De radicalisering van Hardi N.

Deze week hoort Hardi N. van de rechter hoelang hij de cel in moet.

Het is eind september 2018 als agenten van de Dienst Speciale Interventies om 18.30 uur deuren slopen met een stormram en met getrokken pistolen rijtjeshuizen binnenstormen. Helikopters cirkelen boven de Arnhemse wijken Het Broek en Presikhaaf III. Wat is er nu weer aan de hand, houdt het dan nooit op? Sommige koppenmakers hadden al ‘Jihad City’ verzonnen om Arnhem te beschrijven, want de betreffende wijken hebben al tijden een slechte reputatie.

Er worden telefoons en laptops in beslag genomen, agenten vinden filmpjes van aanslagen en executies waarbij nogal wat ledematen worden afgehakt. Volgens een kijker is het ‘te ziek voor woorden’.

Lariekoek

De hoofdverdachte is de Koerdische Irakees Hardi N. Zijn broertje verbaast zich daarover, het leek voor het eerst in jaren onmiskenbaar beter met Hardi te gaan. Hij heeft na een gevangenisstraf mentale problemen gehad, maar maakt na zijn vrijlating bij vele specialisten de indruk een ander, misschien wel liberaler mens te zijn. Volgens zijn broertje sport hij veel en heeft hij net de voogdij over zijn 6-jarige dochtertje uit zijn eerste huwelijk terug. Hardi een terrorist? Tegen een journalist: ‘Lariekoek! Ik geloof er niks van!’ Hardi heeft wel vaker de indruk gewekt een tamelijk voorbeeldig Nederlands staatsburger te zijn. Hij wordt in 1984 geboren in Irak en vlucht op zijn veertiende naar Nederland. Hij krijgt een verblijfsvergunning, leert de taal en lijkt een positieve bijdrage te willen leveren. Hij gaat zoveel mogelijk naar de moskee, maar ongelovigen hoeven van hem niet per se dood. Hij ontmoet een fatsoenlijke vrouw die zich voor hem tot de islam bekeert en trouwt met haar. Ze krijgen een dochtertje en dan lijkt hij helemaal een normaal leven te leiden in zijn nieuwe land. Hij krijgt een baan als vreemdelingenbewaarder bij Justitie. Hij moet asielzoekers begeleiden, adviseren en ondersteunen. Dat gaat hem vaak goed af, hoewel het werk zwaar en emotioneel is. Vluchtelingen moeten wachten tot ze horen of ze mogen blijven of ze zijn in afwachting van hun vertrek. Net als Hardi hebben de meesten traumatische dingen meegemaakt en sommige asielzoekers schreeuwen voortdurend en ze vechten of trekken messen of willen dood.

In 2011 worden zijn denkbeelden steeds minder vredelievend. Volgens de AIVD komt dit door cursussen die hij volgt over de islam bij de radicale moskee Al Fitrah in Utrecht. Hun imam wordt ervan verdacht miljoenen euro’s steun uit de Golfstaten te krijgen om het salafistische gedachtengoed in hoofden van cursisten en moskeegangers te planten. De ware moslim gaat nooit om met niet-moslims, Allah zou ze straffen. Afvalligen verdienen de doodstraf en islamieten geven islamieten nooit aan bij de politie, wat ze ook hebben gedaan.

In 2014 heeft Hardi veel contact met een man genaamd Seyed. Hij is van Afghaanse afkomst, komt ook uit Arnhem en is halverwege de twintig. Hardi bewondert Seyed. Hij is in december 2013 teruggekeerd uit het Syrische Kafr Hamra en vertelt daar prachtige verhalen over. Het is volgens Seyed de plicht van elke moslim naar het Syrische slagveld te gaan en de vijanden van de ware islam te bestrijden.

De politie krijgt in de zomer van 2014 een tip over Seyed van de AIVD. Hij heeft plannen weer naar Syrië te reizen en Hardi maakt duidelijk mee te willen. In een chatgesprek zegt Seyed dat hij zich bij Jabhat al-Nusra zal aansluiten. Dat vindt Hardi een aantrekkelijk idee. Leden van Jabhat al-Nusra plegen al jaren overal in het Midden-Oosten aanslagen en hakken handen, benen en hoofden af. Volgens Seyed en Hardi doen ze dat voor de goede zaak.

Hardi volgt Arabische les en wil in contact komen met strijders in Jabhat al-Nusra-gebied. Seyed appt een jongen uit een Syrisch dorpje dat in handen van de terreurgroep is. Hoe is het leven daar, kunnen ze nog strijders gebruiken, wat is de beste route daar te komen, via Turkije of Griekenland? Seyed en Hardi willen meer weten en ze praten met Nederlandse Syriëgangers via Skype en Facebook.

Op 30 augustus 2014 hebben Hardi en Seyed een WhatsApp-gesprek over ‘een boodschappenlijst’. In een bestand schrijft Hardi:

In een bestand schrijft Hardi:

‘Facebook aanmaken

Skype aanmaken

WhatsApp hebben

paspoort/ID-kaart verlengen

opnieuw aanvragen als smoes gestolen/kwijt

“studeren bij familie of zo” 

Ziekenfonds en die dingen stopzetten 

Diarree-pillenmeenemen

Stevige winterjas, boots, broeken Smartphone

Ibuprofen.Paracetamol

Nivea crème

Thermokleding

Veel geld’

Hij slaat zijn vrouw. Ze gaat bij hem weg, klaagt hem aan en Hardi wordt veroordeeld voor mishandeling

Een maand later maakt Hardi een lijst met ‘10 punten van waaraan te houden’, zoals hij het noemt. Hij heeft tips gekregen als:

- Spreek met niemand via social media

- Bespreek dit niet met zelfs jouw dichtstbijzijnde vrienden of familie

- Iedereen is hierover op de hoogte dus haast je met het oversteken van de grens

- Eet zoveel je kunt

- Doe een medische test

- Maak veel gebeden

- Doe het alleen in de naam van Allah

Oorlogsvoering

Hardi wordt op 25 november 2014 gearresteerd. Agenten van het antiterrorismeteam doorzoeken zijn woning en lopen de deur uit met computers en andere spullen. Op een iPhone 5c wordt onder meer een hadith gevonden: een overlevering met islamitische regels over oorlogsvoering, opgesteld door Abu Bakr, de eerste kalief van IS. Specialisten van de reclassering moeten een rapport over hem opstellen. Hij heeft ‘een grote behoefte erbij te horen’ en vindt het ‘belangrijk een goede indruk te maken op anderen en zich geaccepteerd te voelen’. Hij ‘prefereert de puriteinse stroming in de islam’ en ‘zijn leven staat volledig in het teken van het geloof’. Hij lijkt ‘duidelijk keuzes te hebben gemaakt in de mate waarin hij zich wil aanpassen’ en ‘de ruimte die hij daartoe binnen de grenzen van zijn geloof benut, kan tot problemen leiden ten aanzien van maatschappelijke participatie’.

Zijn rechtszaak is op 14 en 15 januari 2016. Achter een lange tafel in de rechtbank van Rotterdam zitten drie rechters. De verdenking: plannen om zich in Syrië aan te sluiten bij de terroristen van Jabhat al-Nusra. Ook zou hij jihadstrijders hebben gefinancierd. Hardi ontkent en zegt onder meer: ‘Ik ben gelovig, maar niet radicaal. Radicalen zien me als een afvallige, omdat ik voor de overheid werk. Ik was niks geks van plan.’ Waarom wilde hij naar Syrië? Om daar weeskinderen te helpen.

Ideaal scenario: eerst een bom laten ontploffen in een andere stad en dan met een groepje zwaarbewapende jongens een festival­terrein oplopen

De uitspraak is op 18 februari 2016. De drie rechters verklaren Hardi schuldig. Zo zei hij op 7 september 2014 tegen Seyed dat hij zich ‘daar gaat aansluiten’. Seyed vond dat goed nieuws, want hij ging zich ook ‘bij hun aansluiten’. Hardi’s antwoord kon volgens de aanklager en rechters niet duidelijker zijn en de zin erna leidt voor een belangrijk deel tot zijn veroordeling: ‘Dan zie ik je op het slagveld, we ontmoeten elkaar.’

Hij wordt veroordeeld tot zestien maanden, waarvan acht maanden voorwaardelijk. Hij mag geen contact met Syriëstrijders hebben en niet in een straal van twee kilometer komen van Schiphol of de vliegvelden van Rotterdam, Den Haag, Eelde, Eindhoven en Maastricht. Dit laatste zal worden gecontroleerd door de reclassering omdat hij een elektronische enkelband zal moeten dragen. Hij zit zijn straf uit op de terrorisme-afdeling van de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. Hij gaat daar in hongerstaking met drie anderen om te protesteren tegen het strenge regime. Een van de andere stakers is Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh.

Hardi komt na acht maanden vrij. Hij is ontslagen als vreemdelingenbewaarder bij Justitie en krijgt schulden. Hij slaat zijn vrouw. Ze gaat bij hem weg, klaagt hem aan en Hardi wordt veroordeeld voor mishandeling. Hij krijgt psychische klachten en wordt daarvoor behandeld. Hij praat met mensen van de reclassering en dat lijkt hem goed te doen. Hardi zegt helemaal opnieuw te willen beginnen en hij noemt het herstellen van de band met zijn gezin vanaf nu het allerbelangrijkste. Hij zal zich ook laten behandelen voor zijn posttraumatische stoornis en wie weet zal alles toch nog goed komen. Hardi is bereid wekelijks te praten met een theologisch deskundige. Hij zegt twijfels te hebben ‘over de juistheid van zijn eigen kennis en opvatting over het geloof’ en heeft ontdekt dat ‘bepaalde zaken die hij voor waar aannam niet correct waren’, staat in het rapport van de reclassering. Daarom neemt hij naar eigen zeggen een zeer rigoureuze beslissing: hij wil zich ‘wederom verdiepen in de basiskennis van de islam en als het ware opnieuw beginnen’.

Positieve ontwikkelingen

Het hoger beroep van zijn zaak is in de herfst van 2017 in Den Haag. De rechters doen op 7 oktober van dat jaar uitspraak. Het hof vindt zijn verdediging dat hij naar Syrië wilde om weeskinderen te helpen ‘niet aannemelijk’ en hij wordt veroordeeld tot 24 maanden gevangenisstraf, waarvan 21 maanden voorwaardelijk. De lage straf komt onder meer door ‘de positieve ontwikkelingen in de persoonlijke situatie van de verdachte’. Hij heeft bovendien geen strafblad en volgens de reclassering is hij heel duidelijk ‘in positieve zin stappen aan het zetten’. Hij krijgt een proeftijd van drie jaar, een meldplicht en mag geen contact meer hebben met Seyed. Zijn psychiatrische behandelingen in de Nijmeegse polikliniek Kairos moeten worden voortgezet en het is van essentieel belang dat hij zijn gesprekken met de theologisch deskundige zal blijven voeren.

Is Hardi N. werkelijk veranderd? Wil hij echt opnieuw beginnen? Hij gaat onder een schuilnaam bij drie zorginstellingen werken met kwetsbare jongeren. Volgens medewerkers probeert hij daar zijn geloof op te dringen. Hij discussieert op Facebook met radicalen en zegt over een aanslag in Nederland na te denken. Zelfmoord hoeft niet fout te zijn als er ongelovigen bij sterven.

AIVD-agenten blijven Hardi volgen. Ze brengen hem op 11 juni 2018 in contact met een ‘Bosnische broeder’/infiltrant genaamd Hamza. Hij stuurt een bericht naar Hardi en zegt ‘aangewezen te zijn door de broeders om je te helpen’. Ze spreken af. Hamza heeft een lange baard.

Op 5 juli 2018 vraagt hij Hardi: ‘Wat verwacht je van mij?’ Hardi: ‘Hulp en begeleiding bij een aanslag, ik sta te popelen om iets te doen.’

Hardi vertelt Hamza over een droom. Het was 2015, hij zat in de gevangenis. De profeet Mohammed stond ineens voor hem. Hij wees naar ongelovigen en zei: ‘Aanvallen.’ Duidelijker kan een heilige opdracht niet zijn.

Hardi blijft openhartig tegen de Bosnische broeder Hamza. Hij dacht eerst aan een aanval op de Gay Pride, maar die is net gehouden en nu lijkt een bom op een legerbasis of schieten op een festival hem een mooie optie. Ideaal scenario: eerst een bom laten ontploffen in een andere stad en dan met een groepje zwaarbewapende jongens een festivalterrein oplopen. Handgranaten gooien en maar blijven lopen, net zo lang tot de beveiliging in actie komt en dan wat bomvesten activeren. Zijn vrouw staat achter zijn plan en ook zijn moeder weet dat hij ‘als martelaar wil sterven’.

Hamza kent wel iemand die wapens kan regelen. Hardi schat in zes kalasjnikovs en zes pistolen nodig te hebben, en vier handgranaten voor elke aanslagpleger. Geen probleem, zegt Hamza. Hij kent ‘mensen’ in Bosnië en zal de wapens binnen niet al te lange tijd kunnen leveren. Hardi vindt dat geweldig om te horen en hij vertelt Hamza al ‘zes broeders’ om zich heen te hebben verzameld. Hij is hun leider en ze gehoorzamen hem. Ze zijn onervaren met wapens en kunnen wel wat training gebruiken, wellicht in Bosnië.

Hardi schat in zes kalasjni­ kovs en zes pistolen nodig te hebben, en vier hand­granaten voor elke aanslag­ pleger

In de weken en maanden erna houdt Hardi de Bosnische broeder op de hoogte van zijn plannen en progressie. Op 18 september 2018 komt Hamza langs in het Presikhaaf Park in Arnhem. Hardi stelt Hamza voor aan de broeders die hem zullen helpen. Hamza vraagt: ‘Ik weet wat Hardi van plan is. Willen jullie hetzelfde?’ Ze knikken en zeggen vol overtuiging dat ze niets liever willen.

Plezier op een presenteerblaadje

Hardi heeft goed nieuws over de wapens, een vriend kan ze komen brengen. Ze maken een afspraak in een bungalow van Roompot Vakantiepark Weerterbergen aan de Trancheeweg in Weert. Hardi en vijf anderen rijden daar op 27 september in een wit busje naartoe. Volgens de Roompot-website is het ‘een bospark waar niets hoeft’ en het biedt ‘plezier op een presenteerblaadje’. De mascotte van het park is een konijn genaamd Koos, bij het ontbijt komt Koos Konijn ‘hoogstpersoonlijk langs’ in de eetzaal. Er is ook een ‘superstoere indoorklimwand’ en Hardi en de anderen zouden een duik kunnen nemen in het zwemparadijs, een middag vissen in de natuurplas of pannenkoeken eten in het boscafé.

Dat doen Hardi en zijn medestrijders niet. Ze blijven in hun bungalow. Op tafel staan flesjes Red Bull. Morat M. klapt in zijn handen als er een kalasjnikov uit een tas wordt gehaald. Walil A. past met groot plezier een bomvest met draadjes en de anderen doen dat ook. Hardi zegt dat ze als ‘crazy’ zullen gaan schieten en hij zwaait gelukzalig lachend met twee kalasjnikovs. Morat M. kust een wapen. De infiltrant legt uit hoe de kalasjnikovs, bomvesten en handvuurwapens werken en iedereen lijkt gelukkig.

Uren later stoppen Hardi en de anderen de wapens, handgranaten en bomvesten in tassen en ze stappen in het busje. Er komt een busje van een glasbedrijf aanrijden. Het busje met Hardi en de anderen wordt klemgereden. Zwaarbewapende agenten van een antiterreur- eenheid doen de schuifdeuren open en richten hun pistolen op de zes. Walil A. probeert te schieten, maar de wapens zijn onklaar gemaakt. De zaak gaat op woensdag 10 juni 2020 van start in de Meervoudige Kamer van Rotterdam. Hardi N. is 36, heeft donkere haren, een lichtgekromde neus en er valt een stevige kaaklijn te ontwaren onder zijn vrome baardje. Journalisten zitten door corona op de publieke tribune in plaats van in de zaal. De advocaat van Hardi N. heeft een rapport van 54 pagina’s opgesteld die alleen maar gaan over de verderfelijke uitlokking door de infiltranten. Hamza heeft volgens de hoofdverdachte ‘een zaadje’ in zijn hoofd geplant. Het OM vindt dit een onzinverklaring. Hardi N. beroept zich lang op zijn zwijgrecht, maar zegt op 16 juni 2020: ‘Alles waar ik van word verdacht, druist 100 procent in tegen mijn religie en de menselijkheid.’

Hij heeft tranen in zijn ogen als hij vervolgt: ‘Hoe hard ik ook schreeuw, hoe oprecht ik ook wil zijn, niemand gelooft me op mijn woord. Omdat het al een keer is misgegaan.’

Officier van justitie Ferry van Veghel gelooft Hardi N. ook dit keer niet. Hij heeft al zo vaak spijt betuigd en Hardi N. was overduidelijk de ‘spil’ en de ‘onbetwiste leider’ van de terreurgroep. In zijn requisitoir vraagt de officier zich af: ‘Wat als de diensten geen zicht op Hardi hadden gekregen? Wat als de infiltratie niet was gelukt?’ (...) ‘We zijn nog nooit zo dicht bij een grote aanslag geweest.’

De aanklager eist achttien jaar gevangenisstraf voor Hardi N. De uitspraak is op 10 juli.