Hoe architect Rex Heuermann zich ontpopte tot de Gilgo Beach Killer 

De vermeende seriemoordenaar loopt op 6 juni 2024 in handboeien de rechtszaal van het stadje Riverhead binnen. Het is woensdagochtend, de hoofdzaal van het Suffolk County Courthouse zit overvol. Rex Heuermann draagt een gekreukt zwart pak en handboeien. Zijn gezicht is pokdalig. Zijn stropdas bungelt over zijn dikke buik. Hij is 60 jaar en wordt verdacht van het verkrachten en doden van zes jonge vrouwen. Volgens kenners heeft de Gilgo Beach Killer hoogstwaarschijnlijk nog veel meer moorden gepleegd. Hij zit in eenzame opsluiting, dat kan ook niet anders. Rex Heuermann zou worden gelyncht als hij met anderen een cel zou moeten delen. Het gevolg is dat hij ‘eenzaam en depressief is’, zegt zijn advocaat.

Opvallendste afwezige in de rechtszaal: zijn 59-jarige ex-vrouw Asa Ellerup. Volgens haar advocaat was ze op vakantie. Op eerdere zittingen was ze er wel. Asa is inmiddels gescheiden van de verdachte, maar dat wil niet zeggen dat ze in zijn schuld gelooft en hun volwassen dochter Victoria vindt het eveneens ondenkbaar dat haar vader een seksueel geperverteerde seriemoordenaar is. Dan zou ze in al die jaren echt wel iets hebben gemerkt en ook Heuermanns advocaat beweerde voor de zitting: ‘He is not the guy. Dat heeft mijn cliënt keer op keer gezegd.’

De rechter zegt om iets over half tien dat de zaak van start gaat. De publieke tribune zit vol journalisten en truecrimefans. Een seriemoordenaar spreekt altijd tot de verbeelding en ook van dit verhaal kan zo een Netflix-hit worden gemaakt. Het begon allemaal met een mysterieuze verdwijning uit 2010. De 23-jarige Shannan Gilbert kwam uit New Jersey en groeide op in meerdere pleegoudergezinnen. Ze leek populair, slim, energiek, grappig en altijd vrolijk, maar dat was schijn en zelfs haar beste vrienden wisten niet dat ze pillen slikte omdat haar moeder haar in de steek liet.

Shannan woonde een tijd bij haar oma, besloot als tiener van school te gaan, werkte in een hotel en werd secretaresse op een school. Ze verveelde zich snel en maakte plannen om naar New York te gaan, daar zou het leven nooit saai zijn en ze had de ambitie zangeres of entrepreneur te worden. Dat zou wel of niet lukken, maar één ding stond vast: ze zou een self-made woman worden die nooit voor een baas zou werken.

Een kennis raadde Shannan aan escort te worden. Door geldproblemen zei ze ja. Ze wierf hoerenlopers via Craigslist en ging in de lente van 2010 langs bij een klant in Long Island. Huisgenoten gaven Shannan een paar dagen later op als vermist. Agenten probeerden haar vergeefs te vinden. Ze ondervroegen buurtbewoners, haar chauffeur en uiteraard haar klant. Ooggetuigen hadden Shannan op 1 mei van dat jaar vlak voor zonsopgang voor het laatst gezien. Ze liep hysterisch huilend door een villawijk bij Gilgo Beach en belde in paniek aan bij meerdere mensen. Niemand deed open, ze was vast een junkie, ga toch weg. Niemand weet wat er daarna met Shannan Gilbert is gebeurd. De politiechef gaf toestemming een helikopter in te zetten, maar dit leidde niet tot haar vondst.

Geen ondervragingen

Het werd zomer. De politiebaas van Long Island leek het te hebben opgegeven Shannan te vinden. Ze ondervroegen niemand, zochten niet eens. De escort was vast onder invloed van drugs, drank of allebei en als zanger Jeff Buckley de oceaan ingelopen, zaak gesloten.

Pas in november 2010 was er een ontwikkeling. Een rechercheur kwam op het idee honden in te zetten om Shannan te zoeken, er moest toch worden getraind, dat kwam mooi uit. De honden snuffelden op het strand bij Gilgo Beach waar Shannan voor het laatst was gezien. Op 11 december werd er geblaft. De detective keek wat er was gevonden en zag een lijk in een jute zak. Twee dagen later werden er vlak in de buurt meer ontbonden lichamen gevonden. Vier vrouwen waren eerst misbruikt en gemarteld en daarna op gruwelijke wijze vermoord.

Journalisten reden naar Long Island, buurtbewoners werden ondervraagd. In kranten verschenen grote artikelen, op tv ging het maanden bijna dagelijks over de Gilgo Beach Killer en de vrouwen werden The Gilgo Four genoemd. De gemene deler: ze werkten als escorts en hadden zich aangeboden op Craigslist.

Het eerste slachtoffer heette Maureen Brainard-Barnes. Ze was 25 jaar, dun en klein, had donker haar en groene ogen, kwam uit Norwich, Connecticut en had twee kinderen bij verschillende vaders. Maureen werd weggestuurd als telemarketeer en kreeg schulden. Ze probeerde bij te verdienen als escort in New York onder de namen Julianne en Marie en dat deed ze net als Shannan via Craigslist. Het voordeel van dat platform volgens haar: ze had geen pooier nodig, was onafhankelijk genoeg om haar klanten te kunnen selecteren en hoefde niet op straat te tippelen. Dat zou vast een stuk veiliger zijn en op 6 juli 2007 nam Maureen de trein vanuit Penn Station in New York naar Long Island. Haar familie heeft sindsdien niets meer van haar gehoord.

Shannan liep hysterisch huilend door een villawijk bij Gilgo Beach en belde in paniek aan bij meerdere mensen. Niemand deed open, ze was vast een junkie, ga toch weg 

Vrouw nummer 2: Melissa Barthelemy, in 2009 voor het laatst gezien de New Yorkse wijk The Bronx. Ze werd geboren in Buffalo, verhuisde naar New York om schoonheidsspecialiste te worden en studeerde met hoge cijfers af op highschool. Melissa kon niet meteen een droombaan vinden en probeerde geld te verdienen in een pizzarestaurant. Het uurloon lag laag en ze nam net als Shannan en Maureen de beslissing zich op Craigslist aan te bieden als escort. Wat een fijn platform: het gaf haar vrijheid, geen man zou haar dwingen tot dingen die ze niet wilde en het betaalde bedrag zou volledig op haar rekening belanden.

Blond en rond  

Megan Waterman was de derde gevonden vrouw. Blond, rond, gezellig hoofd, leek altijd vrolijk en hield van rolschaatsen. Ze groeide op in een slechte wijk van Portland, moest vaak slapen in een trailer. Haar oma Muriel voedde haar op omdat Megans moeder alcoholverslaafd was. Megan ging op vroege leeftijd zelf ook drinken, werd opgepakt voor diefstal, had seks met een veel oudere dj, baarde in 2006 een kind. De man had al een vrouw en Megan voedde Liliana in haar eentje op. Voor het eerst in haar leven leek ze gelukkig, maar ze had schulden en ook zij besloot zich aan te bieden als escort via dat schitterende Craigslist. Megan ging langs bij een klant in Long Island en kwam nooit meer terug. Ze was voor het laatst gezien in hetzelfde gebied als Shannan en Melissa, maar geen rechercheur zag aanvankelijk een verband. Naar prostituees uit een arm milieu werd duidelijk minder fanatiek gezocht dan naar vermiste witte vrouwen uit welvarende families.

De vierde vermoorde vrouw heette Amber Lynn Overstreet-Costello. In haar nek was het woord Kaos getatoeëerd, op haar been stond Margeret. Ze was klein, dun, had een lange neus en kwam uit North Carolina. Haar vader zoop te veel, agenten arresteerden hem geregeld, zijn vrouw eiste met succes een echtscheiding. Amber ging wonen bij haar moeder, haar zus Kim bij haar vader. Ze trouwde, maar Amber had er grote moeite mee dat haar familie zo uiteenviel en ze begon heroïne en andere drugs te gebruiken. Haar man ging bij haar weg omdat ze een junkie was en Amber trok in bij drie andere verslaafden. Ze besloot haar lichaam te verkopen via Craigslist om heroïne voor zichzelf en de kamergenoten te kunnen kopen en adverteerde onder de namen Carolina en Mia. De laatste stad waar ze woonde: West-Babylon, niet ver van Gilgo Beach. In september 2010 stapte Amber in haar auto om een klant te ontmoeten. Dat was de laatste keer dat ze werd gezien.

Journalist Robert Kolker raakte geobsedeerd door Shannan en de Gilgo Beach Four en hij publiceerde in 2013 het boek Lost Girls: The Unsolved American Mystery of the Gilgo Beach Serial Killer Murders. Op de achterflap staat: ‘Lost Girls is een non-fictieboek over vijf vrouwen die met elkaar verbonden zijn dankzij de zaak van een vermeende seriemoordenaar of -moordenaars, opererend in Long Island van 1996 tot de dag van vandaag.’ Robert Kolker probeerde met rechercheurs te spreken, maar de meeste agenten hadden helemaal geen zin hem informatie te geven, ook al omdat het onderzoek uitermate moeizaam verliep. De dader kon ondanks vele aanwijzingen maar niet worden gevonden en heel hard leek er niet te worden gezocht. Familieleden van nabestaanden werden boos en ongeduldig. Waarom duurde het zo lang? Deden die vrouwen er niet toe omdat ze andere levens hadden geleid dan anderen?

Koken in de voortuin

Er verstreek tien jaar. Agenten leken nauwelijks meer te zoeken. Rex Heuermann werd pas in de zomer van 2023 gearresteerd en aangeklaagd voor drie moorden. Honderden rechercheurs doorzochten zijn huis in Massapequa Park. Dat zou twee dagen duren. Agenten namen spullen mee, specialisten kregen de taak computers te kraken. Zijn vrouw Asa en haar twee kinderen moesten buiten op matjes slapen en koken in de voortuin.

Cameramensen maakten daar beelden van. Journalisten schreeuwden vragen. Talloze mensen reisden af naar Massapequa Park. Volgens een journalist zaten daar veel ‘truecrime-addicts’ en ‘serial killer-aficionados’ bij. Ze stonden achter het gele lint en maakten foto’s, selfies, vielen buren lastig en verzonnen complotten die werden verspreid op socialemediakanalen. In The New York Times werd het vervallen rode huis van Rex en Asa Heuermann op 22 juli 2023 ‘een macabere toeristische attractie’ genoemd. Een 51-jarige lerares zei: ‘Ik kon niet wachten dit te zien. I’m so into this thing.’ Een andere aanwezige mijmerde: ‘Ik zou zo graag naar binnen willen, gewoon om te zien hoe het daar is.’ Een dochter van een seriemoordenaar met de bijnaam The Happy Face Killer vond het zielig voor de familie en probeerde online geld in te zamelen voor Asa zodat ze ‘een nieuw leven kan beginnen’.

‘Zijn vrouw wil geloven dat de echtgenoot waar ze 27 jaar mee was getrouwd niet in staat was tot zulke misdaden’

Wie was de verdachte? Uit profielen in New Yorkse kranten bleek dat Rex Heuermann drie oudere zussen en een jongere broer heeft. Hun vader Theodore ‘Ted’ Heuermann was een ex-militair en ruimtevaart-ingenieur. Ted verwachtte veel van zijn zoon, schreeuwde naar hem, probeerde een man van Rex te maken door te schelden en te slaan. Het leven was oneerlijk, je moest pakken wat je pakken kon, hebzucht was zoiets goeds. Rex nam die woorden letterlijk en hij kwam als 11-jarige keer op keer in de problemen omdat hij winkels probeerde leeg te stelen. Rex was twaalf toen Ted Heuermann in 1975 stierf. De zoon was ineens de belangrijkste man thuis en Rex werd meer dan ooit een moederskindje. Hij moest alles altijd eerst aan zijn moeder Dolores vragen en zei vaak: ‘Ik moet van mama naar huis.’

Op school ging het niet goed. De meeste oud-klasgenoten omschreven hem als een ‘angry loner’. Rex droeg een grote dikke bril, had raar haar, was opvliegend. Hij hield niet van sport, werd gepest door jocks, cheerleaders wilden nooit eens met hem uit. Rex was wel slimmer dan de rest en het verbaasde niemand dat hij een redelijk succesvolle architect werd. Hij reed meerdere malen per week vanuit zijn woonplaats in Long Island naar Manhattan.

Rex Heuermann trouwde in 1990 een vrouw genaamd Elizabeth. Ze ging na een paar jaar bij hem weg en hij hertrouwde in 1996 met Asa Ellerup. Ze werd geboren in IJsland, maar woonde al jaren op drie kilometer van Rex Heuermann in Long Island. Haar vader woont daar nog steeds. Asa was al een keer getrouwd en had een zoon uit dat eerste huwelijk. Rex en Asa trokken in Heuermanns ouderlijk huis in Massapequa Park met haar zoon Christopher en Asa kreeg een dochter die ze Victoria noemden. Heel gelukkig leek het gezin niet. De man ging volgens buurtbewoners nooit mee naar een restaurant of winkel, de vrouw maakte een depressieve indruk en niemand in de buurt had contact met die vreemde architect.

Het huwelijk tussen Asa en Rex leek hecht, maar een paar dagen na zijn arrestatie diende ze een verzoek tot echtscheiding in en ze bezwoer niets van een vermeend dubbelleven van haar ex-man te weten. Asa kon ook bewijzen dat ze altijd net op reis was met de kinderen tijdens de dagen dat Rex Heuermann volgens de aanklagers de moorden pleegde. De eerste hoorzittingen werden door haar vermeden en ze weigerde hem lange tijd te bezoeken in de gevangenis. Dat is inmiddels veranderd en haar advocaat zei: ‘Ze wil geloven dat de echtgenoot waar ze 27 jaar mee was getrouwd niet in staat was tot zulke misdaden.’

Docuserie

CEO’s van streamingservice Peacock benaderden Asa met een wel heel apart verzoek: wilde ze meewerken aan een documentaireserie over haar man en het dagelijks leven van hun gezin? Het zou toch schitterend zijn als een cameraploeg haar de komende tijd van dichtbij zou filmen, bij voorkeur rond en tijdens de rechtszaak? Asa zei ja en ze verdient naar schatting meer dan een miljoen dollar met deze beslissing. Er is geen wet die dit verbiedt, zolang Rex Heuermann maar niets van het bedrag krijgt. Nabestaanden van de vermoorde vrouwen spraken direct hun afschuw uit, schandalig hoe vooral de media elke seriemoordenaar tot een kijkhit proberen te maken. Een zus van een slachtoffer schreef op Instagram: ‘Teleurgesteld, walging, verbijsterd en gefrustreerd zijn een paar woorden die me nu te binnen schieten. De manier waarop media verhalen willen kopen om families & slachtoffers van seriemoordenaars verder te exploiteren en te re-traumatiseren is duivels.’

Heuermann noteerde hoe hij de moorden zou uitvoeren, welke seksuele handelingen/martelingen hij zou gaan doen en hoe de lichamen moesten worden zoekgemaakt

Er kwamen sinds de arrestatie honderden nieuwe tips over vermiste vrouwen en Rex Heuermann binnen. Een zin die in Amerika vaak wordt geuit: ‘De Gilgo-zaak is nog steeds grotendeels onopgelost.’ Detectives ondervragen momenteel vrouwelijke gevangenen in Suffolk County Jail die rond 2010 als escorts hadden gewerkt. Sommigen hadden Heuermann misschien wel ontmoet. Nabestaanden en vrienden van de slachtoffers vinden het lachwekkend dat dit nu pas gebeurt, maar wie weet worden er nu nog veel meer cold cases opgelost door alle media-aandacht. De aanklager beloofde: ‘We zullen niet stoppen met onderzoeken. We kunnen niet stoppen. Dat zijn we verplicht aan de slachtoffers.’

Begin 2024 kwam er al een aanklacht voor een vierde moord bij. Rex Heuermanns eerste hoorzitting was op 16 januari van dit jaar. Rechter Timothy Mazzei wilde weten hoe de verdachte pleitte, Rex Heuermann zei: ‘Not guilty.’

De volgende hoorzitting was op 16 april. Zijn ex-vrouw Asa was voor het eerst aanwezig. Ze arriveerde in een zwarte Mercedes en droeg een zonnebril. Naast haar liep een zwaarbewapende bewaker. Asa en haar ex-man hadden duidelijk oogcontact met elkaar toen Heuermann binnenkwam. Nabestaanden vonden dat vreemd: geloofde ze soms nog steeds in zijn onschuld? Was dat mogelijk? Op de tribune zaten twee mensen die Heuermann net zo liefdevol aankeken. Zijn dochter Victoria is momenteel 27, zijn stiefzoon Christopher 34. Allebei woonden ze nog thuis toen de deur van hun woning werd ingebeukt.

Asa stond geen journalisten te woord, maar liet via haar advocaten weten: ‘Ik zal naar alle bewijs luisteren en mijn oordeel pas na het einde van de rechtszaak geven.’ Cameramensen van haar docuserie filmden het allemaal en ze waren er ook bij toen Asa enkele bezoekjes aan haar ex-man bracht in de gevangenis. Stelde ze hem vragen over de zaak en wordt dat materiaal gebruikt in de docuserie? Daar heeft het alle schijn van en er waren eveneens cameramensen aanwezig toen Asa haar vroegere huis in Massapequa Park bezocht. Haar advocaat benadrukte nogmaals: ‘Ze gelooft niet dat hij in staat is die dingen te doen.’

Handboek

Volgende plotwending die goed past in een truecrime-hit: Heuermann maakte in 2000 een document aan op zijn computer. Hij probeerde het te verwijderen, maar it’ers vonden in maart 2024 een deel van de bestanden terug. Het bleek een soort handboek dat door de aanklager wordt omschreven als ‘planning document’ en een ‘blueprint’ voor de moorden.

Heuermann had mapjes gemaakt met titels als PRE-PREP, THE PREP en THE BODY PREP. Hij noteerde hoe hij zich moest voorbereiden op zijn daden, op welke gronden hij zijn slachtoffers moest selecteren, hoe hij de moorden zou uitvoeren, welke seksuele handelingen/martelingen hij zou gaan doen en hoe de lichamen moesten worden zoekgemaakt. Hij moest vooraf goed de weerberichten in de gaten houden en nauwkeurig inspecteren of er wellicht camera’s in de buurt stonden. Ze moesten allemaal in jute zakken worden gewikkeld en dat deed hij ook. De zoektocht naar een slachtoffer werd ‘DE JACHT’ genoemd. Zijn seksuele misbruik van hun lichamen omschreef hij als ‘SPEELTIJD’. Herinnering aan zichzelf die hij slecht uitvoerde: DISTROY COMPUTER FILES.

In mei 2024 keerden de agenten terug naar de kelder van zijn huis met infrarood licht. Detectives vonden nieuwe sporen en ze zochten in nabijgelegen bossen negen dagen met honden naar de lichamen van twee vrouwen die niet eerder als mogelijke slachtoffers van de Gilgo Beach Killer waren gezien. Sandra Costilla was 28 jaar toen ze in november 1993 verdween. Ze kwam uit Queens en werd zwaar verminkt gevonden in een bos bij het stadje Southampton in de staat New York.

Slachtoffer nummer 6 heette Jessica Taylor. Agenten troffen in 2011 delen van haar lichaam aan in Long Island. Door Heuermanns handboek kon er een verband worden gelegd met lichaamsdelen die acht jaar daarvoor op drie kwartier rijden van Gilgo Beach waren gevonden. Op een rechterheup zat een tatoeage die de moordenaar met een mes onzichtbaar had willen maken. In de sectie BODY PREP schreef Heuermann dat hij dit moest doen zodat niemand kon ontdekken wie ze was.

Er was al dna van Rex Heuermann op de lichamen van de slachtoffers gevonden, maar het handboek lijkt helemaal overtuigend bewijs voor zijn schuld te zijn. Het maakt volgens de aanklager ook duidelijk dat Heuermann voor en na de moord seks had met zijn slachtoffers en hij had ze eerst gemarteld om extra opgewonden te raken. In één categorie stonden instructies over het inpakken van de lichamen in jute zakken en de zes vrouwen werden op precies zo’n manier gevonden. Geen jurylid zal er naar verwachting ook maar een seconde aan twijfelen dat de verdachte een seriemoordenaar is. Een onafhankelijke advocaat noemt het handboek ‘een roadmap voor een veroordeling’ en een andere specialist zei in The New York Times: ‘Dit document is a killer.’