Leon Verdonschot: 'Greenpeace wint de stikstofzaak, dus Nederland moet zich aan z’n eigen wetten houden'

Beste Greenpeace,

Goed gedaan. Duidelijkheid. De Nederlandse staat moet zijn eigen wetten naleven, oordeelde de rechtbank in de stikstofzaak die jullie hadden aangespannen en die jullie grotendeels wonnen. Nederland heeft zélf in wetten vastgelegd dat het zich wil, gaat en moet houden aan stikstofdoelen. En heeft dat vervolgens niet gedaan. 

Er zijn mensen die het schandalig vinden dat een milieuorganisatie, of een rechter, op de stoel van een overheid gaat zitten. Het is schandalig dat het nódig is. Een staat die door anderen moet worden gedwongen te doen wat iedere Nederlander moet doen op straffe van een boete of gevangenisstraf: zich aan de wet houden. 

De rechter oordeelde ook dat die wettelijk vastgelegde stikstofdoelen mínimumdoelen zijn. Meer doen mag. Minder kan niet, vanwege de Europese richtlijnen tegen de verslechtering van de natuur, die in Nederland in abominabele staat verkeert. Voor die richtlijnen geldt hetzelfde als voor die wetten: daar heeft Nederland zichzelf aan gecommitteerd. 

Dus wat nu? Voor het antwoord op die vraag kun je in landbouwkwesties altijd het beste kijken naar de BBB. Wat dient te gebeuren, is doorgaans wat de BBB zegt, en daar dan het tegenovergestelde van. 

Er is geen enkele uitweg uit de stikstofcrisis, en daarmee samenhangend de natuurcrisis én de woningcrisis, zonder een ingreep in de veestapel. In het meest veedichte land ter wereld, waar 70 procent van die vleesproductie naar het buitenland gaat, snapt inmiddels werkelijk iedereen dat, al dan niet heel diep vanbinnen, en anders legt de rechter het ze wel nogmaals uit. Het vorige kabinet had een programma gemaakt om de stikstofuitstoot te verlagen. Inclusief 24,3 miljard voor de uitvoering daarvan, bijvoorbeeld door sterk vervuilende grote agrarische bedrijven uit te kopen. Het kabinet-Schoof, met de BBB erin, schrapte die plannen, en ook het grootste deel van dat geld. 

Dus was daar Caroline van der Plas deze week te zien in de nieuwsrubrieken, over de uitspraak van de rechter. Allemaal de schuld van het kabinet, stelde ze. Maar daar zit ze toch zelf in? Nee, ze bedoelde: het vórige kabinet. En dat daarvoor. Niet dít kabinet, dat de plannen en het gros van het geld voor boeren heeft weggegooid. Kind, badwater én badkuip.

Wat te doen? De wetten aanpassen, stelde Van der Plas. Want als je je niet aan je eigen wetten houdt, moet dat wel aan de wetten liggen. Zoals enkele juristen al snel uitlegden: dat kan helemaal niet, mocht je het al willen. 

De prijs is voor de boeren, die nog steeds niet weten waar ze aan toe zijn. Voor de natuur. En voor iedereen die in Nederland een betaalbaar huis zoekt, omdat het land weer helemaal op slot gaat. Op een tractor kwam de BBB ooit het Binnenhof oprijden, op een mestkar zullen ze er weer vanaf worden gereden.