'We doen het samen, en we doen het best goed'

Langzaam sluipt het er terug in: de achterdocht en het cynisme over het opereren van onze overheid. Als volk kunnen we samen grote solidariteit opbrengen voor het welzijn van onze medeburgers, met name de ouderen en de zwakkeren van de samenleving. Dus blijven we, op klemmend verzoek van premier Rutte, zo veel mogelijk binnen.

We plakken afstandstape en hangen plastic schermen voor de kassa’s. We blijven keurig op anderhalve meter afstand in de rij bij bakker de supermarkt. Bouwmarkten en tuincentra die het juist drukker kregen, zetten extra personeel en beveiligers in om iedereen een veilig aangeharkte voorjaarstuin te gunnen. Postbodes en bezorgrestaurants zetten de bestelling voor de deur op de grond – u bent immers toch wel thuis. We doen het samen, en we doen het best goed.

Maar waar die solidariteit in eerste aanleg door de oproepen van Mark Rutte, Hugo de Jonge en Jaap van Dissel van het RIVM kwam, begint de wrange smaak van wanbeleid, cynisme en opportunisme zich toch weer van me meester te maken. Zeker, ik heb vanaf het begin verkondigd, en dat doe ik nog steeds, dat een complete lockdown een overdreven respons is, en dat ‘quarantaine’ betekent dat je ouderen en zwakken beschermt, maar dat het lamleggen van grote delen van de economie een roekeloze onderneming is. Dus je zou me de vooringenomenheid van mijn eigen bias kunnen verwijten.

Maar inmiddels beginnen de aanwijzingen en bewijzen zich toch ook aantoonbaar op te stapelen. Testen? Te laat en te weinig. Mondkapjes? Onnodige tekorten. We zagen een ‘Appathon’ van Hugo de Jonge, waaraan bedrijven als Accenture en Capgemini deelnamen, die jarenlang peperdure en aantoonbaar falende ICT-projecten afleveren bij de overheid, niet zelden gehuld in een zweem van corruptie. Haastwerk leidde tot lekkende app-voorstellen, privacy werd tot dor hout gereduceerd en iedereen fakkelde de voorstellen af.

Ook het feit dat de Wet openbaarheid van bestuur tot 1 juni buiten werking is gesteld bij VWS, is veelzeggend: journalistiek is een ‘vitaal beroep’, totdat iemand het daadwerkelijk wil praktiseren. Dan blijkt transparantie weer een betonnen wand, bij de overheid. Tot slot het RIVM zelf, dat maandenlang en tegen heldere (wetenschappelijke) bewijslast in de besmettelijkheid van het coronavirus bagatelliseerde, maar daar toch plotseling op terugkomt. Voortschrijdend inzicht, of lag er ‘onderliggend leiden’ (met korte ei) aan ten grondslag, als in: andere belangen?

De bevolking betracht solidariteit, maar de regering reageerde te laks: deze lockdown was vermijdbaar.