Govert Schilling: ‘Kans op buitenaards leven heel aannemelijk’

Wat vindt u van de uap-waarnemingen die door het Pentagon zijn bevestigd? Zijn er zaken waargenomen die zouden kunnen duiden op intelligente levensvormen die niet aards zijn?

‘Niet dat ik weet, in elk geval zijn daar nooit overtuigende en controleerbare bewijzen voor aangedragen. Maar goed, de term “zouden kunnen” is natuurlijk heel vaag: als je iets ziet waarvan je niet weet wat het is, zou het van alles kunnen zijn. Maar dan ben je dus aan het speculeren, en daar schiet je niets mee op.’

Doen Nederlandse wetenschappers actief onderzoek naar buitenaards leven?

‘De speurtocht naar buitenaards leven is een hot topic in de sterrenkunde. Denk aan het bestuderen van bodemmonsters van Mars waarin zich fossiele resten van micro-organismen zouden kunnen bevinden, en het onderzoek naar aarde-achtige exo-planeten (planeten bij andere sterren dan de zon, red.). Er zijn momenteel telescopen in aanbouw waarmee het mogelijk moet zijn om in de atmosferen van zulke planeten te zoeken naar zogenoemde bio-markers: moleculen die kunnen wijzen op biologische activiteit op het planeetoppervlak. Daarnaast is er een relatief kleine groep onderzoekers dat bezig is met SETI (search for extraterrestrial intelligence) door met grote radiotelescopen te zoeken naar mogelijke signalen en boodschappen van buitenaardse beschavingen. Dat die speurtocht op korte termijn resultaat gaat opleveren, lijkt echter buitengewoon onwaarschijnlijk, om allerlei redenen. Maar goed, als je niet zoekt, weet je natuurlijk zéker dat je niks vindt. Al deze onderzoeksmethoden zijn in elk geval veel concreter en gerichter dan het gespeculeer over onbegrepen lichtverschijnselen aan de sterrenhemel...’

Is er iets wat u als sterrenkunde- en ruimtewetenschapsjournalist onder ogen is gekomen waardoor u denkt dat het zou kunnen? Of juist helemaal niet?

‘De kans dat er buiten de aarde ook leven voorkomt, in welke vorm dan ook, lijkt heel aannemelijk, gezien het feit dat de bouwstenen van het leven – van simpele koolwaterstoffen tot complexe organische moleculen – overal in de kosmos voorkomen, en het gegeven dat er alleen in ons eigen melkwegstelsel al vele miljarden planeten zijn die min of meer op de aarde lijken, qua opbouw en omstandigheden. De kans dat er in dat onmetelijke heelal in de afgelopen 13,8 miljard jaar maar op één moment en op één plek leven is ontstaan, lijkt eigenlijk heel onwaarschijnlijk. Hoe eventueel leven op een andere planeet zich ontwikkelt, is weer een heel ander verhaal, waarvoor je bij een evolutiebioloog te rade moet. Het leven op aarde bleef een paar miljard jaar eencellig, en onze intelligentie, waar wij zo prat op gaan, bestaat pas sinds een kosmische oogwenk. Evolutie is geen doelgericht proces dat altijd streeft naar intelligente, zelfbewuste en technologisch ontwikkelde organismen. De aanname dat er elders ook wezens zijn geëvolueerd die met ruimteschepen het heelal doorkruisen en radioboodschappen de kosmos in slingeren is misschien wel net zo oneindig klein als de kans dat een andere aarde-achtige planeet, met vergelijkbare geologische processen als wij hier op aarde kennen, er uiteindelijk precies hetzelfde uitziet als de aarde, dus met exact dezelfde bergketens en kustlijnen.’