‘Niemand stond ooit zwarten met negerzoenen te bekogelen om een racistisch punt te maken’

Ik droomde over negerzoenen. Niet over de schuimgebakjes, maar over hoe het woord beladen werd. Het is al weer een jaar of vijftien geleden, maar eens in de zoveel tijd moet ik eraan denken. Zelfs als ik slaap kennelijk.

Negerzoenen werden ‘Buys Zoenen’ omdat ‘neger’ tot ongewenst woord is verklaard. ‘Neger’ klinkt beter dan het activistisch geladen, lelijke anglicisme ‘persoon van kleur’. Ook het kennelijk door henzelf gewenste ‘zwarte’ heeft altijd een meer denigrerende bijklank gehad dan het zachtere woord ‘neger’, dat van nature met een nederige tongval uitgesproken wordt - dat laatste kan aan mijn Brabantse G liggen.

In tegenstelling tot het harde scheldwoord ‘nikker’ (dat overigens wél op natuurlijke wijze verdween) heeft ‘neger’ nooit een denigrerende lading gehad bij me, maar goed: ik ben er geen en dat schijnt vandaag de norm te zijn om te mogen bepalen welke woorden anderen gebruiken.

Na de afschaffing van de slavernij namen zwarten het negatief geladen ‘neger’ over van slavenhouders en werd het een geuzennaam. Hun nakomelingen hebben enkele generaties later bepaald dat het woord nu weer beladen is.

Taal verandert, prima. Maar als je die verandering forceert, gum je een woord niet uit. De negerzoen is al vijftien jaar uit de schappen, maar nog lang niet vergeten en als je het woord in Google gooit, krijg je 32.800 resultaten, waarvan het merendeel over afschaffing, etymologie of de publieke discussie gaat.

Mijn droom ging over de onredelijkheid van de naamsverandering. Een negerzoen is zelfs vijftien jaar later een begrip, een ‘zoen’ is nog steeds helemaal niks. Als je iemand thuis ontvangt en vraagt of die een zoen wil, kan er een verwarrende situatie ontstaan als de gele doos met blauwe letters niet zichtbaar in beeld is. Oké, hypothetische situatie, want dat gebeurt nooit, maar de kans dat iemand gepikeerd reageert wanneer je losjes vraagt ‘Wil je een negerzoen?’ is nóg kleiner.

Het koekje van schuim en chocolade is nooit ontstaan als belediging, werd niet als wapen voor onderdrukking gebruikt en niemand stond ooit zwarten met negerzoenen te bekogelen om een racistisch punt te maken. Het is gewoon een bakkershapje.

Geen mens denkt aan zwarten bij negerzoenen, zoals niemand actief aan amandelspijs denkt bij ‘gevulde koek’. Maar als je het ‘gevulde’ eraf sloopt, is het gewoon een koek. Een Bossche bol wordt ook niet van Bosschenaren gemaakt, maar alleen een ‘bol’ heeft geen betekenis. Hoewel de Bossche bol in andere delen van het land meestal als moorkop wordt verkocht, was ook dáár gedoe over. Want moor is een ander woord voor neger, dus een Bossche bol is eigenlijk een zwaarlijvige zwarte.

Wacht. Dit is geen goede heuvel om op te sterven, hè? Echt. Wie droomt er dan ook over negerzoenen?