dat is best een klus, wat het is een heel valleitje met allemaal kleine huisjes, maar het lukt. Met behulp van een vriend daar die ik al m’n hele leven ken en veel van mijn moeder hield. In haar geest zorgt hij voor de olijfbomen en het land. Als ik er ben, dan ga ik de huisjes witten of andere klusjes doen. Dat vind ik heerlijk. Je kunt mij niet blijer maken dan daar op die berg, dan valt alle stress van me af.’

Zie je jezelf daar weer wonen?
‘Wie weet, ooit. Maar het is best afgelegen. En voor mij is het toch iets anders dan voor m’n vrouw. Voor mij is het thuiskomen: ik ken de slager, ik ken de barman. Al mijn vrienden die waren uitgewaaierd zijn weer teruggekomen op het nest. Ik ga gewoon hup, alsof ik nooit ben weggeweest, weer terug naar waar ik vandaan kom. Mijn vrouw kent daar niemand, behalve de mensen die ze via mij heeft leren kennen in de afgelopen jaren. Sowieso moet m’n zoon de hele middelbare school nog doen, dus voorlopig gaan we niet weg uit Nederland.’

Je wilde vroeger kok worden. Waarom besloot je om toch voor acteren te kiezen?
‘Iedereen in mijn familie is acteur: m’n vader, moeder, opa, oma. Het is met de paplepel ingegoten, maar ik zei altijd: ik wil dat niet. Ook omdat ik in Italië zag hoe blij mijn moeder werd van koken. Mijn opa – Ton Lensink – hield ook van koken, dus dat zit eveneens in de genen. De koksschool, daar zag ik mezelf wel. Totdat acteur Jack Wouterse op een gegeven moment bij ons in Italië langskwam en trots vertelde dat zijn zoon net was aangenomen op de Toneelschool in Arnhem. Op dat moment voelde ik een soort vonkje: hé, moet ik niet ook auditie gaan doen? Ik zat op dat moment in het examenjaar van het gymnasium en mijn moeder zei: “Prima, ga maar naar Nederland om de Toneelschool uit te kiezen waar je auditie wilt doen.”

Ik koos voor Arnhem, waar ik in de laatste ronde werd afgewezen. Achteraf logisch, want ik had helemaal geen kaas gegeten van acteren, behalve dat veel familie in het theater stond. Ik was zo bleu als wat en dacht dat ik alleen maar goed en mooi moest spelen. Daarna heb ik een lunchvoorstelling gedaan met regisseur Marcus Azzini en een soort stageplek gehad bij toneelregisseur Theu Boermans, die ik kende via mijn ouders. Hij voerde in 2001 Hamlet op, waar ik aan mee mocht doen, samen met onder anderen Jaap Spijkers, Jacob Derwig, Hans Kesting en Halina Reijn. Ik zat vanaf de kant op te zuigen wat zij allemaal deden en blijkbaar is daar toch een kwartje gevallen, want daarna werd ik aangenomen op alle Toneelscholen waar ik auditie had gedaan. Ik weet niet of ik mijn kinderen zou aanraden om acteur te worden, want het grootste deel van m’n klasgenoten is toch iets anders gaan doen. Er zijn er maar een paar die het geluk hebben gehad dat ze er hun vak van hebben kunnen maken. Dat is bij mij ook gelukt, gelukkig. Ik ben heel blij dat ik destijds voor acteren heb gekozen.’

Je wordt onrustig als je even niets doet. Waar komt dat vandaan?
‘Ik krijg een soort schuldgevoel als ik niets doe. Dat hoeft niet per se spelen te zijn. We zijn net verhuisd en als ik lekker bezig ben met klussen, dan hoor je me ook niet. Ik ben best handig, mijn schoonvader heeft me veel geleerd. Als je mij zegt wat ik moet doen, dan ben ik tevreden. Maar heb ik niets omhanden, dan wordt het niets. Mijn hele lijf protesteert als ik niet bezig ben. Ik zit niet lekker in mijn vel, krijg een korter lontje. Naar m’n vrouw, naar mijn kinderen. Tenzij ik bewust even nergens mee bezig ben, zoals op vakantie. Maar dan nog zit het niet in me om een boek te gaan lezen. In mijn hoofd zit altijd wel een plannetje: o ja, even voetballen. Kom, we gaan zwemmen. Hé, wie heeft er zin in een ijsje? Je zou het bijna ADHD noemen, maar dat heb ik niet. Ik ben gewoon iemand die graag bezig is. Laat mij maar een missie hebben.’

Hoe ontspan je?
‘Ik ontspan als ik bezig ben met iets leuks. Een mooie draaidag waarop ik veel te spelen heb. Of als ik in Italië zeven olijfbomen heb gesnoeid en dat ze er prachtig uitzien. Dan ben ik helemaal blij.’

Wat is je favoriete herinnering aan je opa, Ton ‘Tita Tovenaar’ Lensink?
‘Mijn moeder heeft in Italië gezocht naar een huis bij hem in de buurt. Hij woonde in de vallei parallel aan de vallei waar wij woonden. Ik zag hem niet zo heel vaak, maar hij was een heel charismatische, mooie, grote, lange man. En altijd shaggies aan het draaien. Hij is overleden toen ik zestien werd. Ik herinner me vooral zijn stem. Die was heel aanwezig. Als ik video’s van vroeger van hem bekijk, dan wil je naar hem blijven luisteren.’

Hij had vijf kinderen bij vier verschillende vrouwen. Hoe vond jij dat als jong ventje?
‘Als kind romantiseerde ik zijn leven, maar later ontdekte ik dat hij ook veel mensen pijn heeft gedaan. Toen hij stierf werden alle halfzussen en de halfbroer van mijn moeder voor het eerst echt samengebracht en ontstond er een band die is voortgezet door één keer per jaar een familiedag te organiseren. Tijdens zijn leven was dat allemaal heel versplinterd, maar zijn dood heeft al die contacten bij elkaar gebracht. Er zijn nog steeds familiebijeenkomsten en ik heb veel contact met mijn halfoom, mijn nichtjes en mijn neefjes. Sterker nog: het jongste zusje van mijn moeder, het laatste kind dat Ton heeft gekregen, is een van de beste vriendinnen van mijn vrouw.’

Je zei net al dat je een echte familieman bent. Doe je veel met je kinderen?
‘Ik probeer overal met ze mee naartoe te gaan. Vooral mijn zoon vindt dat leuk: “Hé pap, ga je mee naar voetbal?” Hij baalt er echt van als ik niet mee kan. Het is ook een luxe dat ik zoveel tijd met ze kan doorbrengen, dat beseffen wij ook. Er zijn genoeg vaders en moeders die hun kinderen alleen in het weekend zien, omdat ze doordeweeks drukke banen hebben en de uren voor en na school moeten oplossen met buitenschoolse opvang en opa’s en oma’s. Dat is ons bespaard gebleven, gelukkig. Soms ben ik even druk met een project, maar ik heb veel meer tijd met m’n kinderen dan wanneer ik standaard van maandag tot vrijdag op een kantoor zou zitten. Daar voel ik me gezegend mee.’

‘Dat ijdele in het vak vind ik lastig. Ook als je zelf niet in de schijnwerpers staat, moet je jezelf toch op de voorgrond plaatsen. Zo zit ik niet in elkaar’

Wie zijn je grootste inspiratiebronnen?
‘Als je het hebt over Nederlandse acteurs, dan kan ik heel erg opkijken tegen Jacob Derwig en Fedja van Huêt. Dat vind ik de twee toppers die we hebben, in die leeftijdscategorie. Kijk je naar de oudere categorie, dan denk ik: Pierre Bokma kan echt alles. Dat zijn wel de kanonnen, vind ik. Ik volg niet alle Nederlandse films en series, maar als ik hoor dat er iets vets uitkomt, dan wil ik dat wel zien. Zoals bij Droom van de jeugd of De Joodse Raad, hartstikke mooie series. Omdat ik acteur ben, word ik ook geregeld uitgenodigd voor premières. Speelt er iemand mee die ik ken, dan ga ik meestal wel, maar ik vind dat niet altijd even leuk. Het gaat vaak toch meer om wie de mooiste jurk of het duurste pak aan heeft op de rode loper, terwijl ik denk: dat interesseert me niets. Ik ga daar tegenin door gewoon in m’n spijkerbroek naar zo’n première te gaan.’

Waar komt dat recalcitrante gedrag vandaan?
‘Omdat het niets met het vak te maken heeft. Het idee is dat je met z’n allen gaat kijken naar een film. Voor mij hoeft daar dan geen Instagrampost bij van iemand in een jurk of een pak die zegt: bedankt merkje dit of dat, bedankt stylist, bedankt dat ik er gisteravond zo fantastisch uitzag. Zeg gewoon: ik zag gisteravond een te gekke film en heb daarna lekker bitterballen gegeten. Tuurlijk, ik vind het ook belangrijk om er leuk uit te zien. Het is ook fijn als je een mooi pak mag dragen, maar dat is niet waar het tijdens zo’n première om zou moeten draaien. Het is zo: how can I make this about me. Dat ijdele in het vak vind ik lastig. Ook als je zelf niet in de schijnwerpers staat, moet je jezelf toch op de voorgrond plaatsen. Zo zit ik niet in elkaar.’

Was je beroepsmatig verder geweest als je jezelf vaker naar de voorgrond had geduwd?
‘Ja, dat denk ik wel. Ik weet dat het zo werkt en kan werken, maar ik hoop toch dat het niet een kant opgaat waarbij acteurs miljoenen volgers moeten hebben op Instagram om een hoofdrol te krijgen. Ik heb dit vak niet gekozen om mezelf te profileren op Instagram. Ik heb dit vak gekozen omdat ik het leuk vind om mezelf te ontwikkelen en bij elke rol iets wijzer te worden, meer ervaring te krijgen in spelen en mooie producties te maken. Ik hoop dat dat uiteindelijk zegeviert, het recht van geloven in jezelf en je talent.’

Hoeveel volgers heb jij eigenlijk op Instagram?
‘Ik geloof 12.000. Dat komt door The Passion en Ted Lasso. Vergeleken met andere acteurs is het peanuts, maar ik doe er niets voor. Toen ik in Ted Lasso zat zei iemand: “Nu moet je veel gaan posten,” maar dat heb ik niet gedaan. En dat verwatert dan ook weer. Ik kan het gewoon niet, ik ben er niet voor gemaakt en ik accepteer dat ook.’

Hoe zie je je toekomst als acteur?
‘Ik wacht nog op een echt goede karakterrol. In films is het tot nu toe toch vaak gebleven bij de bijrol. Als acteur wil je de rol waarvoor je het hele script kan gaan doorpluizen: hoe ga ik dit doen, welke spanningsboog ga ik hanteren, hoe ga ik mijn tanden erin zetten, op welke manier ga ik transformeren. Die kans ga ik zeker grijpen als hij zich voordoet. In overleg met mijn gezin. Ik heb het gevoel dat ik nog enorm veel wil en dat het eigenlijk nog maar net is begonnen.’