Wie is er bang voor de grote boze Mol?

Durf je er als artiest dan tegenin te gaan? In deel 2 van deze vierdelige serie: de angst voor John de Mol.

John de Mol (65) wordt in de pers geregeld getypeerd als mediamagnaat. Gelet op de omvang van zijn indrukwekkende Talpa Network kunnen we inderdaad gerust stellen dat John de Mol een flinke vinger in de Hollandse mediapap heeft. Het bedrijf bezit onder meer de tv-zenders SBS6, SBS9, Net5 en Veronica, plus de radiozenders Radio 10, Radio 538, Radio Veronica en Sky Radio. Verder bestaat Talpa Network uit een aantal onderdelen die buiten radio en tv vallen, zoals Talpa Social: een netwerk van 160 Nederlandse social influencers, die gezamenlijk miljoenen volgers op YouTube hebben. Talpa Digital is een divisie die gepersonaliseerde content voor specif ieke doelgroepen biedt. Talpa Gaming biedt in samenwerking met Azerion ruim negenduizend spellen aan via verschillende websites en Talpa Events organiseert evenementen gerelateerd aan de eigen mediamerken. Ook is Talpa Network eigenaar van het ANP en het multimediamerk LINDA.

Je zou voorzichtig kunnen stellen dat meneer De Mol zich niet ondergronds voortbeweegt in medialand en bepaald niet blind is voor expansiekansen. En een mediamagnaat die zoveel macht heeft, kan rekenen op hordes mensen die naar zijn pijpen dansen in de hoop er zelf beter van te worden. Sommigen worden zelfs een beetje bang van de enorme hoeveelheid zeggenschap en invloed die ze John de Mol toedichten. Maar zoals bij iedere andere koning of keizer, zijn er ook rondom meneer De Mol waaghalzen die het aandurven om niet in de pas te lopen. Met het gevaar om als ketter op de brandstapel van De Mols tv-koninkrijk te worden gesmeten, steken sommigen hun nek uit om ons te waarschuwen: niet álles verloopt zoals De Mol zijn kijkgrage onderdanen in de huiskamers wil doen geloven.

Dwarsligger René Bishop

Vroeger won hij ze stuk voor stuk, die talentenjachten op tv. René Bishop (73) boekte overwinningen bij Op Naar De Top, Parade Der Besten, De Showbizzquiz en Rodeo. Tegenwoordig heeft hij minder geluk, want zowel bij Holland’s Got Talent als bij The Voice Seniorvloog hij er vroegtijdig uit. Dat ging echter op een manier die het daglicht volgens Bishop niet kon verdragen. ‘De mensen zien allemaal niet wat ze denken te zien.’

‘Ik kom van Curaçao, maar heb in mijn leven aan veel Nederlandse tv-programma’s meegedaan, waarvan ik er ook nog een aantal heb gewonnen.’ Aan Nieuwe Revu vertelt de ervaren talentenjachtdeelnemer alles wat hem dwarszit aan zijn meest recente avontuur in televisieland. Kijkersbedrog? Volgens Bishop zéker.

‘De laatste keer dat ik aan zoiets meedeed, was The Voice Senior in 2018. Ze wilden me er zo graag bij hebben, dat ik mijn vakantie in Spanje moest onderbreken en terug moest komen voor de opnames. Mijn vliegticket en hotel werden vergoed. Toen moest ik binnen één dag een bepaald contract tekenen, maar daar stonden zóveel dingen in... Daar was ik niet blij mee. Helemaal niet als je nú beschouwt wat de bekendheid van zo’n programma met een artiest kan doen. Mijn vrouw heeft het net nog gecheckt: het liedje Unchained Melody dat ik in de eerste ronde van The Voice Senior zong, heeft al meer dan 15 miljoen views! In alle bescheidenheid: ik heb begrepen dat geen enkele deelnemer aan een Nederlands reality- of talentenprogramma ooit zóveel views en hits heeft gehad op YouTube. Veel mensen die me aanspreken, denken dat ik er iets voor heb gekregen omdat het lied zoveel bekendheid geniet. Maar Talpa heeft het op YouTube gezet; zij krijgen voor die views een heleboel geld en ik krijg niks.’

Genaaid door Ilse DeLange

‘Het avontuur begon voor mij met het insturen van nummers die ik zing. Toen ik na het succes van de eerste ronde met Unchained Melody door was naar ronde 2, moest ik een coach uitkiezen. Mijn bedoeling was om Marco Borsato als coach te nemen. Maar ieder jurylid mag slechts door vier mensen worden gekozen; Borsato kon ik niet meer krijgen, omdat die al vol zat. Iemand van Talpa kwam naar me toe om te zeggen dat ik hem dus niet meer kon kiezen en diegene zei erbij: “Als ik jou was, koos ik voor Ilse DeLange, want dan maak je de grootste kans.” Ze gaven me dus niet écht een vrije keuze, ik voelde me gedwongen om voor DeLange te kiezen. Ik koos haar.’

‘Toen moest er een vervolglied worden gekozen. De makers bepalen welk lied je uiteindelijk gaat zingen. Dat gaat wel in overleg met jou, maar zij beslissen. Dat ze dat een beetje willen sturen, snap ik nog wel. Je hebt immers als programmamakers ook te maken met wat wel of niet lekker in het gehoor ligt bij het kijkerspubliek. Ik zing al met gemak twintig jaar een duet van tenor Plácido Domingo en John Denver, Perhaps Love. Als ik dat nummer zing, gaan de mensen altijd staan en applaudisseren, omdat ik beide stemmen imiteer. Dus in feite zing ik opera en country tegelijk in één lied. Ik mocht Perhaps Love gelukkig wel doen, maar tijdens het repeteren zei Ilse DeLange plotseling tegen mij: “René, ik heb liever dat je alléén de countrystem zingt.” Tja, DeLange is een countryzangeres, zij houdt van country en wilde dat ik alleen John Denver zou zingen en Plácido Domingo zou weglaten.

Ik ken een goede zanger en die heeft een paar keer iets verkeerds tegen De Mol geroepen. Die ging af via de zijdeur

“Maar je moet het zelf weten,” voegde ze er nog wel aan toe. Ik was het er totaal niet mee eens. Toen zei ze: “Dat is op jouw verantwoording. Ik vraag je om het op mijn manier te doen, dus zonder het operagedeelte.”’

‘Die avond in de uitzending deed ik bewust tóch de twee stemmen, omdat ik daar al zoveel jaren succes mee had en ik vond dat daar mijn kracht lag. Ik vond dat ik mezelf tekort zou doen als ik niet die twee stemmen zou zingen. Ik doe dat al twintig jaar lang, ongeveer tachtig keer per jaar, en iedereen vindt het altijd prachtig. Bovendien had ik alleen maar kans om fouten te maken als ik het ineens anders zou gaan doen. Dus ik zong beide stemmen tijdens de uiteindelijke uitvoering; dat vond Ilse niet prettig. Het ging tussen mij en een kerel met een gitaar; Ilse DeLange moest bepalen wie door mocht naar de volgende ronde. Velen vonden die ander maar een saaie vent, maar je raadt het al: ik vloog eruit! Iedereen was kwaad en verontwaardigd dat Ilse mij niet had gekozen. Wat de kijkers niet konden zien, was dat de andere coaches Gordon en Gerard Joling enorme ruzie kregen met Ilse, omdat ze die andere man door had laten gaan. Alle aanwezigen en het publiek konden die ruzie wel zien, maar op tv zenden ze dat natuurlijk niet uit. Ik heb sterk de indruk dat de makers bij die man die door mocht, voor zijn emotionele verhaal hebben gekozen en niet voor mijn kwaliteit. Hij vertelde namelijk dat zijn dochter was overleden en dat zijn vrouw naar het buitenland was vertrokken. Waarschijnlijk heeft DeLange daarom voor die man gekozen. Ze heeft mij echt heel veel tekort gedaan. Als je het fragment terugkijkt van het eerste nummer dat ik in The Voice Senior zong, en je naar het commentaar van de coaches luistert, weet je dat ik gewoon naar de finale had gemoeten.’

Ander bedrog

‘Ik heb eerder ook aan Holland’s Got Talent meegedaan. Toen ik een paar rondes verder was, kwamen ze opeens met een contract aanzetten dat ik moest tekenen. Het eerste wat ik daarin las, was dat ik zonder hun toestemming geen andere optredens mocht aannemen zolang ik in het programma zat. Ik had al honderd optredens in mijn agenda staan, dus ik weigerde te tekenen. Ik mocht meteen door de achterdeur naar buiten en ik lag uit de show.’

Ook over andere misstanden bij shows op televisie, heeft René Bishop weleens wat gehoord. ‘De programmamakers van talentenjachten zoals The Voice bellen gewoon bekende artiesten en gevestigde namen op, om te vragen of ze willen meedoen. Zodoende willen ze het programma een boost geven. Het seizoen van The Voice Senior van 2019, dus het jaar ná mij, heb ik met kromme tenen zitten kijken. De uiteindelijke winnaar, de Tilburgse country-and-westernzanger Ruud Hermans, is namelijk een goede bekende van Ilse DeLange. Dat vertellen ze ook wel op de website, uit voorzorg, voordat iemand erachter zou komen. Maar deze man had een bekende band en natuurlijk stuurt DeLange hem niet weg! Het is een man die DeLange de fijne kneepjes van het vak heeft geleerd. Ook zat er een artiest tussen die Marco Borsato heel goed kende. En tja, al die mensen haalden de finale! Het is gewoon allemaal niet netjes hoe het eraan toegaat.’

Boze Mol

‘De kijkers worden als het ware bedrogen, want je ziet niet hoe het er echt aan toegaat. Het zijn ook allerlei kleinere dingetjes bij The Voice Senior die me kwaad maken. Of ik daar voorbeelden van heb? We hadden de hele avond in een studio gerepeteerd, ik denk dat het de studio van DeLange was. We gingen tot laat door, waarna we terugreden naar de andere studio. Daar zouden we eten krijgen, dat was ons beloofd. Maar we kwamen met een man of acht binnen en er was niks geregeld, terwijl we de hele dag niets hadden gegeten. Pas toen we gingen klagen dat we erg trek hadden, werden er halsoverkop pizza’s gehaald. Dat soort dingen is gewoon niet fair. Het gaat de makers puur en alleen om het programma; als de afleveringen maar zo mooi mogelijk worden gemaakt, dan zijn ze tevreden. Ze bekommeren zich te weinig om de deelnemers. De mensen die achter de schermen werken, zijn wel aardig en lief, hoor. Maar ze werken in opdracht van John de Mol. En daar durven ze niks verkeerds tegen te zeggen, want ze worden zó weggecijferd. Ik ken een goede zanger, die man is een beetje over de top, en die heeft een paar keer iets verkeerds tegen De Mol geroepen. Daarna ging hij op een heel slinkse manier af via de zijdeur. Je moet dus goed oppassen wat je zegt.’

‘Ik heb ook nog een ander verhaal gehoord van een kandidaat van The Voice Senior, een vriend van mij. John de Mol kwam een keer binnen en een stuk of vier kandidaten deden niet precies wat De Mol van hen verwachtte. Ze moesten netjes gaan zitten en toen begon hij te praten: “Jullie lijken wel een stelletje ouwe kerels.” Die vriend van mij reageerde met: “Ja, maar luister eens, we zíjn ook oude mensen.” De Mol nam dat niet goed op. Toen hij wegliep, begon mijn kameraad te zingen: “Wat een spreker is die man.” Dat landde ook verkeerd bij De Mol. Je snapt vast wel dat er geen jurylid of coach draaide toen hij zijn auditie moest doen, raar hè? Ze onthouden je en je komt nergens meer aan de bak als je wat verkeerds hebt gedaan.’

‘Iets anders wat me dwarszat bij The Voice Senior is, dat ik uit Deventer kom en een stuk of acht keer heen en weer ben gereden tussen Hilversum en Deventer. Een behoorlijk eind, maar ze zullen je nooit eens een beetje tegemoet komen met wat benzinegeld. Ik weet het wel, daar teken je voor, maar ik heb echt niet al die twintig pagina’s gelezen wat je allemaal moet doen en niet mag doen.’

Geen waardering

‘Hoewel ik er vroeg uitvloog, heeft het programma me ook wel wat opgeleverd. Ik heb daardoor veel meer optredens gekregen en ben naar Curaçao, Bordeaux en Spanje geweest om te zingen. Ik ben er wel beter van geworden, maar het is gewoon niet gegaan zoals het hoort. Geen enkele van de artiesten die aan talentenjachten hebben meegedaan in Nederland, hebben zoveel views op YouTube als ik. Maar nog nooit heeft er iemand van Talpa de moeite genomen om mij even te bellen, zo van: “Meneer Bishop, weet u wel dat uw filmpje zo vaak wordt bekeken en dat wij daar geld aan verdienen?” Ze hadden best kunnen voorstellen om mij daarvan iets te geven. Maar ik ben blij dat ik niet heb gewonnen. Dan had ik ook nog een contract van een jaar met hen moeten afsluiten en had ik voor al mijn optredens toestemming moeten vragen. Nu ben ik onafhankelijk, al had ik natuurlijk graag mijn echte doorbraak gemaakt. Maar hé: ik ben 73 jaar, ik weet dat ik goed kan zingen en ik prijs me gelukkig dat ik nog steeds overal optreed.’

Gesjoemel bij Big Brother

Van zo’n beetje elke grote liveshow op tv is het al eens gezegd: programma’s waarbij men kan stemmen via bellen, sms’en of appen zijn dikwijls doorgestoken kaart; de winnaar staat toch al in het draaiboek. Ook bij realitysoaps schijnt er van alles te rammelen.

Van de realitysoap Big Brother (zes edities tussen 1999-2006) werd bijvoorbeeld gezegd dat het voor de kijker zinloos was om te bellen voor degene die men leuk vond. Terwijl de live-uitzending van de finale van Big Brother 3 in 2001 nog volop bezig was, werd er volgens een ingewijde door een ronddolende bezoeker achter de schermen een draaiboek van de gehele uitzending gevonden, waarin stond dat deelneemster Sandy Boots zou winnen. Sandy won een paar uur later inderdaad de hoofdprijs van 750.000 euro.

Gerommel met stemmingen

later een poging om deze misstanden middels een advocaat aan de kaak te stellen. In 2001 zou niet Sandy, maar hij volgens de computertellingen zijn uitgeroepen tot winnaar. Volgens De Boer werd er tijdens de uitzendingen waarin het publiek via sms’jes een stem uit kon brengen ‘gesjoemeld’. De Telegraaf publiceerde daar op 20 december 2005 een artikel over, waarin De Boer zei: ‘Ik heb draaiboeken van de live-uitzendingen gekregen van medewerkers van Endemol, waaruit blijkt dat al dagen van tevoren vaststond wie in het huis mochten blijven wonen.’

De Boer meldde dat de producenten van Big Brother schermden met controle van een notaris, maar de oud-deelnemer zei een brief in handen te hebben waarin staat dat er op de stemming als zodanig geen toezicht wordt uitgevoerd. De Boer destijds: ‘De notaris kijkt niet eens naar hoeveel stemmen een kandidaat krijgt.’ Ook repte Big Brother Gert-Jan over ‘kijkersbedrog’: ‘Kandidaten die goed scoren, worden bewust onderaan de ranking geplaatst om kijkers te stimuleren zo veel mogelijk te bellen. Dat is puur kijkersbedrog. Deze informatie kreeg ik van Endemol-medewerkers.’

Paul Römer, destijds directeur Endemol, wuifde de kritiek weg: ‘Wij hebben een akte waarin het toenmalige rechtmatig verlopen van de stemming wordt bevestigd. Daarmee is de grond onder de beschuldigingen van Gert-Jan weg. Ik hoop dat hij is gerustgesteld. Wij verloochenen onze kijkers niet. Daarvoor maak je geen tv-programma’s.’

De poging van Gert-Jan de Boer om rechtvaardigheid te halen over het misleiden van de kijkers en het persoonlijk misgrijpen van de hoofdprijs, werd naar verluidt afgekocht. Dat De Boer aanvankelijk zo strijdlustig was, maar zijn gebalde vuisten vlak daarna toch als brave schooljongen liet zakken, zegt misschien iets over de macht van De Mol.

Misstanden bij The Voice of Holland

Begin 2019 wierp zanger Thom Phillips zich in Australië op als klokkenluider door te vertellen dat hij was benaderd voor The Voice Australia met de belofte dat hij het ten minste tot de halve finale zou schoppen. Dat triggerde Nieuwe Revu in maart vorig jaar om te onderzoeken of we bij The Voice of Holland ook worden genept. Ons spraakmakende artikel daarover zorgde voor flink wat vragen, kritische blikken en overige opschudding in talentenjachtland.

Voordat we The Voice of Holland onder de loep legden en oud-kandidaten en voormalig coaches gingen bellen, wisten we natuurlijk dat het geen geheim is dat vele shows op televisie worden ‘bewerkt’ om de kijker het hoogst haalbare entertainmentgehalte te bieden. Toch pretendeert The Voice of Holland een puur programma te zijn dat een zeer hoge kwaliteit haalt door alleen deelnemers van hoog zangniveau te accepteren.

Pain in the ass

Meerdere bronnen bevestigden aan Revu dat het er achter de schermen heel anders aan toegaat dan dat we in de huiskamers kunnen weten. Drie (op de redactie bekende) deelnemers deden anoniem hun verhaal bij ons, uit angst voor boetes vanwege een zwijgclausule in het contract of omdat hun zangcarrière misschien benadeeld zou kunnen worden. We kregen van zestien kandidaten een zorgwekkend zooitje aan gesuggereerde misstanden te horen. Zo zouden programmamakers van TVOH-producent Talpa koortsachtig op zoek zijn naar een dramatisch, liefdevol of emotioneel verhaal achter de deelnemers en dat zowat belangrijker vinden dan hun zangtalent: ‘Ze gaan over lijken om deelnemers binnen te halen aan wie een sappig verhaal kleeft, allemaal voor de kijkcijfers.’

Ook zou John de Mol zelf invloed hebben op wie er door mag en wie niet: ‘Tijdens mijn optreden in een liveshow liep John de Mol naar de stoelen van Nick en Simon, waarbij hij een snijgebaar voor zijn keel maakte, zo van: deze mag niet door. De week erna lag ik eruit. Ik dacht: what the fuck?’

Daarnaast zouden uitslagen soms al zijn vastgesteld vóór de optredens; deelnemer Sonny Sinay zou al vóór de battles onder de tribunes formulieren hebben gevonden met daarop de uitslag. Ook Australische taferelen ontbreken bij ons niet; vrijwel alle kandidaten die we spraken, hadden weleens vernomen dat er soms deelnemers worden binnengehaald met mondelinge beloftes of zelfs geldbedragen, zo vertelde Dominique Elzer-Rombouts ons, deelneemster van TVOH seizoen 4 (2013): ‘Het stond niet zwart op wit, want dat kunnen ze natuurlijk niet maken, maar ik wist vooraf wel dat ik door zou gaan.’

Raffaëla Paton (deelnemer seizoen 1 / 2010-2011) vertelde ons over de nare smaak die ze aan The Voice overhield, zonder op details in te gaan: ‘De manier waarop ze met mij zijn omgegaan als artiest, heeft me veel ellende gebracht. Ik praat nooit meer over The Voice, terwijl mijn deelname aan Idols helemaal geweldig was. Daar kijk ik wel met heel veel plezier op terug. The Voice is voor mij het tegenovergestelde, dat programma is echt een pain in my ass.

Zelfs coach Anouk twijfelt

Nota bene een eigen coach van The Voice of Holland uitte in februari dit jaar in een live-uitzending ook haar vermoedens van doorgestokenkaart-tv. The Voice-coach Anouk vermoedde dat het er vrijdagavond 21 februari 2020 niet eerlijk aan toeging bij de halve finale van The Voice. Haar pupil Sanne vloog eruit nadat het publiek voor haar opponent Daphne koos. Sanne zong aanmerkelijk beter dan Daphne, die ook nog eens een deel van haar optreden verknalde. Voor de kijkers was het zo klaar als een klontje dat Sanne naar de halve finale zou gaan. De programmamakers meldden echter dat het publiek anders had besloten en in meerderheid voor Daphne had gekozen. Coach Anouk reageerde verbijsterd: ‘Dit was gewoon een flater. Je zou bijna denken dat het vooropgezet is. Kan bijna niet anders.’

Toen presentator Martijn Krabbé haar op de vingers tikte door te stellen dat Anouk zoiets niet mocht zeggen, bleef ze bij haar woorden: ‘Ik kan dat wel zeggen. De keuze was bullshit, dat kan echt niet.’

Dewi Pechler: bang voor de macht van De Mol

Anouk mag dan onverschrokken zijn, vele anderen schijten zeven kleuren stront als John de Mol zijn stem verheft. De reactie van Dewi Pechler op ons artikel over The Voice van vorig jaar – Pechler deed in 2002 mee aan Idols en in 2009 aan Popstars – typeert misschien wel als beste de angst die er heerst voor De Mol. Telefonisch gaf ze een interview aan Revu waarin ze onomwonden haar mening gaf, maar toen ze haar tirade eenmaal in het blad teruglas, brieste ze dat ze dát nooit had gezegd. Revu wilde weten of deelnemers die door de programmamakers worden benaderd mee te doen, een garantie krijgen dat ze bepaalde rondes sowieso zullen doorstaan. Pechler zei ons over Popstars: ‘Ik had er niet echt oren naar, maar toen hebben we de afspraak gemaakt dat ik in ieder geval in de liveshows zou komen. Dat ze me een bepaalde garantie gaven dat ik een stukje verder zou komen in het programma, is wel een vrij normale manier van hoe het gaat met talentenshows op tv. En toch moet je als kandidaat dan maar afwachten of die beloftes worden nagekomen. Het wordt gebracht als: “Het komt wel goed,” dus je hebt niks concreets. Ik reikte bij Popstars tot de halve finale.’

Pechler werd ook gepolst voor The Voice, maar bedankte daarvoor omdat ze haar buik vol heeft van talentenjachten. Over The Voice zei ze: ‘Ik heb zelfs wel verhalen gehoord dat er geld wordt betaald om mee te doen. Als ik dat idee nu projecteer op mijn deelname aan Idols, dan vind ik zo’n talentenjacht echt een belachelijke poppenkast!’ Na het verschijnen van het artikel werd Pechler woest op de verslaggever en leek het erop dat ze spijt had van het interview. Via WhatsApp stuurde ze Revu: ‘Ik denk niet dat je begrijpt dat dit gewoon invloed kan hebben op mijn carrière.’

Ze liet zelfs Shownieuws bij haar over de vloer komen om haar gram te halen en beweerde dat er weliswaar inderdaad een telefoongesprek had plaatsgevonden, maar dat het wat haar betrof geen interview was. Voormalig Nieuwe Revu-hoofdredacteur Jonathan Ursem liet op Twitter weten: ‘Dewi heeft een telefonisch interview van 8 minuten met journalist Andries de Jong gedaan. Andries heeft zich vooraf kenbaar gemaakt als journalist van Nieuwe Revu en heeft duidelijk gemaakt waar het artikel over gaat, daarmee is zij akkoord gegaan. We hebben het interview nog eens teruggeluisterd, en het zijn exact haar woorden die in het artikel staan. Ik denk dat ze spijt heeft dat ze het interview heeft gedaan, omdat ze heeft onderschat wat de impact van het artikel zou zijn. Dat is, naast de vraag of The Voice wel/ geen doorgestoken kaart is, waar het artikel over gaat: men is doodsbang voor John de Mol. Het is jammer dat ze spijt heeft, maar we gaan niet rectificeren wat iemand letterlijk heeft gezegd en waarvan 100 procent duidelijk was wat de context was.’