Neerlands Hoop: Nikki Spil

Deze week: zeewierboer Nikki Spil (30).

Wat is je beste beslissing van de laatste twaalf maanden?

‘Mijn partner in crime Sjoerd Laarhoven en ik hebben drie jaar geleden Seaweed Farmers opgericht, een zeewierboerderij in de IJmond. Zeewier is een wonderplantje, omdat het niet iets wegneemt van de planeet, maar juist toevoegt. We hebben bijvoorbeeld geen bemesting of zoet water nodig om het wier te laten groeien. Daarnaast neemt zeewier niet alleen heel veel fantastische nutriënten op uit het water, het vangt ook stikstof en CO2 af en zet het om in zuurstof. Het is dus een geweldige biofilter. Driekwart jaar geleden, toen de stikstofproblematiek ineens actueel werd, hebben wij besloten om juist het biofilter-aspect van onze boerderij tot onze main focus te maken. Ik ben er nog steeds ontzettend blij mee dat we dat hebben gedaan, aangezien het sindsdien steeds meer in het nieuws is gekomen hoe belangrijk het is dat we ons met z’n allen veel bewuster worden van onze ecologische footprint. Dat wij onze biofilter gaan aanbieden aan particulieren en bedrijven als neveneffect van onze boerderij, is de beste stap die wij het afgelopen jaar hebben gezet.’

Waarop lag daarvoor dan jullie focus?

‘Vooral op het produceren van duurzame grondstoffen, wat we overigens ook zullen blijven doen. We leveren ons wier aan een raffinagefabriek in Sint Maartensbrug. Zij vermalen het en persen het door verschillende membranen om zo de heilzame stoffen uit de planten te halen, vooral de mineralen en de zouten. Het proceswater wordt daarna gebruikt als biobemesting van tulpenbollen. De eiwitten en suikers die uit het wier zijn gefilterd, verkopen we door aan Eric Klarenbeek, een ontwerper. Hij maakt er filamenten van, dat zijn de plastic draden die worden gebruikt voor 3D-printers. De stikstof en CO2 blijven in de cellen van het pulp zitten, en daarvan maakt Eric vervolgens weer composieten, dat zijn hoogwaardige en duurzame grondstoffen.’

Klinkt als een nuttig plantje. En dan filtert het dus ook nog eens allerlei schadelijke stoffen?

‘Ja, en daar gaan we nu dus meer op inzetten. We zijn druk aan het werk om rekenmodellen te maken die exact laten zien hoeveel CO2 ons zeewier zuivert en hoeveel mensen en bedrijven daarin kunnen investeren. Luchtvaartmaatschappijen en olieproducenten bieden bijvoorbeeld klanten aan dat ze hun CO2-uitstoot kunnen compenseren. Maar die bedragen zijn zo ontzettend laag, dat ik me afvraag of het wel in verhouding staat tot de ecologische schade die een vlucht of een volle tank benzine aanricht. Dat is volgens mij echt nattevingerwerk. We hopen aan het einde van onze testronde een eerlijke prijs voor CO2-compensatie aan te kunnen bieden. Bedrijven kunnen dan in de nabije toekomst bij ons complete zeewierboerderijen “kopen”. Ze krijgen een abonnement voor één tot drie jaar waarbij wij hun CO2-footprint met ons zeewier gaan compenseren.’

Hoe zijn jullie op het idee gekomen om zeewierboeren te worden?

‘Sjoerd en ik kennen elkaar al heel lang. We spraken elkaar altijd op het strand. Hij kwam ooit met het idee om te kijken of we iets konden doen om de waterkwaliteit te verbeteren, of we de zee een beetje schoner konden maken. Vrienden van ons die destijds studeerden aan de universiteit van Wageningen wezen ons toen op de filterende werking van zeewieren. Daarna zijn we begonnen met het uitdenken van onze plannen en het vinden van een geschikte plek.’

We hebben nu één boer­derij, dat moe­ten er straks tien zijn

Misschien een domme vraag, maar hoe zit het met grondeigendom als je in de zee gaat planten?

‘We hebben de afgelopen drie jaar voor heel veel plekken vergunningen aangevraagd en allemaal niet gekregen, juist omdat het pachten van water een ingewikkelde zaak is. Zeker in de IJmond, omdat het hier heel druk is met industrieën, scheepvaart die het binnenland ingaat en alle cruiseschepen die langsvaren. We hebben die dans weten te ontspringen doordat wij een botenligplaats huren in de zeejachthaven Seaport Marina. Het mooie van die haven is dat hij standaard voor 30 procent leeg ligt, om piekmomenten zoals bijvoorbeeld tijdens SAIL Amsterdam op te kunnen vangen. Dat betekent dat er de rest van het jaar genoeg plekken overblijven voor ons om lekker op te schalen.’

En hoe bouw je vervolgens een zeewierboerderij?

‘Met eigen geld en externe financiering van onze trouwe donateurs van bierbrouwerij Gebrouwen Door Vrouwen hebben we alles voor elkaar weten te boksen. Sjoerd en ik zijn gelukkig allebei technisch onderlegd, dus we hebben onze eigen constructie weten te bouwen, afgeleid van andere zeewierkweekconstructies. De sporen hadden we besteld bij Hortimare, een veredelingsbedrijf in Heerhugowaard. Daarna was het een kwestie van je wetsuit aantrekken en het water induiken om met behulp van onze vaders en vrienden de constructie neer te leggen. De nieuwe oogst gaan we over een maand uit het water halen. We hebben onze boerderij zo eff iciënt mogelijk ingericht en verwachten daardoor zes tot acht ton nat zeewier te kunnen oogsten.’

Wat zijn jullie ambities, als je vrijuit mag dagdromen?

‘Aankomend jaar willen we vertienvoudigen: we hebben nu één boerderij, daar moeten er straks tien van komen. Daarmee kunnen we onze CO2-compensatie een flink stuk goedkoper aanbieden aan onze klanten. Idealiter hebben we straks een derde van de haven vol liggen met ons wier. En hopelijk daarna ook buiten de pieren, dus de Noordzee op. Maar dan hebben we het echt over tien jaar. Voorlopig kunnen we heel veel goeds teweegbrengen hier in de IJmond en is er voor ons genoeg plek om flink op te schalen.’

Studie

Nikki heeft gestudeerd aan de Kunstacademie, waar ze veel werkte met en onderzoek deed naar bioplastics.

Seaweed Farmers

Samen met Sjoerd Laarhoven begon ze drie jaar geleden een zeewierboerderij in de IJmond.

Wonderplantje

Het wier verwerken ze tot biobemesting en duurzame grondstoffen. Daarnaast slaat zeewier CO2 op en zet het om in zuurstof.