Abonneer

#PanamaPapers: alles wat je moet weten over de grootste 'data leak' ooit

Gisteravond om acht uur zijn de eerste artikelen uit de grootste data leak ooit gepubliceerd. Meer dan 11,5 miljoen docu...

Historie Erik Brouwer

Gisteravond om acht uur zijn de eerste artikelen uit de grootste data leak ooit gepubliceerd. Meer dan 11,5 miljoen documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca zijn door een insider gelekt en onthullen grootschalige belastingontduiking van onder meer politici, profvoetballers en acteurs.

De feiten op een rij:

40 jaar aan documenten

Het gaat om miljoenen uitgelekte e-mails, scans van faxen, paspoorten en bedrijfsdocumenten, PDF-, Word- en andere computerbestanden die een periode bestrijken van bijna 40 jaar; van 1977 tot december vorig jaar.

Brievenbusfirma's

De documenten gaan met name over de core business van Mossack Fonseca. Dit advocatenkantoor zorgt ervoor dat zogeheten brievenbusfirma's in landen met een gunstig belastingstelsel, waaronder ook Nederland, als legale bedrijven worden gecertificeerd.

Een brievenbusfirma is een entiteit die zich alleen op papier in een 'belastingparadijs' vestigt om de belastingen in eigen land te ontwijken, in eigendom van buitenlandse firma. Een brievenbusfirma heeft geen personeel, kantoor of eigen activiteiten en wordt bestuurd door een trustkantoor. Een trustkantoor voert de directie van meerdere of soms heel veel brievenbusfirma's.

In landen als Rusland en Oekraïne zijn dergelijke constructies erg populair om vermogen in een stabielere munteenheid te beheren en te beschermen tegen diefstal. Met name in het Westen liggen brievenbusfirma's gevoelig, omdat ze multinationals zoals Google, Shell en Starbucks helpen belasting te ontwijken.

Politici en profvoetballers

De Panama Papers zijn nog lang niet volledig doorgenomen, maar er zijn nu al grote namen opgedoken in het onderzoek. Onder anderen de Russische president Poetin en de huidige president van Oekraïne, Petro Porosjenko, hebben via Mossack Fonseca enorme bedragen in belastingparadijzen verstopt.

Ook de IJslandse premier Sigmundur Davíð Gunnlaugsson komt in de documenten voor als grootschalige belastingontduiker. Dit ligt natuurlijk extra gevoelig in IJsland, te weten dat de IJslandse bevolking in 2008 zwaar heeft moeten lijden onder de financiële crisis. 

De premier liep weg tijdens een interview op de Zweedse televisie na een vraag over de documenten. Pijnlijk is ook de naam van Ian Cameron, de vader van de Britse premier David Cameron, die in 2013 nog opriep tot het bestrijden van belastingontwijking en het sluiten van belastingparadijzen. In totaal zijn er tot nu toe tien staatshoofden genoemd.

Naast politici en zakenmensen komen ook opvallend veel voetballers, waaronder Lionel Messi, en een aantal hoge functionarissen van de FIFA voor in de documenten. Tot niemands verbazing is ook de naam van Michel Platini opgedoken. Opvallend daarentegen was dat de naam Juan Pedro Damiani naar boven kwam drijven. Hij is uitgerekend lid van FIFA's ethische commissie.

De bekendste voetballers die naast Messi zijn onthuld zijn Andy Cole, Diego Forlán, Valeri Karpin, Edú en Iván Zamorano. Ook tennissers, golfers en andere sporters komen voor in de gelekte documenten.

Jackie Chan

Ook veel muzikanten en acteurs duiken op in de documenten. De meest opvallende tot nu toe is de 61-jarige acteur Jackie Chan. De acteur uit Hongkong heeft via Mossack Fonseca liefst zes schermvennootschappen.

'Complot'

Vrijwel direct na het bekendmaken van de eerste namen uit de Panama Papers riepen sommige stemmen op internet al op tot scepsis. Complotdenkers vinden het verdacht dat er voorlopig geen enkel Amerikaans staatsburger op de lijst staat. Ook het feit dat een van de publicaties die het lek bracht, de International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), eigendom is van de rijke mediamagnaat George Soros wekt argwaan.

WikiLeaks

WikiLeaks claimt de volledige Panama Papers in handen te hebben en dreigt alles te publiceren als de ICIJ dat niet doet.

Tekst: Arthur Bijl

Historie

Om te voldoen aan wet- en regelgeving rondom kansspelen zouden we graag eenmalig willen weten of je 24 jaar of ouder bent.