Longread: wietolie, het groene wondermedicijn

Er waait een gezondheidshype over Nederland en die heet: CBDolie, in de volksmond ook bekend als wiet- of cannabis­olie. Het besef groeit dat die een bijzondere, geneeskrachtige werking heeft. Een wondermiddel, of creëert het valse verwachtingen? Martijn Haas ging op onderzoek uit en nam de proef op de som.

‘De douchekraan zit nu weer op dezelfde stand als Kees lekker vindt. De voeten blijven nog wel koud, maar ze tintelen minder. Pas om half tien gooi ik mijn elektrische deken aan, waar ik dat voorheen al veel eerder deed. Ik heb al die overdreven poespas gelukkig niet meer nodig.’

Aan het woord is Ina Conijn, zij zit als gevolg van een zware vorm van reuma al een groot deel van haar leven in een rolstoel, waarbij haar handen worden ondersteund door twee hangelementen. Ina gebruikt sinds twee maanden zogeheten CBD-olie en zegt er wel bij te varen. Haar doorbloeding is beter dan voorheen, wat als gevolg heeft dat zij en haar partner nu dezelfde douchetemperatuur gebruiken bij de dagelijkse wasbeurt, in plaats van het standje ‘kokend heet’ waar ze voorheen bij zweerde. Ook de stand van de elektrische deken is aangepast.

Opvallend is dat deze zwaar gehandicapte vrouw vandaag in een opperbeste stemming is. Ze lacht veel, praat veel en heeft een gezonde kleur. Soms is zelfs een twinkeling in haar ogen te bespeuren die doet denken aan het soort vrolijkheid die je ook weleens ziet bij mensen die een stickie hebben gerookt.

Ina legt uit wat het recept is dat ze zichzelf sinds kort toedient: ‘Ik neem vier druppeltjes cannabisolie overdag en ’s avonds voor het slapen gaan nog een druppel. Mijn spijsvertering is ook beter en ik voel me helderder in mijn hoofd.’

‘Je voelt je ook actiever toch?’ vraagt iemand in de woonkamer.

‘Ja, ik rij ook harder, haha,’ zegt Ina, doelend op haar rolstoel.

Ongelovige reacties

We zijn vandaag op pad met personal coach Jack (achternaam bij de redactie bekend), een 60-jarige ondernemer uit Noord-Holland, die onder de naam The Real Spirit zelf van cannabis geëxtraheerde olie op de markt brengt, en naast de verkoop persoonlijke voorlichting en begeleiding aan huis biedt. Jack ontdekte de kracht van cannabisolie zeven jaar geleden, nadat hij zelf door zowel jicht als een hernia getroffen werd.

Hij had al weleens gehoord van de bijzonder krachtige werking van marihuana als geneesmiddel, maar raakte pas overtuigd na het op hennep gebaseerde voedingssupplement zelf uitgeprobeerd te hebben. Jack: ‘Door die jicht was mijn been in een soort slaapstand geraakt. Ik kon hem nauwelijks meer voelen. Nou, daar had ik flink de pest over in natuurlijk, want ik ben heel erg gesteld op lichaamsbeweging. Mijn verhaal is leidend voor veel verhalen over CBDolie. Want nadat ik mezelf met grote regelmaat dit supplement begon toe te dienen, verdween de pijn in mijn lichaam en kreeg ik rust. Na verloop van tijd kwam ook het gevoel in mijn benen terug.’

Jack ging niet bij de pakken neerzitten. Wat hem was overkomen, daarvan moesten ook anderen in zijn omgeving kunnen profiteren, vond hij. Voor vrienden en familieleden met lichamelijke klachten in welke vorm dan ook kocht hij online een flesje CBD-olie en vroeg ze dat te gebruiken. Wat hij combineerde met ‘een stukje personal training, massagesessies, diepgaande gesprekken en oefeningen’. Jack: ‘Als ik zoiets de eerste keer vertel, ben ik gewend dat mensen wat ongelovig reageren. Maar vrijwel iedereen die ik die olie gaf, had er baat bij.’

Jack is ook aanwezig bij het gesprek met Ina Conijn, haar man Kees en haar zus Tine. Er hangt een vredige sfeer in de woonkamer. Alle aanwezigen gebruiken de wonderolie, zelfs de hond die onder de tafel ligt te snorren.

Tine gaat gebukt onder artrose in haar schouders en daarnaast heeft ze een hernia in haar nek. De hernia zit ‘heel hoog’. Maar ook bij haar is er sprake van een bijzonder effect. ‘Ik werk sinds ik aan de olie ben weer in de tuin en ik lap mijn ramen weer zelf. Ondertussen probeer ik voorzichtig te zijn met de medicijnen die ik al nam.’ Ook al staat marihuana of hennep in de volksmond bekend als softdrugs, zelf heeft ze een heel andere beleving. ‘Mijn hennepolie is niet verslavend. Je wordt niet needy. Je voelt je er kalm door. Je kunt nauwelijks spreken van bijwerkingen. Laatst heb ik het daarom mijn dochter aangeraden, die kampt ook met lichamelijke klachten, maar ze wil er niets van weten.’

Clandestien broertje

Hoewel het fenomeen ‘hennep als medicijn’ al veel langer bekend was in de wetenschap – het zou zelfs al eeuwenoud zijn – werd de geneeskrachtige werking ervan pas echt duidelijk toen de Canadese ingenieur Rick Simpson eind jaren negentig een extract maakte van de hars van een cannabisplant. Dit deed hij als experiment om zijn aanhoudende hoofdpijn en beginnende huidkanker mee te behandelen. Tot zijn eigen verbazing genas hij in no time van beide kwalen. Daarna ging hij er ook vrienden en mensen in zijn omgeving mee behandelen, met vaak hetzelfde goede resultaat. Het bleek niet alleen te helpen bij pijn en kanker, maar ook bij tal van andere aandoeningen, zoals reuma, MS, diabetes, epilepsie, slapeloosheid, ziekte van Lyme, huidproblemen, wratten, Parkinson, Alzheimer, ALS en misselijkheid. Veel patiënten verklaarden dat de door Simpson samengestelde hennep­olie de wonderlijke eigenschap leek te hebben om direct op zoek te gaan naar de plek waar het mis is in het lichaam en daar actie te ondernemen.

Er is op dit moment een aantal onderzoeken naar de olie gaande. Deskundigen verklaren onder meer dat CBD-olie als een krachtige neurotransmitter dat ons eigen ‘endocannabinoïde systeem’ ondersteunt. Het helpt om beschadigd DNA te repareren. Oftewel, door de stoffen in deze plant gaat ons hele lijf, van top tot teen, in principe beter functioneren.

De CBD-olie kan in principe door de gebruiker zelf gemaakt worden. Je maakt het door ethanol (alcohol) te laten druipen langs de wietplant, de takken of de toppen. De verbinding die daarmee vrijkomt, wordt verhit en daarna moet er een olie aan toegevoegd worden. Hiervoor wordt meestal olijfolie gebruikt. Maar om dit procedé toe te passen dient die gebruiker wel bepaalde productkennis te hebben vergaard – zomaar gaan experimenteren zonder een deskundige voorlichting wordt door alle betrokkenen afgeraden.

Daarbij is het belangrijk om op te merken dat CBD-olie ook nog een soort clandestien broertje heeft. Er is de CBD-olie, gebaseerd op het niet-psychoactieve bestandsdeel cannabinol, dat een rustgevende en activerende werking heeft en vooral wordt aangeraden bij mensen met pijnen, reuma en depressies. Dit middel is volstrekt legaal en wordt zelfs bij de drogist verkocht. Daarnaast bestaat er ook zoiets als THC-olie, geëxtraheerd uit een veel sterker bestandsdeel van de wietplant: de THC-molecule, een middel dat wel een psychoactieve werking heeft en een net iets andere geneeskrachtige uitwerking. De verkoop van THC-olie is strikt gereguleerd door de Nederlandse wet. Gebruikers kunnen het op doktersrecept krijgen bij de enkele apotheek die het aanbiedt.

Natte droom van de blower

Waar komen de CBD-hennepoliën vandaan die door de verschillende aanbieders op het internet gepresenteerd worden? Dat valt niet zo een-tweedrie te zeggen. Allereerst is hennep verbouwen voor medische, professionele of industriële doeleinden nog altijd strafbaar in Nederland, ook al heeft D66 onlangs een voorstel ingediend in de Tweede Kamer om de hennepproductie te legaliseren. Je mag in Nederland sinds jaar en dag zelf vijf planten verbouwen.

Op dit moment mag slechts één bedrijf in Nederland hennep verbouwen: Dunagro, uit het Groningse Oude Pekela, dat hennep verbouwt voor met name de auto-industrie. We bezoeken het bedrijf en spreken met CEO Albert Dun. Het is een bijzonder gezicht, de tientallen hectares vol vijfvingerige hennepplanten die hier in de Groningse zon staan te gloeien. Dit beeld moet de natte droom zijn van iedere fervente blower, hoewel deze planten THC-loos zijn; ze hebben nauwelijks waarde als geestverruimend product.

Dunagro maakt van de hennepoogst vulsel voor autobanken en produceert platen voor de isolatie van huizen. Over CBD-olie meldt CEO Dun weinig, behalve dat hij aangeeft dat dit product de komende jaren de Nederlandse markt voor voedingssupplementen totaal gaat veroveren. Op zeer bescheiden schaal levert Dunagro henneptakken aan een firma in Duitsland, die er olie van laat maken en daarmee een groot aantal leveranciers van zogeheten pasta voorziet; een ongeraffineerde versie van de CBD-olie.

Daarmee is Dunagro niet de enige grondstoffenleverancier voor de geneeskrachtige hennepolie in Nederland. Zo is er ook een familieonderneming in Oostenrijk die op legale basis hennep verbouwt in dat land. In veel andere Europese landen – zoals Oostenrijk – zijn de richtlijnen rond het verbouwen en produceren van marihuana voor medicinale doeleinden aan veel minder regels gebonden dan hier.

Personal coach Jack heeft gemengde gevoelens bij sommige producenten die CBD-olie aanbieden. ‘Ik heb mezelf uitgebreid laten voorlichten en het blijkt dat de werkzame stoffen in de olie het beste tot hun recht komen bij CBD-olie waarin nog 0,4 procent THC aanwezig is,’ zegt Jack. ‘Dat wil zeggen dat je er absoluut niet high van wordt, maar dat er nog wel een juiste verhouding tussen de twee heilzame hoofdbestanddelen in de olie aanwezig is. Die variant vind je nauwelijks omdat de meeste leveranciers een in hun ogen veilige wijze van produceren verkiezen, waarbij de ongeraffineerde substantie op heel hoge temperatuur verhit wordt. Daarmee verliest de olie werkzame bestandsdelen en is het gehalte THC juist te laag of te hoog voor die gouden standaard van 0,4 procent.’

Een zelfzorgmiddel

Wernard Bruining was ooit een coffeeshoppionier. Met zijn verkooppunt Mellow Yellow aan de Amsterdamse Weesperzijde had hij in 1973 een primeur, hij was de eerste commerciële verkoper van hasj en wiet in Nederland. Sinds enkele jaren is Bruining ook actief in de promotie en verkoop van CBD-olie, vanuit zijn kantoor van de Stichting Mediwiet in Haarlem. Hij ziet het niet alleen als een heilzaam middel, maar ook als de basis van een beweging die hij hoopt te organiseren tegen de bemoei- en regelzucht van de overheid als het gaat om de verspreiding van marihuana.

We spreken Bruining bij een van de vele voorlichtingsmiddagen die hij organiseert, waarbij gebruikers onder deskundig toezicht leren hoe ze zelf geneeskrachtige hennepolie kunnen maken met een zogeheten cannalator, een apparaat dat Bruining heeft gepatenteerd. Een tiental Haarlemse huismoeders en een enkele verdwaalde huisvader hebben zich hiertoe in het kantoor van Stichting Mediwiet aan tafeltjes genesteld en werken aan hun eigen scheikundige kweekje, met lange glazen pijpen waardoor ethanol naar beneden stroomt. Hij zegt, al wandelend tussen tafels met dampende pipetjes CBD-olie in wording: ‘Ik probeer me verre te houden van de wijze waarop de farmaceutische industrie haar medicijnen propageert. Cannabis is een plant met geneeskrachtige werking, maar geen medicijn. Het is een zelfzorgmiddel.’

Bruining richt zich tot zijn cursisten: ‘Jíj bepaalt hoeveel je ervan neemt en wat goed voor je is. Ieder lichaam reageert anders op de olie.’ Zijn deelnemers knikken vredig. Een vrouw merkt op: ‘Het is net als koken dit,’ waarna ze haar neus boven de pijp met groene damp houdt.

Wat ons opvalt is de samenstelling van de cursusgroep. Verder weg van een coffeeshop kun je niet zijn. Bruining reageert direct: ‘En toch hebben we het over hetzelfde plantje als daar wordt verkocht. In zekere zin kun je stellen dat er door deze niet-psychoactieve CBD-olie eindelijk een groep door marihuana is geraakt die normaliter met een grote boog om de coffeeshop heen liep.’ Is de strijd daarmee eindelijk gestreden, vragen we. ‘Nee, natuurlijk niet. Die is nog maar net begonnen.’