Fuck tha Police

Het is 25 mei 2020, even na 20.00 uur als de zwarte 46-jarige ex-beveiliger George Floyd een supermarkt op de Chicago Avenue South in de stad Minneapolis binnenwandelt. Nadat hij een pakje sigaretten heeft afgerekend en is weggereden, vermoedt de winkelbediende dat hij zojuist door de klant is belazerd met een vals briefje van 20 dollar. De politie wordt ingelicht en even later halen vier agenten Floyd uit zijn auto. Terwijl een van de agenten omstanders op afstand houdt, drukken twee collega’s Floyd op zijn buik tegen de grond. De vierde agent, Derek Chauvin, zet zijn knie in de nek van zijn arrestant. Zestien keer zegt Floyd dat hij geen lucht krijgt, waarop Chauvin steeds weer koeltjes reageert: ‘Als je kan praten, kan je ook ademhalen.’

Een groeiende groep omstanders begint zich met de opmerkelijke arrestatie te bemoeien. Hun kreten – ‘Ga van zijn nek af!’ en ‘Waarom checken jullie zijn polsslag niet?’ – blijken tevergeefs. Na ongeveer zes minuten blijft Floyd doodstil liggen, nog altijd vastgeklemd door de knie van Chauvin.

Wanneer de ambulancebroeders arriveren en het verslapte lichaam van Floyd op de brancard tillen, reageert hij niet meer op medische signalen. In het nabijgelegen Hennepin County Medical Center wordt George Floyd een uur na zijn arrestatie doodverklaard. De dag erna worden de vier betrokken agenten ontslagen. Mede door de gefilmde beelden van Floyds dood en meerdere getuigenissen van collega-agenten, die stelden dat deze arrestatie niets met politiewerk te maken had, wordt Chauvin bijna een jaar later, op woensdag 20 april 2021, schuldig bevonden aan moord in twee varianten en doodslag. Half juni spreekt de rechter zijn definitieve vonnis uit, die kan oplopen tot veertig jaar celstraf.

Gebroken botten en tanden

29 april, 1992. 28 jaar, 26 dagen en vijf uur voordat een witte agent George Floyd deed stikken, keek de voltallige zwarte gemeenschap van de Verenigde Staten met ingehouden adem naar het televisiescherm. Op 29 april 1992 stond een grotendeels witte jury in een beveiligde rechtbank in Californië op het punt de vier – eveneens witte – politieagenten Stacey Koon, Laurence Powell, Timothy Wind en Theodore Briseño vrij te spreken van zware mishandeling van de Afro-Amerikaanse Rodney King.

Een kleine twee maanden eerder hadden die agenten King aangehouden in zijn Hyundai Excel, na een spectaculaire achtervolging op de snelweg en in de straten van Los Angeles. De 25-jarige taxichauffeur was betrapt op roekeloos rijgedrag en had geweigerd te stoppen, uit angst zijn voorwaardelijke vrijheid te verliezen na een recente veroordeling wegens diefstal. King verloor de race van meerdere politieauto’s en een helikopter en werd aangehouden. Met zijn stroomstootwapen sloeg agent Koon hem tegen de grond. Het brute geweld dat zich in anderhalve minuut voltrok, zou de zwarte en witte bevolking van de VS lijnrecht tegenover elkaar zetten. De 33 stokslagen en zeven harde trappen tegen het weerloze lichaam van King werden stiekem vastgelegd door de camcorder van amateur-cameraman George Holliday, vanaf diens nabijgelegen appartement. Als getuige lichtte hij de Los Angeles Police Department in, maar die toonde geen interesse voor de schokkende beelden. Gefrustreerd richtte Holliday zich tot de media, die de brute mishandeling op King wel oppikten en zelfs tot een sensatie maakte. Intussen maakten de artsen van het Pacifica Hospital de rekening op: een schedelfractuur, blijvende hersenschade, gebroken botten en tanden, nierfalen en emotioneel en fysiek trauma.

Rubberkogels en traangas

26-30 mei, 2020. De beelden van Darnella Frazier, die de dood van George Floyd met haar telefoon heeft vastgelegd, deelt zij enkele uren na de gebeurtenis, in de vroege ochtend van 26 mei, op Facebook. Haar filmpje gaat al snel de wereld over. In de loop van de ochtend verzamelen zich steeds meer inwoners van Minneapolis op de plek waar Floyd werd gedood. ‘I can’t breathe,’ roepen sommige demonstranten, verwijzend naar de laatste woorden van Floyd. Wat begint als een respectvolle herdenkingsbijeenkomst ontwikkelt zich al snel in een dreigende protestmars naar het nabijgelegen bureau van de Minneapolis Police Department.

Ook de 33 stokslagen en zeven harde trappen tegen het weerloze lichaam van de zwarte taxichauffeur Rodney King werden op beeld vastgelegd

Aldaar slaat de vreedzame sfeer om. Woedende demonstranten trappen toegangshekken kapot, bekladden muren met graffiti, gooien ruiten van zowel het bureau als een politieauto in en bekogelen agenten met stenen en flessen. De autoriteiten reageren met rubberen kogels en traangas. De volgende dag, op 27 mei, plunderen zo’n honderd mensen een warenhuis, steken boze demonstranten een winkel voor auto- onderdelen in de fik en schiet de eigenaar van een pandjeshuis een vermoedelijke plunderaar dood. Het blijkt het startschot voor een gigantische, drie dagen durende rel in de straten van Minneapolis en ver daarbuiten.

Burgemeester Jacob Frey probeert zijn brandende stad te redden met een afgekondigde noodtoestand, een avondklok en ruim zevenduizend soldaten van de National Guard. Vanuit het Witte Huis twittert president Trump dat anarchisten verantwoordelijk zijn voor de rellen en dat ze gestopt moeten worden.

In de eerste dagen van juni keert de rust in Minneapolis en het naburige Saint Paul eindelijk terug. Vijftienhonderd gebouwen zijn volledig of deels gesloopt, goed voor een kostenplaatje van bijna een half miljard dollar. De politie arresteert meer dan zeshonderd geweldplegers. Twee mannen, beiden in de dertig, overleven de rellen niet.

Een oorlogsgebied

29 april-4 mei, 1992. De beslissing van een veertienkoppige jury om de belagers van Rodney King vrij te spreken op 29 april 1992 deed iets knappen in de hoofden van miljoenen Afro-Amerikaanse mannen en vrouwen. Amper een uurnadeuitspraakbrakdehellosindestraten van Los Angeles. Gevoed door hoge werkloosheidscijfers, uitzichtloze leefomstandigheden en decennialange onderdrukking door racistische politieagenten grepen tienduizenden woedende Amerikanen naar zware middelen. Gewapend met bakstenen, pistolen, molotovcocktails en alles wat binnen handbereik lag, molesteerde een almaar groeiende meute de eigen stad.

Met meerdere brandmeldingen per minuut fikte L.A. af onder de lenzen van filmende nieuwshelikopters. Tussen de duizenden actievoerders groeide ook de groep plunderaars en moordlustige geweldplegers. Willekeurige, witte vrachtwagenchauffeurs werden uit hun trucks gesleept, kapotgeslagen met radio’s en brandblussers en met spuitverf zwart gesprayd. Hun vrachtwagens werden leeggeplunderd.

De LAPD, de National Garde van Californië, stelde een avondklok in. Zelfs het leger en de marine, ingeschakeld door president George Bush, konden niet voorkomen dat de City of Angels meer dan drie dagen lang een warzone was. Op de tweede dag van de rellen kreeg het district van Koreatown de hardste klappen. Wegen en straten naar omliggende stadsdelen werden daar afgesloten, waardoor de ingesloten bevolking zich onveilig voelde. ‘We werden opgesloten, niemand hielp ons,’ zou een winkelhouder later terugblikken in een interview. Vuurgevechten tussen Koreaanse ondernemers met M1-aanvalsgeweren en zwarte plunderaars werden uitgevochten in winkelstraten.

Toen de rook boven L.A. na een week eindelijk optrok, werd de schade van de Rodney King-uprising zichtbaar: 63 doden, ruim 2300 gewonden, 7000 arrestaties en een miljard dollar aan vernielingen.

Koreanen in L.A. bevinden zich bijna dertig jaar later nog steeds in een economische en sociale achterstand. Ruim een jaar na de rellen, in augustus 1993, werden agenten Powell en Koon alsnog veroordeeld tot tweeënhalf jaar cel wegens buitensporig gebruik van geweld tegen King. Voor zwart Amerika was dit allang too little, too late. De vier agenten konden allen moeilijk hun draai vinden na de rellen. Koon overleefde een aanslag op zijn leven en deed een zelfmoordpoging. King ontving van zijn stad een schadevergoeding van 3,8 miljoen dollar, waarmee hij zijn eigen platenlabel financierde. Hij verdronk op 47-jarige leeftijd in zijn eigen zwembad na een uitspatting met drugs en alcohol.

Zoals de geschiedenis zich bijna dertig jaar na Rodney King herhaalde met George Floyd, zo was het ook dertig jaar vóór King dat de hardhandige arrestatie van de Afro-Amerikaanse Marquette Frye de directe aanleiding werd voor de Watts-rellen in 1965, een zeven dagen tellende eruptie van geweld die 34 doden, ruim duizend gewonden en 40 miljoen dollar schade eiste. Rassensegregatie was in de jaren 60 in Amerika nog aan de orde van de dag, met aparte wetten voor Afro-Amerikanen en hispanics. Zo kregen huisbazen en verkopers van onroerend goed met de wet Proposition 14 een vrijbrief om te discrimineren op basis van kleur. Die ongelijkheid ging hand in hand met de militaire werkwijze van LAPD-chef William Parker, ook wel bekend als de beste én meest omstreden politiechef in de Amerikaanse geschiedenis. Parker kende een voorkeur voor agenten uit het zuiden van het land, waar racisme nog altijd met de paplepel werd ingegoten. Onder zijn leiding werd politiegeweld tegen zwarte Amerikanen en latino’s de norm.

Niggaz Wit Attitudes

In die uitzichtloosheid groeide ook een vijftal talentvolle jochies op, die op latere leeftijd hun agressie zouden ombuigen tot muzikale creativiteit. Te midden van de Amerikaanse crackepidemie en het bijkomende geweld van de talloze straatbendes die in de buitenwijken heersten, zagen de Niggaz Wit Attitudes, kortweg N.W.A., in 1986 het levenslicht.

Als tiener experimenteerde Dr. Dre (Andre Young), een dj uit Compton, met de lokale rapper Ice Cube (O’Shea Jackson). Met het drugsgeld van Eazy-E (Eric Wright), een beruchte buurtdealer, richtten ze een label op en vormden ze een rapgroep. Hun eerste album, dat in zes weken werd gemaakt, kostte 8000 dollar. Straight Outta Compton (1988) was aanvankelijk bedoeld voor een klein groepje diehard hiphopfanaten. Het werd een baanbrekend succes en groeide uit tot het geluid van miljoenen kansarme, zwarte Amerikanen.

De digitale streams van Fuck tha Police schoten met 300 procent omhoog na de dood van George Floyd

‘Fuck tha police, coming straight from the underground / A young nigga got it bad ‘cause I’m brown’ en: ‘Without a gun and a badge, what do ya got? / A sucka in a uniform waitin’ to get shot.’ Met dit soort teksten ging N.W.A. als een wervelwind in tegen het agressieve politiegeweld, dat feilloos werd doorgezet nadat politiechef Parker was opgevolgd door Daryl Gates. Onder de noemer Operation Hammer voerde Gates een bikkelharde strijd tegen het toenemende bendegeweld in de buitenwijken. Door willekeurige aanhoudingen ervoeren de rappers van N.W.A. aan den lijve de achterstandspositie van zwarte mensen in Amerika. ‘Vrede is een fictief woord voor mij,’ zei Ice Cube, de voornaamste tekstschrijver van de groep, in een interview. ‘Met onze muziek tonen wij slechts de rauwe realiteit waarin wij ons dagelijks bevinden. De politie begint je al te intimideren rond je negende of tiende. Ze pakken je op jonge leeftijd, zodat je je hele leven bang voor ze blijft. Het gaat non-stop door, totdat de angst verandert in frustratie en haat.’

Zijn gevoel werd gedeeld door miljoenen fans wereldwijd. De politie en de overheid waren minder gecharmeerd van de recht voor z’n raap-raps. Het enige wat N.W.A. volgens hen deed, was provoceren en aanzetten tot geweld. Het management van de rappers ontving een waarschuwende brief van de FBI, naar aanleiding van Fuck tha Police. In de brief werd gewezen op ‘het onjuiste beeld dat werd geschetst van de politie’.

Het politiek correcte MTV weigerde N.W.A. zendtijd en menig politieagent vertikte het om als beveiliger op te treden tijdens hun concerten. Het droeg, ironisch genoeg, alleen maar bij aan de krachtige reputatie van ’s werelds meest ‘gevaarlijke’ rapgroep.

Niets opgeschoten

Deze week is het dertig jaar geleden dat Dr. Dre, Ice Cube, Eazy-E, MC Ren en DJ Yella hun strijd tegen ongelijkheid voor jonge, zwarte Amerikanen onvermoeibaar voortzetten op hun tweede en laatste album, Niggaz4Life. Met de moord op George Floyd, de wereldwijde Black Lives Matter-protesten en de sociale ongelijkheid die Trump vanuit het Witte Huis verstevigde, lijkt de fragiele positie van die zwarte Amerikaan in die dertig jaar tijd nauwelijks verbeterd. De digitale streams van Fuck tha Police schoten met 300 procent omhoog sinds de dood van George Floyd. De protestmuziek van N.W.A. is de soundtrack van de wereldwijde Black Lives Matter-demonstranten geworden.

‘Veel artiesten zouden juichen als hun liedjes dat soort cijfers laten zien, maar in dit geval is het fucking ongelukkig,’ reageert MC Ren in een interview met het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone. Ice Cube stelt dat de nog altijd relevante plaat uit 1988 eigenlijk al vierhonderd jaar in de maak was, verwijzend naar de vier eeuwen sinds de eerste Ghanese slaaf werd getransporteerd naar Noord-Amerika.

Het is niet de eerste keer dat de muziek van N.W.A. de maatstaf is voor politiegeweld tegen zwarte Amerikanen. In 2014 en 2015 schoten de luistercijfers van Fuck tha Police eveneens de lucht in, nadat de geschiedenis zich herhaalde ten koste van onder meer Michael Brown in Missouri, Eric Garner in New York en Freddie Gray in Baltimore: alle drie ongewapende, zwarte Amerikanen gedood door blanke politieagenten. Ice Cube: ‘Wij waren pas negentien toen wij dat liedje maakten. Wie had ooit gedacht dat het op mijn 51ste nog steeds relevant zou zijn? Hoe ik mij daardoor voel? Zwart. We zijn nog helemaal niets opgeschoten.’