Miami, het nieuwe Atlantis

Een nieuwe studie toont deze week aan dat het einde van Florida in zicht is als er niet gauw drastisch wordt ingegrepen. We schreven er vorige maand al over in ons blad.

Florida ligt in Atlantis

Nou ja, bijna dan. Over vijftig jaar zal Miami zijn opgeslokt door de Atlantische Oceaan. Nu al zet het zeewater regelmatig wijken blank. En niets of niemand kan het tij nog keren.

Zestig miljoen dollar betaalde Kenneth Griffin, oprichter en CEO van het Citadel-hedgefonds, een paar maanden terug voor zijn nieuwe penthouse in downtown Miami Beach. Een vastgoedrecord voor de stad. En hij is niet de enige miljonair op wie de grootste stad van Florida een magische aantrekkingskracht heeft. Rijke Europeanen, Argentijnen en Venezolanen rekenen hun dure appartementen vaak handje contantje af en zorgen dat de vastgoedmarkt hier gouden tijden beleeft. Bouwkranen die de ene wolkenkrabber na het andere luxe appartementencomplex uit de grond trekken, domineren de skyline van Miami.

Eén ding is zeker: de nouveaux riches hebben niet geluisterd naar Hal Wanless, een geoloog aan de Universiteit van Miami. Volgens de aardwetenschapper heeft Zuid-Florida nog hooguit vijftig goede jaren in het verschiet. Dan heeft de zee het land definitief opgeslokt. Miami heeft er nu al last van. Bij elk springtij loopt het zeewater door de straten, parken en tuinen van laaggelegen wijken als Shorecrest en Sunset Harbour. Winkeliers hebben tegenwoordig standaard een bak met plastic schoentjes klaarstaan, voor als het zilte water plotseling op komt zetten en de klanten naar huis moeten waden.

De oorzaak is volgens geoloog Wanless zonneklaar: de opwarming van de aarde. De ijskappen smelten, de zeespiegel stijgt en de laaggelegen Sunshine State is de sjaak. De meest optimistische wetenschappers houden rekening met een zeespiegelstijging van een meter tegen het eind van deze eeuw. Anderen gaan uit van drie tot negen meter.

Exodus

Volgens Philip Stoddard, de burgemeester van South Miami, is zelfs de meest behoudende schatting al funest voor zijn stad. Eerder dit jaar schetste hij in The Guardian een sombere toekomst: ‘Met een stijging van dertig centimeter dringt het zoute water onze drinkwaterreservoirs en riolering binnen. Mensen kunnen hun toilet niet meer doortrekken en het water uit de kraan niet meer drinken. Maatschappijen zullen huiseigenaren geen verzekeringen meer verstrekken, banken geen leningen. De waarde van vastgoed en grond zal instorten, bewoners zullen vertrekken. Waardoor de gemeente niet meer genoeg belasting binnenkrijgt om de politie en brandweer draaiende te houden.’

Op het stadhuis smijten ze inmiddels met geld. Honderd miljoen dollar heeft Miami al uitgegeven om de frequente overstromingen het hoofd te bieden. Belangrijke wegen en straten zijn verhoogd, met als bizar gevolg dat op sommige terrasjes de auto’s op ooghoogte voorbijzoeven. Verder moeten zes enorme pompinstallaties de ondergelopen straten droogpompen. De komende tijd worden er nog eens 45 geïnstalleerd. Het is, vrij letterlijk, dweilen met de kraan open. De burgemeester van South Miami ziet maar één echte oplossing: een massale volksverhuizing. Nederland is ook vlak en laag liggend, en toch bestrijden wij het water al eeuwen redelijk succesvol met onze dijken, polders en uiterwaarden. Waarom is de situatie van Florida dan zo uitzichtloos?

Dat komt door de geologische geschiedenis van de staat. Miljoenen jaren lang was Florida een ondiepe zee, waardoor de bodem vooral uit kalksteen bestaat. Dat spul is zo poreus als wat. Het zeewater dat Miami met de regelmaat van de klok blank zet, komt letterlijk uit de grond omhoog borrelen. Vandaar ook al die sinkholes die huizen en kruispunten opslokken.

Vooralsnog zijn geoloog Wanless en burgemeester Stoddard roependen in een natte woestijn. Stoddards collega Philip Levine van Miami Beach (met Ocean Drive en het Art Deco District het meest gezichtsbepalende deel van de stad) is zelfs ronduit optimistisch. Tegen The New Yorker zei hij onlangs: ‘Veertig jaar geleden had niemand kunnen bedenken dat iedereen nu iPhones en smartwatches heeft. We zullen innovatieve oplossingen voor het stijgende zeewater vinden die we ons vandaag niet eens kunnen voorstellen.’

Hogerop de apenrots houden ze zich niet bezig met oplossingen, daar ontkennen ze gewoon het probleem. Gouverneur Rick Scott verbood het in 2011 iedereen op het Florida Department of Environmental Protection om woorden als klimaatverandering en zeespiegelstijging überhaupt te gebruiken. Senator Marco Rubio is ook een echte klimaatveranderingontkenner. Hij zei vorig jaar tegen ABC News: ‘Ik geloof niet dat het klimaat door menselijk toedoen zo drastisch verandert als wetenschappers ons willen doen geloven. De maatregelen die wij volgens hen moeten nemen zullen niets veranderen, behalve dat ze onze economie kapot maken.’

Henk Ovink, dit jaar door het kabinet aangesteld als Nederlands eerste Watergezant, geldt ook in Amerika als een vooraanstaand waterexpert sinds Obama hem in 2013 de leiding gaf over de Hurricane Sandy Rebuilding Task Force. Hij noemt Miami al ‘het nieuwe Atlantis’ en is geschokt door de kortzichtige houding van de politici. De eerste cruciale stap die ze in de Sunshine State moeten zetten, is dat politici moeten ophouden alleen te kijken naar hun eigen ondergelopen achtertuintje, zegt Ovink. Een probleem dat heel Florida bedreigt, moet door heel Florida gezamenlijk worden opgelost: bestuurders, burgers en bedrijven. Precies, het oud-Hollandse polderprincipe.

Coke, Cubanen en de KKK

Als Miami in 1896 officieel een stad wordt, telt het amper driehonderd inwoners. Maar de stad groeit snel, dankzij de vruchtbare citrusplantages waar veel zwarte arbeiders en migranten uit de Bahama’s werk vinden. Die hebben het niet makkelijk: hoofdcommissaris Leslie Quigg is, net als vele andere politieofficieren, een vooraanstaand lid van de Ku Klux Klan. Door het instorten van de vastgoedmarkt, een verwoestende orkaan in 1926 en de Grote Depressie komt Miami met piepende banden tot stilstand. Gelukkig breekt WOII uit; de stad wordt een marinebasis als verdediging tegen Duitse onderzeeërs. Wanneer Castro in 1959 de macht grijpt, trekken veel rijke Cubanen naar Miami. In de jaren zeventig en tachtig zorgt vooral de cocaïnehandel voor een enorme boom.