Kick & kill: hiv krijgt een tikkie, maar de vlag kan nog lang niet uit

Artsen in Engeland jubelen begin deze maand dat ze een seropositieve man van 44 hebben genezen. In zijn bloed is geen spoortje hiv meer te vinden. Een grote doorbraak in het onderzoek naar het virus, maar Nederlandse virologen waken ervoor om nu al de vlag uit te hangen.

Tot nu toe is maar één mens in de wereld ooit genezen van hiv. Timothy Ray Brown (50) uit San Francisco kreeg in 1995 te horen dat hij hiv-positief was. Elf jaar later bleek dat hij ook leukemie had.

Toen de chemo niet aansloeg, besloot zijn arts over te gaan tot een beenmergtransplantatie. Het beenmerg – de bron waar alle bloedcellen uit ontstaan – kwam van een hiv-resistente donor. Sindsdien is er in het bloed van Brown geen spoortje van het hiv-virus meer aangetroffen.

Resistente beenmergdonors

Hoera voor iedereen met hiv? Niet echt. Een beenmergtransplantatie is een risicovolle ingreep, met een grote kans op overlijden. En resistente beenmergdonors pluk je niet zomaar even van de straat: minder dan één procent van de mensheid is resistent tegen het hiv-virus.

Die hosanna-stemming heerste afgelopen week wel in Engeland. Daar claimen vijf topuniversiteiten een doorbraak te hebben bereikt in hun onderzoek naar het genezen van hiv. Ze gaan in totaal vijftig proefpersonen een cocktail toedienen van hiv-remmers, een vaccin dat het immuunsysteem sterker maakt en Vorinostat.

Lees ook: Deze iconen gaven AIDS een gezicht

Dit middel activeert het slapende virus, zodat het immuunsysteem het herkent en kan opruimen: de onderzoekers noemen deze aanpak kick & kill. Een 44-jarige man die deze behandeling als eerste heeft ondergaan, blijkt na uitvoerig bloedonderzoek geen spoortje van het virus meer met zich mee te dragen.

Maar is deze man nu ook echt genezen? Volgens Monique Nijhuis, viroloog bij het UMC en lid van de International Aids Society, is het daar nog veel te vroeg voor. Op de site van de Hiv Vereniging Nederland legt zij uit waarom: ‘Om vast te stellen dat iemand is genezen, moet er veel meer bloed worden afgenomen, moet weefsel worden onderzocht en moet iemand maandenlang stoppen met het gebruik van hiv-remmers.’

Startblokken

Hoewel het zeker hoopvol nieuws is, kunnen we dus nog beter even wachten met de champagne ontkurken. ‘Het onderzoek staat nog in de startblokken,’ aldus Nijhuis. Momenteel zijn 36,7 miljoen mensen in de wereld (waaronder 1,8 miljoen kinderen) besmet met het hiv-virus.

De meeste mensen die hiv-positief zijn, ruim 25 miljoen, leven in Afrika. Nederland telde volgens de Stichting Hiv Monitoring vorig jaar 24.439 mensen met een hiv-infectie (waaronder 258 minderjarigen), waarvan 80% man en 20% vrouw. Jaarlijks komen er in ons land zo’n duizend patiënten bij.