Vier dagen magie

Vijftig jaar na dato en in aanloop naar Woodstock 2019 ver­ schijnt er een boek van de Italiaanse journalist Ernesto Assante. Een voorpublicatie.

De vierde dag brak aan. Die dag had er niet moeten zijn, omdat het festival eigenlijk om middernacht zou zijn afgelopen. Maar de muziek ging door. Het grootste deel van de 500.000 bezoekers was al op weg naar huis. Toch stonden er nog tienduizenden mensen voor het podium te wachten tot de zon opkwam. Na de Paul Butterfield Blues Band en Sha Na Na kwam om 09.00 uur eindelijk de afsluiter waar iedereen op wachtte het podium op: Jimi Hendrix met zijn nieuwe band Gypsy Sun and Rainbows – bestaande uit Billie Cox, Mitch Mitchell, Larry Lee, Juma Sultan en Gerardo Velez.

Carlos Santana: ‘Voor mij was Wood­stock een trampoline die me tot grote hoogte lanceerde, en ik ben nooit meer neergedaald

Hendrix bracht negentien nummers in een set die meer dan twee uur duurde. De lijst bevatte een korte Introduction, gevolgd door Message to Love, Getting My Heart Back Together Again/Hear My Train a-Coming, Spanish Castle Magic, Red House, Mastermind, gezongen door Larry Lee, Lover Man, Foxy Lady, Beginning/Jam Back at the House met een korte solo van Mitch Mitchell, Izabella, Gypsy Woman, ook gezongen door Larry Lee, Fire, Voodoo Child (Slight Return), Stepping Stone, Star-Spangled Banner, Purple Haze, een Woodstock Improvisation, en tot slot Villanova Junction en het onvermijdelijke Hey Joe.

Het was niet Hendrix’ beste concert, maar het was energiek en aantrekkelijk, vooral het deel dat dankzij de film de geschiedenis in ging, of beter gezegd de uitvoering van het Amerikaanse volkslied, Star-Spangled Banner, dat een krachtig antioorlogslied werd. De band had nog maar een paar keer samen gespeeld. De nieuwe groep, met een tweede gitarist en twee percussionisten, was overduidelijk niet geliefd bij Hendrix’ producer, Eddie Kramer. In de definitieve mix van instrumenten zaten nog steeds de bas en drum, net als bij de groep Experience; een deel van de nieuwe sound van de groep ging verloren en de andere muzikanten hoorden zichzelf alleen op de achtergrond.

Toch bevatte de setlist goede, beproefde nummers en een paar nieuwe songs. Hendrix was op zoek naar nieuwe wegen, zoals hij meldt in het prachtige Woodstock Improvisation, waarin hij alleen speelt en body wil geven aan een niet-aflatende creativiteit. De gitaar werd zodoende een middel en een doel, een instrument en een cult, een begeerd voorwerp en een kaart waar Hendrix voortdurend naar op zoek was: zijn eiland. Niemand heeft een gitaar ooit op die manier gebruikt.

Zijn ongeëvenaarde, onnavolgbare stijl was spectaculair en vindingrijk, zijn manier van spelen verbond techniek en innovatie. Elke noot van zijn solo leek een specifieke reden te hebben, leek absoluut noodzakelijk. Het was niet alleen fascinatie en mysterie, maar ook de expressie van een innerlijke werkelijkheid die opmerkelijk genoeg het licht zag. Op Hendrix’ verzoek was hij de afsluiter van Woodstock, en zodoende was de gitarist vrij om te spelen zo lang en zoals hij wilde. Die vrijheid is misschien wel het mooiste element van een optreden dat, door het samenstellen van het laatste deel van dat schitterende evenement, geschiedenis heeft geschreven.

Onder invloed: Carlos Santana

‘Het Woodstockfestival in 1969 was zo’n zeldzaam moment waarop menselijke energie de werkelijkheid veranderde.’ Vijftig jaar later herinnert Carlos Santana zich die dagen in augustus 1969 nog, niet met nostalgie, maar met passie. Carlos, die begin jaren zestig naar de San Francisco Bay Area verhuisde, was destijds een veelbelovende jonge gitarist. Hij was dol op blues en de nieuwe rockscene. Dat was het podium waarop hij terechtkwam, vol energie en vol muziek.

Vanaf dat moment leerde de wereld zijn muziek en zijn gitaar kennen. ‘Voor mij was dit het begin van een droom, het bewijs dat alles waar we in die tijd van droomden, mogelijk was. We deden het samen, wij de artiesten op het podium en het publiek voor ons. Of er iets van over is? Uiteraard, alles wat we toen hebben geplant, is er nog. En we hebben in die dagen een heleboel liefde geplant.’ Carlos Santana was al beroemd in zijn netwerken in Californië. Hij had al vaker opgetreden in de San Francisco Bay Area en in het beroemde Fillmore van Bill Graham. Toen hij in Woodstock het podium op ging, was hij beslist nog geen ster. Dit festival veranderde alles voor hem. ‘Eigenlijk dankzij de film. Die schetste een bijzonder legendarisch beeld van ons. De film versterkte heel veel, niet alleen het toch al sterke festival, maar droeg er ook aan bij dat het een mondiaal festival werd, dat de muziek en de boodschap over de hele wereld werden verspreid. Voor mij, ik heb het al vaak gezegd, was het een trampoline die me tot grote hoogte lanceerde, en ik ben nooit meer van die hoogte neergedaald.’

Had je de emotie die je op dat podium voelde al eens eerder ervaren?

‘Je kunt niet twee keer dezelfde emotie beleven. Elk moment is uniek. Natuurlijk hebben wij als muzikanten geluk. Elke keer dat we het podium op gaan, worden we begroet door de energie van miljoenen mensen. En die energie doorgeven aan degenen die ervoor openstonden. Nee, ik heb die emotie nooit meer gevoeld, maar wel veel emoties die net zo bijzonder waren.’

Wat maakte dit festival zo uniek?

‘Eigenlijk alles. Vooral het publiek dat daar was, elkaar omhelsde, elkaar drie dagen lang steunde in een situatie van volledig zelfbestuur. En de muziek, die de beste gevoelens losmaakte. Het festival was een puinhoop en toch pakte alles goed uit. Mijn eigen optreden was een sensatie voor mij, ook omdat ik onder invloed van mescaline was toen ik het podium opstapte. Direct na aankomst had ik Jerry Garcia (zanger van Grateful Dead, red.) getroffen en hem gevraagd hoe laat we op moesten. Hij zei: “Jullie spelen na ons en wij moeten rond twee uur ’s nachts optreden.” Ik dacht dat ik tijd genoeg had en nam dus die mescaline. Maar kort daarna kwam er iemand naar me toe en die zei: “Jullie gaan het podium op, jullie gaan nu spelen of jullie spelen helemaal niet meer.” En dus speelden we.’

Woodstock wordt vaak het hoogtepunt en tegelijk het einde van de jaren zestig genoemd. Na Woodstock vielen dromen in duigen...

‘Ik denk niet dat het echt zo was. De energie van die dagen bleef nog lang voelbaar, niet alleen voor de mensen die op het festival waren, maar ook voor degenen die de film zagen, die wisten wat er gebeurd was. Voor ons begon alles met Woodstock. Mijn eerste album kwam in november dat jaar uit en de band brak er meteen internationaal mee door. Toen we van het podium gingen, werden we overspoeld door aanvragen. Rock kreeg een betekenis die hij eerder niet had. En Jimi Hendrix’ set bewees dat in veel songteksten.’

Heb je Hendrix nog vaker gezien?

‘Ik had hem een paar maanden voor Woodstock zien spelen in de Santa Clara Fairgrounds in San Jose. Het was misschien het mooiste concert dat ik ooit heb gezien, maar ik kende hem niet. We hebben elkaar pas in Woodstock leren kennen. Daarna heb ik hem nog gezien in het Berkeley Community Center in 1970 en even met hem gepraat. Hij was een ster, ik begon net, maar hij zei dat ik “mooie klanken” had. Je kon zien dat hij iets nodig had wat hij niet kon vinden. Dat was ongelooflijk, want hij had echt alles: het talent, de communicatievaardigheden, de visie en de wilskracht. En succes.’ Jaren later, in 1994, stond Santana op het podium van Woodstock II, en hesen ze Jimi Hendrix’ zus op het podium.

Magische stemming

‘Ja, dat was spannend. Ik wist dat ze iets tegen het publiek wilde zeggen, dus ik nodigde haar uit op het podium te komen om het ons te zeggen. De lucht was grijs, het regende de hele tijd, maar toen ze naar voren kwam, veranderde dit opeens: het hield op met regenen, de zon brak door en er was echt nog maar één wolkje in de vorm van een engel, recht boven het podium. Iedereen zag het. Het was een magisch moment.’ Ze wilde destijds eer bewijzen aan Hendrix met Star-Spangled Banner.

‘We wilden voor het concert een videoclip laten zien van Hendrix’ geweldige versie van het Amerikaanse volkslied op Woodstock. We hadden ook andere beelden uit de jaren zestig geselecteerd, van de oorlog in Vietnam en van vredesbijeenkomsten. Ik wilde net zeggen dat Hendrix’ geest bij ons was, toen de juristen van het festival ons tegenhielden vanwege grote juridische moeilijkheden over Hendrix’ nalatenschap en copyrights tussen zijn producer Alan Douglas en Jimi’s vader, Al Hendrix. Met andere woorden: ongeloof lijk, we waren op Woodstock en konden Hendrix niet eren. Toen zijn zus het podium op kwam en begon te praten, voelde ik me stukken beter. Ik dacht: nu kan ik mijn muziek spelen. Ik voelde me rustig, in een magische en volmaakte stemming. Hendrix was echt bij ons, ondanks de juristen...’

Wat is het verschil tussen Woodstock in 1969 en het festival van 1994?

‘Dat is niet te vergelijken. Twee totaal andere periodes, andere generaties, andere dromen. Maar de twee concerten vertelden ons hetzelfde, namelijk dat als honderdduizenden mensen iets belangrijks, iets goeds willen bereiken, ze dit ook kunnen. Want jonge mensen hebben nog steeds dezelfde behoeften als wij.’

Hebben grote rockbijeenkomsten tegenwoordig nog iets te betekenen?

‘Waarom niet? Als mensen samen willen komen en emoties en energie willen delen, dan kan dit alleen maar positief zijn. Natuurlijk is de commercie overal, de festivalorganisatoren zijn te veel bezig met geld en te weinig met spiritualiteit. Maar zo is het altijd geweest. Dan komt het publiek en is er muziek, en dat is het enige wat ertoe doet.’

Verlang je nog weleens naar de sixties?

‘Nee, ik ben geen nostalgisch type. Ik vind het altijd geweldig wat het leven morgen kan bieden. Daar ging het in de muziek uit die tijd over. Hendrix’ muziek zei dit ook, dat iedereen mogelijkheden heeft en dat je alleen maar hoeft te proberen om je dromen te verwezenlijken. Dat is de droom van de jaren zestig, en van de toekomst. “Peace, love and music” is een slogan die nooit uit raakt. Hij wordt nu zelfs meer dan ooit gebruikt.’