‘Ik veranderde langzaam in een duister monster’

Twee jaar geleden vertelde je me dat je zo moe werd om over jezelf te praten, dat je maar eens wat minder in de media moest opduiken. Dat is behoorlijk mislukt.

‘Ja. En toch is het nog steeds niet het onderdeel dat ik het leukst vind, dat praten over mezelf. Ik vind het vermoeiend en de verhouding van het gesprek is scheef: het gaat altijd over mezelf. Jij komt in dit gesprek veel meer over mij te weten dan ik over jou.’

Je hoeft evengoed niet op álles ja te zeggen.

‘Ik weet het en ik heb het idee dat mijn manager en regisseur Jelle bepaalde aanvragen ook voor me verborgen houdt, maar het is inmiddels een soort vanzelfsprekendheid geworden dat ik met de buitenwereld communiceer via de media. Ik ben bovendien extreem dankbaar dat ik mijn verhaal kan vertellen: ik heb altijd op een podium willen staan, heb daar 28 jaar lang naar gehunkerd. Dat smachten daarnaar is zo alomtegenwoordig, zit zo in mijn botten, dat nee zeggen een nee tegen mijzelf zou zijn. Ik kan het mezelf niet ontzeggen.’

Op een podium staan is iets anders dan een interview geven of deelnemen aan een programma als Het Perfecte Plaatje.

‘Dat is een programma dat ik inderdaad op alle mogelijke fronten had kunnen weigeren, maar het is tegelijkertijd een programma waarin ik de kijker meer dan ooit inzicht kan geven in hoe mijn hoofd werkt. De hoeveelheid dingen die ik vanuit mezelf kan maken, is namelijk best beperkt en dit is een programma dat écht gaat over wat creativiteit is, hoe je dat opwekt en wat je daar vervolgens mee kunt doen. Via het kader van die show kan ik inhoudelijk veel vertellen – en dan ook nog eens aan mensen die anders nooit naar mij hadden willen kijken. Ze krijgen mij er tegen hun zin in bij, net als destijds bij De Slimste Mens, waar het voor mij allemaal mee begon. Ook dat was een programma waarin ik een bepaalde spreektijd kreeg bij mensen die eigenlijk helemaal niet in mij geïnteresseerd zijn. Ze wilden naar dat programma kijken en moesten daarom door mij heen kauwen. Op zo’n manier kan ik stiekem veel van mezelf kwijt.’

Je bent net als het coronavirus: niemand wil het, maar we ontkomen er niet aan.

‘Dat vind ik prachtig, dit zie ik absoluut als een compliment. Als kunstenaar, als maker, wil ik zoveel mogelijk mensen inspireren, ze infiltreren met mijn werk. Dat is het hoogst haalbare.’

De lachers op mijn hand krijgen door iemand anders belachelijk te maken, daar word ik viezig van. Dan liever mezelf voor lul zetten

Dat is lastig in deze tijden.

‘Het is misschien gek, maar in tegenstelling tot veel collega’s en vooral de mensen achter de schermen, heb ik de laatste tijd nog nooit zo hard gewerkt. Ik ben helemaal door de mangel gehaald, totaal uitgeput door dit krankzinnige najaar. Ik was een van de gelukkigen die inhaalvoorstellingen kon doen, maar ik deed – en doe – veel van die shows twee keer per avond. Het is een soort hogedruktour, ook omdat het fysiek zware shows zijn. En dan waren er nog tv-programma’s, zoals Het Perfecte Plaatje. Daardoor waren er weken dat ik ’s ochtends ergens in Nederland op een set stond, met gierende banden naar het theater werd gebracht waar ik twee voorstellingen achter elkaar deed, om heel laat in de nacht weer thuis te komen met een nachttrein – want ik heb geen rijbewijs. Ik denk al lange tijd: deze week houd ik het nog wel vol, maar volgende week ga ik waarschijnlijk dood.’

Wat precies bij jou past: jij kiest altijd de moeilijke weg.

‘Ja, natuurlijk. Dat is de manier om mijn schuldgevoel weer schoon te wassen.’

Waar voel je je schuldig over?

Ik ben een experimentele theatermaker, zoek de grenzen op bij mijn publiek. Ik leef bij het irriteren of verwarren van mensen. In ruil daarvoor wil ik ze laten zien dat ik oprecht tot het uiterste ben gegaan om tot deze voorstelling te komen. Het moet een bepaalde waarde voor ze hebben, mijn publiek moet zien dat ik mijn best heb gedaan.’

Je bent inmiddels een BN’er. Bevalt dat?

‘Het is een rare, bijna sprookjesachtige wereld. Het blijf onwerkelijk om aan een lunchtafel te zitten met Patricia Paay en Raymond van Barneveld, zoals tijdens de opnames van Het Perfecte Plaatje. Dat zijn voor mij nog steeds mensen die achter een soort glas zitten. Voor dat soort A-categorie BN’ers ben ik vaak ook in eerste instantie de geluidsman: niet iedereen kan mij meteen plaatsen. Voor een bepaald deel van de mediawereld hoor ik er al bij, maar veel van de RTL-coryfeeën hebben geen idee wie ik ben of waar ik vandaan kom. Dat ik eigenlijk Gover Meit heet, dat ik Stefano heb bedacht, dat hele verhaal interesseert hen geen moer.’

Is het prettig om je achter dat alter ego te verschuilen?

‘Ik heb Stefano niet gebaard om mezelf te verschuilen, ik deed dat omdat ik mezelf wilde laten zien. Hij is het vehikel waarmee ik mezelf ook gemakkelijker een dergelijke groep binnen kan krijgen, al was het een bijna pijnlijke gewaarwording dat de meeste kandidaten in het programma mij Stefano noemden en niet wisten dat ik Gover heet.’

Lag je goed in de groep?

‘De helft van de BN’ers had een achterdocht richting mij, de andere helft een totale nuchterheid.’

Achterdocht?

‘Ja, omdat ze waarschijnlijk van iemand hadden gehoord dat ik een heel rare jongen schijn te zijn, dat alles wat ik doe nep is, dat je voor mij op moet passen. Mensen vragen zich altijd af of ik serieus ben of er puur en alleen maar op uit ben om iemand anders voor lul te zetten. Dat wil ik helemaal niet, iemand voor lul zetten. Ja mezelf, en dat is al moeilijk genoeg.’

Iemand anders voor lul zetten is ook gemakkelijker.

‘Dat weet ik niet, het is een andere stijl, maar ik ben zo niet opgevoed. Mijn vader zei altijd: het is eervoller om jezelf belachelijk te maken dan een ander. Maar ik heb net Ranking the Stars gedaan en dat hele programma bestaat vanwege het elkaar kunnen afzeiken, zoals dat ook in veel cabaret verweven is. Ik vind dat lastig. De lachers op mijn hand krijgen door iemand anders belachelijk te maken, daar word ik viezig van. Dan liever mezelf voor lul zetten, want het is mijn grootste angst om op een punt te belanden dat ik mijzelf volledig serieus ga nemen. Dat gevaar ligt continu op de loer, want dat doet aandacht met je en ik ben daar gevoelig voor. Als ik positieve aandacht krijg, kan ik heel snel omhoogvallen. Dat heb ik meegemaakt in aanloop naar deze tweede voorstelling. Ik vond wel degelijk dat ik nog steeds met beide benen op de grond stond, maar met terugwerkende kracht moet ik toegeven dat ik maandenlang niet meer wilde luisteren naar Jelle en naar de reacties van mijn dierbaren. Ik was een dictator, dwong mensen na de voorstelling af er iets positiefs over te zeggen, omdat ik vond dat niemand meer het recht had aan mijn kunnen te twijfelen. Wat snapten die leken nou van een artistiek proces, dat idee. Ik veranderde langzaam in een duister monster.’

Wie zette je weer met beide benen op de grond?

‘Jelle en mijn vriendin Ellis. Die hadden de ballen om tegen de dictator in te gaan. Met alle gevolgen van dien, want ik ben maandenlang boos op hen geweest. Ik voelde me een slachtoffer, vond dat zij me onzeker maakten als artiest in plaats van me te motiveren. Als ik hen niet had gehad, had ik die nieuwe doos van Pandora niet geopend. De doos met zelfkritiek, het inzicht dat ik zelf ook zwaktes heb.’

Je voorstelling heet Sorry Baby en is letterlijk een excuus aan je vriendin. Heeft ze die excuses aanvaard?

‘Ik denk vooral dat mijn vriendin heeft geaccepteerd dat ik van haar houd en dat mijn eindeloze gulzigheid naar aandacht niet iets persoonlijks is, geen aanval op haar. Zoals al mijn dierbaren dat inmiddels weten. Ik wil graag bij ze zijn, maar ik heb gewoon iets anders dat nog erger prikkelt en me telkens weer meesleept.’

Je hebt al twee jaar iets met Ellis. Niet slecht voor een man die altijd riep dat hij te moeilijk was voor een relatie.

‘Zo denk ik er nog steeds over.’

Wat vindt Ellis daarvan?

‘Dat is de kracht van de liefde: we blijven allebei een manier zoeken en vinden om door te gaan. Ik ben nu maandenlang achter mijn eigen staart aan aan het rennen, ik ben moe, minder flexibel in mijn hoofd en maak daardoor meer brokken, maar straks komt er weer een moment dat er meer rust is. Dan kan ik de barsten in de relatie weer gaan repareren.’

Daar was de eerste lockdown een mooi moment voor. Lukte dat toen of vloog je al snel tegen de muren op?

‘Beide. Ik kwam met mijn vriendin ineens in een heel kleine wereld terecht en heb in een paar weken snel stappen kunnen zetten op het gebied van volwassen worden, maar tegelijkertijd voelde ik me steeds meer een gekooid dier. Ik ben altijd op zoek naar vrijheid en we zaten ineens heel erg op elkaars lip. Dus ik ben enorm in mijn eigen hoofd gaan zitten, communiceerde bijna niet meer, liep urenlang rondjes om het huis, als een hond. Ik vond het erg lastig. Een van de redenen dat ik op het podium ben gaan staan, is dat ik mezelf mentaal beter in de hand kan houden als ik zo’n uitlaatklep heb. Ik denk dat het voor iedereen beter is als ik een plek heb waar ik mezelf kan aanstellen. Dat is een levensbehoefte. De eerste week van de lockdown was dus best griezelig, maar ik werd uiteindelijk gelukkig regelmatig benaderd door de media. Als dat niet zo was geweest, had mijn vriendin de hel meegemaakt.’

Hoe houdt ze het in godsnaam vol met jou?

‘Op papier is dit misschien inderdaad een relatie die niet zou mogen werken... Dit wordt wat filosofisch, maar ik zie mezelf als een spiegel: ik reflecteer op wat anderen doen of zeggen, ik reageer, probeer te benoemen wat er gaande is. Dat kan vervelend zijn in een relatie, omdat je dan altijd een soort hofnar aan je zijde hebt die je continu confronteert met je eigen zwaktes, maar mijn vriendin is precies hetzelfde. Zij is ook een spiegel. We versterken elkaar tot in het extreme, in alle facetten. Kort samengevat: we zijn aan elkaar gewaagd. Ik geloof in deze relatie, ook omdat we eerlijk durven te zijn. Toen ik mijzelf zo verloor bij het schrijven van die tweede voorstelling, hadden andere vrouwen mijn boosheid wellicht ontvlucht, hadden ze het conflict proberen te vermijden. Dat deed Ellis niet. Voor mij is dat een ultiem bewijs van kracht. Tegelijkertijd weet ik niet of iemand mij volledig mentaal aan kan, want ik ben tegenstrijdig, wispelturig, vervelend en irritant. Als je elke dag met mij op moet trekken, word je op een bepaald moment gek.’

Ik begin me steeds meer af te vragen waarom jij eigenlijk een relatie wilt.

‘Ik geloof echt dat ik geen relatie nodig heb. Ik denk zelfs dat ik een veel prettiger leven zou hebben zonder relatie, want ik heb te veel aan mijn hoofd om er volwaardig voor een ander te kunnen zijn. Ik ben ook in deze relatie gestapt met die overtuiging, maar dat is des te meer het bewijs dat dit echte liefde is. Het kón niet anders. Ik houd zielsveel van Ellis en ik wil bij haar zijn – ondanks alle problemen die dat oplevert.’

Is er een kinderwens bij jullie?

‘Dat is in eerste instantie aan de RVD en het RIVM: zij zullen moeten besluiten of ze het wel legitiem vinden dat iemand als ik zichzelf voortplant. En kinderen zijn een uitvergroting van het probleem waar ik net over sprak. Met een kind erbij kom ik helemaal in conflict met in hoeverre ik het recht heb om zoveel met mezelf bezig te zijn, in plaats van met een ander. Ik zou me enerzijds volledig en dwangmatig op de educatie van een kind storten, maar tegelijkertijd zou ik het dat kind extreem kwalijk nemen dat het mij mijn tijd ontzegt. Evengoed ben ik mijn angst voor kinderen krijgen verloren op de dag dat mijn eerste loonstrookje binnenkwam, toen ik wist hoe ik mezelf kon bedruipen, ook in tijden van onzekerheid en crises. Sinds dat gebeurde, heb ik eigenlijk wel zin in kinderen. Mijn vriendin is alleen zes jaar jonger dan ik, en zit nog helemaal niet in die fase – een uitstel van executie dat mij ergens ook wel goed uitkomt.’

Hoe is het met je ouders?

‘Ik denk wel goed. Ze wandelen veel met de kat.’

Zie je ze regelmatig?

‘Best wel. Ik heb twee broertjes en met z’n vijven zien we elkaar als het even kan elke week.’

Ik vraag het omdat je me twee jaar geleden vertelde dat je familie ‘compleet van de pot gerukt’ is en ik me zo kan voorstellen dat zo’n uitspraak enigszins invloed heeft gehad op de band met je ouders.

‘Mijn moeder belde me boos op toen ze dat las, inderdaad. Ik zeg nu al vier jaar lang afgrijselijke dingen over ze in de media en de eerste twee jaar daarvan waren verschrikkelijk voor mijn ouders. Maar inmiddels is er een soort gelatenheid gekomen. Ik denk zelfs dat mijn ouders het zouden missen, als ik het niet meer zou doen.’

Als je elke dag met mij op moet trekken, word je op een bepaald moment gek

Zijn ze trots op jou?

‘Natuurlijk, maar hopelijk vooral op zichzelf, want ik ben toch een product van hen. Zij hebben ook veel tijd en moeite in onze opvoeding gestoken. Zoals sommige mensen hun boot of huis verbouwen, staken mijn ouders al hun tijd in de kinderen. En dat is het waard geweest, wij hebben daar alle drie iets mee kunnen doen, maar ze hebben zichzelf daardoor wel altijd weggecijferd. Aan de andere kant hebben ze daar wel entertainment voor teruggekregen: ze hebben nu een reden om tv te kijken. Dat ik aan zoiets als Het Perfecte Plaatje meedoe, is ook een soort dankjewel naar mijn ouders.’

Wat is humor voor jou?

‘Ik zei dit laatst tegen een productiemeisje dat darmproblemen had: humor is een ontlading van spanning, een mentale scheet. We weten allemaal niet wat we doen hier op aarde, waar we naartoe gaan, wat we met onszelf aan moeten. Die gewaarwording is te heftig voor ons kleine hoofd om mee te dealen, dus hebben we iets nodig om die vragen naar de achtergrond te dwingen – ook al zullen ze altijd blijven bestaan. Dat is humor. Humor is het bijproduct van spanning. Het kan niet los daarvan bestaan.’

Humor moet pijnlijk zijn?

‘Ik ben niet bezig met wat humor voor anderen is, maar voor mij werkt het heel bevrijdend als mensen lachen wanneer ik in een show pijnlijke waarheden over mezelf deel. Dat is voor mij het bewijs dat je overal om kunt lachen, zelfs om de ergste dingen.’

Over humor gesproken: wat vind jij van Donald Trump?

‘Als je een sitcom zou moeten schrijven, kun je met de elementen van de Amerikaanse politiek een fantastisch script maken. Donald Trump leent zich ideaal voor humor, we hebben er dankzij hem allemaal een dagelijkse sitcom bij gekregen. Maar dat is tegelijk het pijnlijke: we hebben zoveel behoefte gekregen aan een beetje lucht in het leven dat de Amerikaanse president stiekem iets moet zijn waar we entertainment uit kunnen halen. Daarom is hij aan de macht gekomen. Ik blijf me vooral verbazen over hoe weinig mensen in de politiek – ook in Nederland – durven toe te geven dat politici niet meer serieus worden genomen door het volk. Ze willen dat niet inzien, op de populisten na: die storten zich op het entertainment, verder nergens op.’

Maak je je daar zorgen over?

‘Het houdt me continu bezig, maar ik dwing mezelf tegelijkertijd het leven niet serieus te nemen.’

En de dood, neem je die wel serieus?

‘Ik ben in essentie een bang mens, dus ik ben ook heel bang voor de dood. Maar al sinds ik jong was, gebruik ik een verdedigingstechniek: ik heb die angst omgedraaid tot een ultieme nieuwsgierigheid naar de dood. Sindsdien is de dood mijn beste vriend. Sterker, het is een van de weinige dingen die nog op mijn bucketlist staan: ik wil de dood heel graag meemaken. Ik zie de dood dus maar als een leuk onderdeel van het leven, iets waar ik veel zin in heb.’

Wat hoop je dat er is, na de dood?

‘Een Kentucky Fried Chicken. Nee, ik wil zó graag dat er iets is na de dood dat ik er niet al teveel op hoop. Want als het blijkt tegen te vallen, zit ik tot in de oneindigheid met die teleurstelling. Ik verwacht er niets van, dan kan het alleen maar meevallen. Dat is eigenlijk mijn levensmotto.’

NIEUWE REVU ONTMOET STEFANO KEIZERS

Waar? Café Restaurant Amsterdam, in Amsterdam.

Iets genuttigd? Voor beiden de chorizoworsten met friet, mayonaise en een kommetje sla, plus een karaf water. Een espresso om het af te maken voor de journalist van dienst. Het was de laatste dag voor de tweede ‘soort van lockdown’, wat Stefano licht melancholisch stemde, maar hij at evengoed zijn volledige bord leeg alsmede de overgebleven chorizoworst van de journalist.

Verder nog iets? Stefano boog bij wijze van groet indrukwekkend diep bij binnenkomst en kuste bij het afscheid de rechterschoen van de journalist.