Lachen naast leed

Beste Rob van Schie,

Je bent de voorzitter van waarschijnlijk de meest meelijwekkende organisatie van Nederland: Varkens Vandaag.

Het is een club van varkensboeren, met als doelstelling ‘een eerlijk en positief beeld van de Nederlandse varkenshouderij’.

Daar ga je al. Dat verhaal is eerlijk, en dus negatief.

Of het is positief, maar dan is het niet eerlijk.

Keuzes, Rob, keuzes.

Ik kwam op jullie site terecht, en was toch benieuwd hoe je dat doet, het onverdedigbare verdedigen. Die veertig biggen per zeug per jaar, die 0,8 vierkante meter voor een varken, volgens elk wetenschappelijk onderzoek een hoogst intelligent dier, zeer gevoelig voor stress. Hoe kun je dat met argumenten verdedigen, als boer, die gedwongen wordt tot steeds goedkopere productie en steeds grotere stallen?

Níet, zo leerde ik van jullie site. Niet met argumenten.

Wel met emoties. Met een foto van jullie bestuur: allemaal jonge, blakende, vrolijke mensen, die in niets doen denken aan de klagende, overwerkte varkensboeren die we op televisie zien wanneer de sector weer eens luidt aan de versleten bel van de noodklok.

Met lieve foto’s van biggetjes, op de foto uiteraard wél op het gras dat de meesten nooit voelen en in het daglicht dat de meesten niet zien. Recht daarboven de recepten voor het ‘lekkerste varkensvleesgerecht’, opdat we niet vergeten waar het varken terecht hoort te komen.

Er staan nog meer foto’s op jullie site. Voor Moederdag riepen jullie je achterban op er zelf ook in te sturen, onder met de hashtag #rozemoederdag. Ik kwam een foto tegen van een lachende jonge vrouw, die volgens het onderschrift Mariëlle heet en varkenshoudster is. Ze zit in een overall, gehurkt en met haar armen over de rand van een laag muurtje. Het had een profielfoto op een boerendatingsite kunnen zijn. Onder haar staat de tekst ‘Ook onze zeugen zijn natuurlijk topmoeders. Zij worden op deze dag ook extra verwend. Wij zijn dankbaar dat ze elke dag zo goed voor ons biggen zorgen.’ Rechts van Mariëlle zien we zo’n topmoeder: een varken, met zes zichtbare biggetjes. En daar zien we de fokzeug, vastgezet tussen stalen stangen, met geen enkele ruimte om te bewegen. Anders drukt ze namelijk haar biggen dood, voor die veel te vroeg bij haar verwijderd worden en zij of opnieuw wordt bevrucht, of naar het slachthuis gaat.

En Mariëlle maar lachen: #rozemoederdag!

Weet je waar de foto me aan deed denken, Rob?

Aan die van de Abu Ghraib-gevangenis bij Bagdad. Aan die Amerikaanse soldaten, lachend naast hun gevangen, vernederde buit. Datzelfde krankzinnige, onbevattelijke beeld van iemand die hurkt naast leed en dan lacht.

Ik kan daar natuurlijk die Mariëlle de schuld van geven, maar dat hoeft niet zoveel zin: ik vermoed dat ze ook nog werkelijk van varkens houdt, alleen op een manier zo verwrongen dat ik hem nooit zal begrijpen. Ik kan ook kwaad worden op jou, met je bespottelijke pogingen de Nederlandse media naar je hand te zetten, op een manier zo knullig en doorzichtig dat ik je bijna al uit medelijden nog een succesje zou gunnen.

Maar ook dat lijdt tot niets. Ik troost me met de hoopvolle gedachte dat jij en je clubje de laatste stuiptrekkingen vertegenwoordigen van een industrie die in ieder denkbaar opzicht failliet is, en hard op weg naar een vertrouwde plek: de mesthoop, maar dan die van onze geschiedenis.

Meer columns van Leon Verdonschot lees je hier.