'Bedrijven die jarenlang zijn verwend door de fiscus en nu jankend hun handje ophouden, hebben geen moraal'

Beste Booking.com,

Je leert mensen goed kennen in deze crisis. Kennissen waarvan ik niet eens wist dat ze biologie in hun eindexamenpakket hadden, blijken ineens viroloog, en beginnen zinnen over de aanbevelingen van het RIVM met: ‘ze moeten gewoon’. Mensen van wie ik vermoed dat ze het updaten van hun telefoonsoftware al een pittige klus vinden, hebben plots stellige oplossingen voor een ongekende crisis die wereldwijd het openbare leven heeft stilgelegd, en weten ook wat Mark Rutte allemaal fout doet.  

Wie je ook goed leert kennen in deze crisis: bedrijven. Sommige bedrijven doen nu iets terug voor de samenleving: DSM en Bavaria produceerden desinfectiemiddelen en doneerden die aan ziekenhuizen. 

Het andere uiterste bestaat ook. Sommige winkelketens blijken fabrieken in Bangladesh te laten zitten met kleding die in hun opdracht is gemaakt. Nu ze minder verkopen dan verwacht, schoppen ze de rekening daarvoor naar beneden, door niet te betalen voor bestelde spullen. Human Rights Watch kwam met een handzaam lijstje van bedrijven die wél fatsoenlijk zijn (Nike, H&M, Adidas), en bedrijven die proberen de zwakste schouders finaal te breken. Uiteraard staat daar een usual suspect als Primark tussen, maar ook namen die graag de sociale ondernemer uithangen, zoals C&A. Als we toch allemaal voornemens maken over het leven na corona, laten lijstjes als deze dan ook maatgevend zijn voor ons toekomstig koopgedrag. 

Je hebt ook bedrijven die het zo mogelijk nog gortiger maken. Die paaien hun aandeelhouders, om vervolgens jankend hun handje op te houden bij dezelfde overheid waar ze jaren met allerlei trucs zo weinig mogelijk belasting aan hebben betaald. Het brutaalste voorbeeld is wel Booking.com. Een bedrijf waar een paar duizend mensen in Amsterdam zich bezighouden met het uitknijpen van hotels, en het wijsmaken van consumenten dat de hotelkamer waar ze momenteel naar kijken, de laatst beschikbare is. 

Jarenlang verwend door de fiscus met speciale regelingen en kortingen (volgens zakenblad Quote voor 1,8 miljard in acht jaar), alle winst aan de aandeelhouders uitgekeerd, en nu in de rij voor een bijdrage uit de haastig uit de grond gestampte NOW-regeling om getroffen ondernemers te helpen. De reisindustrie is ingestort, dus Booking is formeel inderdaad een getroffen onderneming, met verdampte winst. Die winsten, gemaakt dankzij de Nederlandse belastingbetaler, gingen meteen naar de aandeelhouders, en diezelfde Nederlandse belastingbetaler mag ook weer bijspringen nu die winsten er eens niet zijn. 

Volgens de letter van de NOW-regeling heeft Booking er recht op, volgens de geest van die regeling natuurlijk niet. Het verschil tussen de letter en de geest is in dit geval de moraal. Die hebben bedrijven als Booking niet. Je kunt erop hopen dat ze die moraal ooit ontwikkelen. Het lijkt me realistischer gewoon te hopen dat ze verdwijnen.