De familie Kim heeft het al meer dan 70 jaar voor het zeggen in Noord-Korea. Tegenspraak werd door geen van de drie leiders geduld, ook niet door de huidige president Kim Jong-un. Bobbie van der List sprak in Japan met twee Noord-Koreanen die het land ontvluchtten. Ik was bang dat mijn kinderen me zouden aangeven. Ze zijn gehersenspoeld op school.
Fotografie Tanja Houwezijl
Verraad lag overal op de loer, zelfs vanuit hoeken waar je het niet van zou verwachten. Kawasaki legt dit uit aan de hand van een bekend verhaal over twee bevriende kleuters in Noord-Korea. Een van hen stelde op school voor om een scheet te laten vlak voor een afbeelding van de Geweldige Leider. Zijn vriendje stemde in en zo geschiedde. Vele jaren later, de twee hebben ruzie gekregen om iets onbenulligs, wordt de jongen die de scheet liet alsnog opgepakt vanwege dit vergrijp. Zijn voormalige kameraad was naar de politie gestapt om aangifte te doen van de scheet. Een komische anek- dote, als het niet zo slecht zou aflopen met de jongen die de scheet liet. Hij is uiteindelijk naar een straf kamp gestuurd. Waarschijnlijk kon hij zich de scheet niet eens meer herinneren, denkt Kawasaki.
Het illustreert de angstcultuur in Noord-Korea: Kawasaki was zelfs bang dat haar eigen kinderen naar de politie zouden stappen om haar aan te geven. Ik kon niet weten hoe zij dachten. Ze werden gehersenspoeld op school, ik had geen idee hoe zij hierop zouden reageren.