Longread | Olav Mol: ‘Max is de Messi van de Formule 1’

Zeg je Formule 1, dan zeg je Olav Mol (54). Zijn stemgeluid is al 25 jaar onlosmakelijk verbonden met de koningsklasse van de autosport. Hij was even terug in Nederland om zijn boek F1 2016, Wat een Jaar! te promoten. ‘Wat Usain Bolt voor het sprinten heeft gedaan en Messi voor het voetbal, dat doet Max nu voor de Formule 1.’

Fotografie Corné van der Stelt

Gewetensvraag: welke vond jij mooier, die van Barcelona of Brazilië? ‘Als race was die van Brazilië veel spectaculairder. Omdat hij daar heeft laten zien waar Max met al zijn zintuigen, skills, kartervaring, jeugdigheid en slimmigheid toe in staat is. Hij was achter de safety car al bezig met kijken op welke plekken van het circuit hij kon inhalen. Iedereen dacht: wat is die nou aan het doen? Hij opende nieuwe paden in de regen. Hij had al vaker geroepen dat hij hoopte dat het die zondag zou gaan regenen. Dat roepen wel meer coureurs, maar bij hem was het dus geen grootspraak. Ik denk dat heel veel van zijn concurrenten toen dachten: ik hoop dat het zondag droog blijft. Maar qua impact was Barcelona by far de mooiste. Dat heeft zoveel losgemaakt.’

Ben jij net zo idolaat van Max als de rest van Nederland? ‘Ik heb al tegen Max gezegd: als Red Bull jou een echt winnende auto geeft met marge, dan wordt het voor Nederland heel vervelend. Want dan rijd je iedere race vooraan en zien we jouw inhaalacties niet meer. Maar mijn interesse in de Formule 1 is niet afhankelijk van de familie Verstappen. Ik snap dat het voor heel veel Nederlanders wel zo is, maar ik volg echt niet elke stap die Max doet. Hij is onderdeel van de sport, en voor ons land een heel belangrijk onderdeel. Alleen, Lewis Hamilton en Fernando Alonso en Kimi Räikkönen hebben ook Nederlandse fans, die moet ik ook bedienen. Het is echt niet zo dat er ineens heel veel F1-fans rondlopen in Nederland. Die groep bestond de laatste tien jaar al uit 600.000 tot 700.000 kijkers. Nu zit dat dankzij de prestaties van Max rond de miljoen.’

Is de gekte terecht? ‘Het is sowieso terecht, dat heeft hij letterlijk op de baan laten zien. Daar moeten we als Nederland zo ongelooflijk blij mee zijn. Eens in de 25 jaar komen er in de sport dusdanige talenten voorbij. Als je vergelijkingen gaat zoeken: wat Usain Bolt voor het sprinten heeft gedaan en Messi voor het voetbal, dat doet Max nu voor de Formule 1.’

Dat zijn wel even een paar namen die je noemt. ‘Max zit echt in die orde van grootte. Met name sinds zijn race in Brazilië. Het is echt een dingetje om in de autosport te durven roepen dat een coureur je doet denken aan Ayrton Senna. Want iedereen die echt verstand heeft van autosport, weet dat Senna de oppergod was.’

Is een grote zak geld noodzakelijk om in de F1 te komen? ‘Die beeldvorming is ontstaan door wat ik de wannabe F1-coureurs noem, hoe lullig dat ook klinkt. Je kunt met de beste wil van de wereld niet zeggen: ik wil Champions League spelen, dus ik pluk een paar miljoen van de bank en koop mezelf in bij Manchester United of Real Madrid. In de F1 krijg je dat dus wel voor elkaar, als je genoeg sponsoren of een heel rijke papa achter je hebt staan. Robert Doornbos is daar een voorbeeld van. Hij was ooit een getalenteerd tennisser. Toen ging hij een keer naar de Grand Prix van België en leerde daar Jacques Villeneuve en Eddie Irvine kennen. Daardoor werd hij getriggerd en zei hij tegen zijn vader dat hij ook coureur wilde worden.’

Maar Jos heeft niet hoeven lappen voor een stoeltje voor zijn zoon? ‘Nee, echt niet. Fernando Alonso en Mark Webber zijn wel begonnen met een betaald zitje. Ralf Schumacher heeft voor zijn eerste seizoen bij Jordan geloof ik drie miljoen betaald. Maar Max heeft nooit geld mee hoeven nemen. Red Bull wilde hem héél graag hebben. Dat Jos de voorcarrière van Max heeft moeten financieren, dat is logisch. Dat heeft hij gedaan met de centen die hij zelf in de Formule 1 heeft verdiend. Als ik een grove schatting zou moeten maken, denk ik dat de investering van Jos in zijn zoon rond de miljoen ligt. De overstap twee jaar geleden naar de Formule 3 was echt wel duur, daar hangt een prijskaartje aan van een half miljoen. Toen kwam Red Bull en die hebben midden in het seizoen alle kosten op zich genomen. Dat was een gouden moment. Bij Toro Rosso verdiende Max nog tussen de drie en vier ton – wat helemaal niet slecht is hoor, als je zeventien bent. Maar ik ga ervan uit dat hij binnen een x aantal jaar Nederlands bestbetaalde sporter ooit gaat worden.’

Hoe groot is het risico dat Max door al dat geld gaat ontsporen? ‘Piepklein. Tuurlijk, hij woont in Monaco, vliegt business class de wereld over en in elk land waar hij komt, stelt Aston Martin hem een dikke auto beschikbaar. Je levensstandaard is nu eenmaal hoog als je een F1-coureur bent. Maar zijn meeste geld wordt in een fonds gestort voor later. Dat gaat in de Verstappen BV van Jos. Als zijn zoon iets wil, dan regelt Jos dat. Verder leeft Max heel sober en normaal.’

Frans, de vader van Jos, zei afgelopen zomer tegen De Telegraaf dat zijn zoon hem na de Grand Prix van Hongarije had mishandeld. Een paar dagen later trok hij zijn aangifte weer in. Wat zijn de Verstappens voor familie? ‘Ze zijn autosportgek, hebben benzine in hun bloed. De moeder van Max was ook een extreem goede karter. Hij heeft dus dubbel race-DNA. De relatie tussen Jos en zijn vader is niet de relatie die Jos met Max heeft. Dat kan. Ik heb zelf ook geen goede band met mijn vader. Soit, so be it. Ik ben oud en wijs genoeg om voor mezelf te beslissen of ik daar wel of niet energie in wil stoppen. Ieder huisje heeft zijn kruisje, dat is niet zo spannend.’

Max heeft wel een goede band met zijn opa. Heb je nooit het idee dat hij tussen twee vuren zit? ‘Nee, helemaal niet. Dingen van buiten raken hem niet zo. Hij redeneert: dit is de relatie die ik met mijn vader heb, dit is de relatie met mijn moeder en dit is de relatie met mijn opa. Als negentienjarige kun je toch zelf kiezen of je bij je opa op bezoek gaat of niet? Hij staat echt met beide benen op de grond, ik zie daar geen enkele spanning in. En de rol van Jos is ongelooflijk. Ik had nooit gedacht dat die enorm fanatieke, op sportief vlak bijna agressieve Jos dit zou kunnen: op een circuit zijn zonder heel duidelijke rol en daar toch je eigen plek in vinden. Hij schikt zich erin dat Max beter en belangrijker is dan hij. Zoals ik hem van vroeger ken, had ik verwacht dat hij dat moeilijker zou vinden. Dat hij weg zou blijven van de circuits. Hij blijft nu ook wel wat vaker weg, maar dat heeft een duidelijke reden. Bij Toro Rosso moest hij Max nog wat meer beschermen en verdedigen tegen politieke spelletjes. En die zijn er bij Red Bull Racing gewoon niet. Daardoor kan Jos zijn zoon makkelijker loslaten. En dat inzicht is voor elke ouder heel belangrijk: dat je je kind ooit los zal moeten laten.’

Heb jij Max dit seizoen zien veranderen? ‘Niet in zijn doen of denken, maar wel in z’n zijn. Het is echt een kerel geworden. Als je foto’s pakt van zijn eerste F1-optreden en nu, zie je echt al een enorme verandering in zijn gelaat. Maar zijn persoonlijkheid is geen spat veranderd. Ik heb een woord verzonnen voor wat hij heeft – en dat bedoel ik ten positieve, dat moet je er echt bijzetten: Max heeft een vorm van sportief autisme. Dit is wie ik ben, dit is wat ik doe, zo doe ik het, en de rest raakt mij bijna niet. Daardoor klopt het bij hem ook allemaal zo goed. Wij kunnen ons niet voorstellen dat je vindt dat je niet succesvol bent als je niet wint. Maar zo denkt hij wel. Want dan heeft hij dus ergens iets laten liggen. Dan moet hij blijkbaar nog beter kijken hoe het anders en scherper kan. Max móet gewoon winnen.’

Dus Max vindt dat hij met zijn ene schamele overwinninkje eigenlijk gewoon een kutseizoen achter de rug heeft? ‘Hij weet van zichzelf dat hij de laatste twee jaar in een leerproces zat. Die ruimte werd hem door het team ook gegeven. Hij mocht over bepaalde dingen zeggen: daar moet ik scherper in worden. Dat is in het komende seizoen voorbij.’

De grote Formule 1-baas Bernie Ecclestone zei laatst tegen Sky Sports dat niemand Hamilton volgend seizoen van een nieuwe wereldtitel af kan houden, met uitzondering van misschien Max. ‘Dat ben ik niet met hem eens. Er zijn wel meer kapers op de kust. Kijk naar Max’ teamgenoot Ricciardo. Die was afgelopen seizoen minstens gelijkwaardig aan Max.’

Gaat Max het in 2017 moeilijker krijgen? ‘Nee, integendeel denk ik. Het wordt sowieso zijn eerste volledige seizoen bij Red Bull. En op het gebied van de auto’s krijgen we te maken met de grootste technologische veranderingen in de laatste twintig jaar. De vleugels en banden worden breder, waardoor de auto’s veel meer grip krijgen, vooral in de bochten. De auto’s zullen daardoor per rondje vier tot zes seconden harder gaan. Op het rechte stuk zullen ze iets aan snelheid gaan inboeten. Voor de kijkers thuis maakt dat niet uit, want op tv zie je toch niet of een auto nu 342 of 326 kilometer per uur gaat. Maar in de bochten komt er vuurwerk. Als je kijkt naar de lijstjes van het afgelopen seizoen: Max stond nooit in de top 10 van hoogste topsnelheden. Maar zijn Red Bull was zo effectief in de bochten dat hij daar de winst pakte. De auto’s met de hoogste topsnelheid vorig jaar waren de auto’s van Manor. Het team dat bij elke race ongeveer stijf achteraan reed. In het komende seizoen zullen de coureurs en teams nog veel scherper naar hun banden moeten luisteren. Door de ervaring in het karten die Max heeft, is hij daar heel goed in. Het grootste wonder voor iedereen binnen het Red Bullteam was dat hij de Grand Prix van Barcelona wist te winnen op banden die echt flinterdun aan het worden waren. Max voelde perfect aan hoe ver hij die banden nog kon pushen. Er zijn coureurs binnen het veld die al hun hersencapaciteit nodig hebben om hun auto elke ronde te laten doen wat hij moet doen. Maar jongens als Max, en ook Hamilton en Alonso, hebben in hun hoofd nog schijfruimte over om te letten op andere zaken. Die kunnen binnenkomen voor een pitstop en zeggen: de linkerachterband is eentiende zachter dan de rechter. En dan hebben ze nog gelijk ook. Dat is bizar.’

Dus los van het contract dat hem tot 2019 aan Red Bull bindt, moet Max gewoon lekker blijven zitten waar hij zit en niet naar Mercedes overstappen? ‘Dat staat buiten kijf. Daar zit hij het beste op zijn plek. Niet alleen vanwege de auto, ook omdat hij daar enorm geliefd is. Red Bull-oprichter Dieter Mateschitz, Helmut Marko (voormalig F1-coureur en tegenwoordig adviseur bij het raceteam, red.) en teambaas Chris Horner hebben enorm hun nek voor Max uitgestoken. Nog nooit eerder in de historie van de F1 heeft een team het lef gehad om zo’n jonge coureur die stap te laten maken. Dat is uitermate bijzonder.’

Niki Lauda en Sebastian Vettel hadden vorig seizoen geregeld kritiek op de in hun ogen te risicovolle rijstijl van Verstappen. Hadden ze nou een punt of niet? ‘Welnee. Na de Grote Prijs van België zei Lauda dat Max rijp is voor een psychiatrische instelling. Dat werd breed uitgemeten in de pers, maar geloof me: Lauda is een geweldige vent en een groot fan van Max. Twee weken later ben ik op het circuit van Monza op hem afgestapt. Om te vragen of hij al een inrichting had gevonden. Daar kon hij wel om lachen. Vettel daarentegen is echt gefrustreerd. Dat kun je zo duidelijk horen. De Vettel van een paar jaar terug liep heel vaak te geinen over de boordradio. Nu begint ie meteen te griepen. Het is zijn eigen keuze geweest om Red Bull te verlaten, het team waarmee hij vier jaar achter elkaar wereldkampioen werd. Hij ziet wat Max daar momenteel doet en herkent daarin veel van zijn eigen verleden. Nu zit hij bij Ferrari, in de chaos van de Italianen. Waar ze van alles beloven, maar zodra je de deur achter je dichttrekt, gaan ze ergens een pizzaatje eten en een uur later zijn ze alles vergeten. Iemand heeft Vettel gematst na zijn tirade in Mexico (waar de Duitser uit zijn vel sprong omdat Verstappen zijn positie niet aan hem afstond, red.). De wedstrijdleider over de boordradio uitschelden voor asshole zou wat mij betreft reden zijn om iemand te schorsen voor de volgende wedstrijd. Zo staat dat ook gewoon in de reglementen. Als een voetballer de scheidsrechter midden in zijn gezicht uitscheldt voor paardenlul, krijgt ie echt een rode kaart en sta je er de volgende wedstrijd echt naast.’

Over Duitsers gesproken: was jij verrast door de beslissing van Rosberg om te stoppen? ‘Iedereen die roept van niet, liegt dat ie barst. Ik had al zo’n onderbuikgevoel. Een week voor hij zijn besluit bekendmaakte, zei ik al op Ziggo Sport dat ik hem niet nog twee, drie wereldtitels zag winnen. Hij reed al drie jaar in de beste auto en het was hem al twee keer niet gelukt om zijn teamgenoot Hamilton te verslaan. In zekere zin had hij afgelopen seizoen ook mazzel. Als die motor van Lewis niet stuk was gegaan in Maleisië, had hij gewoon die race gewonnen en 25 punten gepakt. Nico Rosberg is een hardwerkende wereldkampioen, iemand die er ongelooflijk veel voor heeft moeten doen. En, zo nu blijkt, zoveel dat hij dat niet nog een keer wil doen. Nigel Mansell, Damon Hill, Jacques Villeneuve, die zijn allemaal wereldkampioen geworden door heel hard te werken. Mansell heeft tachtig wedstrijden gereden voordat hij er een keer eentje won. Het andere palet, dat zijn de supertalenten. Dan kom je uit bij mannen als Senna, Schumacher, Hamilton en – maar dat moet zich allemaal nog ontvouwen – Max.’

Je doet dit al 25 jaar, wordt het nooit saai? ‘Nee joh, ik ben zo nieuwsgierig als de pest. De F1 is zo’n onverbiddelijke sport: van maart tot november moet alles blijven kloppen. Als coureur ben je een factor, maar je auto en je team zijn ook factoren. Het weer ook. En als het even niet klopt, is het meteen klaar. Als bij tennis je racket kapotgaat, pak je gewoon een nieuwe. Dat is het mooie: er zijn in deze sport geen garanties. Je hebt 22 auto’s achter een paar rode lampen, die gaan uit en daarna weet je het niet meer. Wedstrijden vind ik nooit saai, ze zijn altijd spannend. Soms moet je tot de vlag wachten of er nog wat gebeurt. Of het is spektakel en dan fietsen we er met z’n allen lachend doorheen.’

Je bent in 1981 begonnen als speaker op het circuit van Zandvoort. Gaat de F1 daar ooit nog terugkeren nu prins Bernhard jr. de nieuwe eigenaar is? ‘Nee, dat gaat echt niet zomaar gebeuren. Het grote probleem van Zandvoort is dat je door Bloemendaal of Heemstede moet om er te komen. Dat is bijna niet te doen. Bovendien, het huidige circuit voldoet niet aan de eisen. Dan moet je heel veel gaan verbouwen. Het zou onlogisch zijn om al het geld dat je daarin zou moeten steken, niet te gebruiken om ergens in de polder een compleet nieuw circuit neer te gooien. Dat zou kunnen. Maar stel dat de BV Nederland 250 miljoen vindt om aan zo’n megaproject te beginnen. Dan is de volgende stap: 80 miljoen afdragen aan Bernie Ecclestone. Want dat betalen de regeringen van Abu Dhabi en Maleisië en al die andere landen om een F1-race te mogen organiseren. Ik weet dan wel wat de Nederlandse regering tegen Bernie gaat zeggen: ja, daag!’

De beste man is inmiddels 86 jaar. Hoelang kan hij het circus nog blijven dirigeren? ‘Ik begin nu aan hem te horen dat hij de kracht in zijn stem verliest. Dat is een teken dat je echt oud aan het worden bent. Maar in zijn kop is hij nog helder. Hij weet zo goed hoe het werkt. En als het niet werkt, dan zorgt hij dat het werkt zoals hij wil dat het werkt. Ook dat is Bernie Ecclestone. Hij is een van de weinige mensen die in het openbaar roept: democratie werkt niet, het moet dictatoriaal: zo gaan we het doen. Zo denkt hij over zijn sport, maar ik geloof dat hij ook wel breder zo denkt. Uitspraken van hem: Poetin is best een goeie gast. Over Hitler heeft hij ook ooit zoiets geroepen. Hij roemde ooit zijn organisatorische kwaliteiten.’

Hoe moet dat met de sport als Bernie straks het hoekje om gaat? ‘Een consortium van slimme zaken- en marketingmensen zal in zijn voetsporen moeten treden. Mensen met iets modernere ideeën. Alles wat internet heet, vindt Bernie maar eng. Hij heeft pas sinds vijf jaar een e-mailadres. Tot die tijd deed hij alles per fax. Wat hem ook typeert: iedere brief of fax of mail die meer dan vijf regels is, stuurt hij direct door naar de juridische afdeling. Want als je je punt niet duidelijk kan maken in drie regels, dan zit er wat achter.’

Jij vindt hem wel een geschikte peer? ‘Bernie is een boefje, absoluut, maar geen schurk. Als je echt heel erg fout bent, overleef je zo’n lange tijd in de sport niet. Ik hoop dat hij ooit de eer krijgt die hij verdient. Er zijn weinig mensen die een mondiale sport zo runnen als hij. Hij is geen Sepp Blatter. Bernie doet gewoon business. Knetterharde business met de regeringen van al die landen die een Grand Prix organiseren. Fair, dat moet wel. Anders word je vroeg of laat achterhaald. Er werken in deze sport zoveel journalisten. Er liggen genoeg mannen op de loer die kijken of ze Bernie kunnen tackelen. Als hij fout zou zijn, was dat allang gebeurd.’