De man die dure shampoos snaaide

Deze week meneer V., die om zijn verslaving te bekostigen op rooftocht ging in de Kruidvat.

Het is gezellig druk in de rechtszaal.

Van tevoren verzucht de bode dat zelfs de pers er vandaag maar moeilijk bij past, want er zit al de hele ochtend een volledige schoolklas te kijken naar hoe de rechtsgang in zijn werk gaat. Dan zwaait hij de deur naar de gang open.

‘De zaak V.!’ roept de bode met ferm volume. Niemand reageert. Iedereen die de zaak wil zien, zit al binnen, en de 38-jarige meneer V. zelf komt onder politiebegeleiding vanuit de gevangenis onder de rechtbank.

Een van de agenten wijst V. het beklaagdenbankje, maar hij lijkt al eerder in zijn leven geleerd te hebben op welke stoel een man die in zijn schoenen staat het best kan gaan zitten. Eén keer kijkt hij op naar de middelbareschoolleerlingen, terwijl hij naar het beklaagdenbankje loopt.

‘Heu,’ mompelt V., naar het publiek.

‘Heu,’ mompelt een eenvoudige, en normaliter waarschijnlijk wat timide havo-leerling uit Schijndel terug. Zijn buurman stompt hem een keer trots op zijn schouder: hij heeft woorden gewisseld met een echte crimineel. Trots knikt de havist een keer. Dan kan de rechtszaak beginnen.

Als u ­vanwege uw ADHD onrustig bent en zin hebt in speed, dan kunt u ook gewoon sport schoenen aantrek ken en gaan rennen

Oliedom gedoe

‘Goed, meneer V.,’ steekt de rechter van wal. ‘U weet wel hoe het werkt, inmiddels, toch?’

V. knikt met een ernstig gezicht. ‘Ja, ongeveer weet ik het allemaal wel, ja.’

Dat is het teken voor de officier van justitie, die er geen al te groot verhaal van wil maken. Het is uiteindelijk allemaal vrij simpel: V. wordt ervan verdacht dat hij in een Kruidvat-filiaal bepaalde, dure verzorgingsproducten heeft gestolen. Daarnaast zou hem nog wat extra straf voor een aantal eerder gepleegde diefstallen boven het hoofd hangen.

‘Ja, god, meneer V.,’ verzucht de rechter. ‘Hoe zit dat?’

V. haalt zijn smalle, magere schouders een keer op. ‘Ik had gewoon niks te eten.’

‘Maar u steelt een tube huidcrème? En olie? Dat kun je toch helemaal niet eten?’

V. knikt een beetje sip. ‘Ja, het was een oliedom gedoe,’ geeft hij de rechter direct gelijk. ‘Ja, het is wel raar ja. Maar in dat geval wist u wel wat u stal: het waren dure smeersels.’

‘Ja,’ verduidelijkt V. nog maar eens. ‘Ja, klopt, maar ja, ik moet ook gewoon eten.’

De rechter knikt, en zegt dat ze snapt dat hij de smeersels stal om ze later op de zwarte markt door te verkopen. Dan gooit ze het over een andere boeg. Ze houdt meneer V. voor dat hij gesnapt werd en vervolgens bij de politie alles bekend heeft. Dat hij heeft uitgelegd dat hij verslaafd is aan speed, en dat hij 7000 euro schuld heeft. Zijn advocaat valt haar cliënt bij en legt uit dat hij speed gebruikt omdat hij ADHD heeft – als een soort zelfmedicatie.

‘Heeft u een beroep, meneer V.?’ probeert de rechter het gesprek wat optimistischer in te steken.

‘Nou ja, ik was electriciën,’ zucht V.

‘Maar daar kun je prima van leven, toch?’

‘Ja, ik wíl ook wel weer aan het werk.’

‘Maar hoevéél gebruikt u nu dan?’

‘Nu niks.’

‘Niets?’

‘Nee, ik zit nu vast.’

‘O ja.’

Speedbejaarde

Wat blijkt: meneer V. zit bij budgetbeheer, bij reclasseringstoezicht én bij begeleid wonen, maar dat is allemaal gestopt omdat hij toch weer teruggevallen is in zijn drugsgebruik. Dus: hij heeft geen huis, geen geld en geen dagbesteding.

‘Wat gaat u doen als u vrijkomt?’ vraagt de rechter, toch een klein beetje sceptisch. V. zet een ernstig gezicht op.

‘Dan wil ik naar de verslavingskliniek.’

‘Want hoelang gebruikt u al?’

‘Twintig, vijfentwintig jaar.’

‘En hoeveel dan?’

‘Anderhalve gram spreed per dag. Ik gebruikte ook ooit cocaïne, maar dat werd na verloop van tijd toch een beetje te duur.’

Heel even valt het gesprek stil. De rechter kijkt een keer moederlijk naar de verdachte voor haar neus, een bijna 40-jarige puber die zich aan de hand van de speed de problemen in gejaagd heeft.

‘U wordt wel een beetje te oud voor al die speed, toch?’

‘Hoe bedoelt u?’

‘U wilt toch geen speedbejaarde worden?’

‘Och,’ verzucht meneer V. schokschouderend, ‘als ik dat al haal.’

De rechter knikt. Over die mogelijkheid had ze misschien nog niet eens nagedacht.

‘Ja, als u zo doorgaat is dat natuurlijk ook nog maar de vraag.’

Dan is het woord aan de officier van justitie, die vindt dat V. schuldig is, en meldt dat zijn verslaving het allergrootste probleem in dit hele schouwspel is. Omdat V. al eerder een taakstraf heeft gehad, eist ze veertien dagen gevangenisstraf, precies de tijd die meneer V. in voorarrest heeft gezeten. De officier valt stil. De rechter kijkt eens een keer zijn kant op.

‘Kunt u ergens terecht als u vrijkomt?’

V. haalt zijn schouders op.

‘Maar u gaat toch niet bij uw advocaat logeren?’

De officier begint te lachen, maar hoewel V.’s advocaat in de verdediging schiet en zegt dat ze er niet over piekert om V. in huis te nemen, heeft ze wel een begeleid adres voor hem geregeld.

Nieuw leven

‘Goed,’ verzucht de rechter dan. ‘Heeft u nog een laatste woord, meneer V.?’

V. knikt weer, en probeert een nog serieuzer gezicht op te zetten dan hij al had.

‘Ik zou het niet weten, mevrouw de rechter,’ peinst hij, ‘maar ik ben me bewust dat, dat, nou ja, dat het tijd is voor een nieuw leven.’

De rechter schudt haar hoofd.

‘Ja, dat zegt u nu,’ moppert ze op meneer V. ‘Maar dan komt u buiten, en dan gaat u toch gewoon weer gebruiken.’

Ze ademt een keer diep in en uit. Dan hamert ze het hele gebeuren af.

‘Weet u wat het is, meneer V.? Wij gaan uw probleem hier niet op kunnen lossen. Als u vanwege uw ADHD onrustig bent, en zin hebt in speed, dan kunt u ook, nou, laat ik eens wat zeggen, gewoon sportschoenen aantrekken en gaan rennen.’

En verder krijgt V. veertien dagen celstraf en een reclassseringstraject aan zijn broek, voor het stelen van wat huidcrème en een paar dure shampoos.