‘Onder Rutte worden de havenots vanaf het begin af aan al stelselmatig verneukt’

Zes jaar geleden is het leenstelsel ingevoerd. Je weet wel, voor studenten, dat ze hun stufi niet meer mochten houden, zoals bij de eerdere basisbeurs, maar middels een langlopende lening moeten terugbetalen. En wat blijkt nu uit onderzoek van het Nibud? Studenten zijn de afgelopen jaren steeds vaker financieel afhankelijk geworden van hun ouders. En dat vergroot de verschillen tussen studenten die ouders hebben met knaken en zij met ouders zonder. Zoiets zie je ook niet aankomen, hè? Wie had dat nou ooit gedacht? Back in 2015 in ieder geval niet kabinet-Rutte II en PvdA-minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Jet Bussemaker. Zo’n vaart zou het in ieder geval niet lopen, zeiden ze.

‘Maar Sjerrie, het is toch een sociaal leenstelsel? Terugbetalen gaat naar draagkracht en als je na 35 jaar nog een restschuld hebt staan, wordt ie kwijtgescholden.’ De voorwaarden van de lening zijn inderdaad beter dan die bij de eerste de beste maffiose loan shark, maar dat studenten anno 2021 met een gemiddelde studieschuld van 26.000 euro van school komen, dat kan je moeilijk ‘sociaal’ noemen.

Ook blijft de dreiging in de lucht hangen dat, ondanks eerdere beloftes, studieschulden ooit bij het BKR geregistreerd zullen worden. Nu al kan een hypotheekverstrekker vragen om een DUO-overzicht van de studieschuld. Toen m’n vriendin en ik een jaar of wat geleden bij Jazeker-De-Hypotheker op consult waren, adviseerde het donkerblauwe C&A-pak ons wat betreft eventuele studieschuld het volgende: ‘Met welke twee letters begint het woord “studieschuld”? Precies: “St!” Laat dat het ezelsbruggetje zijn om je eraan te herinneren er bij de bank te allen tijde je waffel over te houden.’ In de huidige woningmarkt betekent die studieschuld voor mensen met niet-bijspringende ouders en een wat minder goed betaalde baan – verpleegkundige, bijvoorbeeld – dan het verschil tussen wel of geen koophuisje.

En zo maken steeds meer studenten zich drukker om hun schulden dan om hun studie. Volgens het CPNB wordt sinds het afschaffen van de basisbeurs door bachelors minder vaak aan een master begonnen. Hoeveel uit minder bemiddelde gezinnen afkomstige jongeren denken een vervolgopleiding sowieso niet te kunnen leien en gaan daarom maar meteen aan de ongeschoolde arbeid?

Je kan je er kwaad om maken, maar je er niet over verbazen. Onder minister-president Mark worden de havenots immers vanaf het begin af aan al stelselmatig verneukt. Onder het mom van de participatiesamenleving wordt er op hun needs beknibbeld, zodat de haves niks nakkes nada van hun luxe hoeven in te leveren. Nee joh, fuck de emanciperende werking die een opleiding kan hebben. Fuck de mogelijkheid door scholing het sociaal-economisch milieu van de ouders te ontstijgen. Fuck gelijke kansen en lang leve het neoliberalisme.