Problemen bij undercovercoverafdeling jaren geleden al gemeld aan politietop

Wat was achteraf het zwaarste aan je baan bij het undercoverteam?

‘Dat je maar heel weinig van je werk kunt delen. Je bent met informatie of onderzoeken bezig waar allerlei geheimen op rusten. Het heeft ook geen zin om daar achteraf thuis iets over te vertellen, want je weet nooit wanneer bepaalde trajecten helemaal zijn afgerond – als dat al gebeurt. Voor mijn partner was dat weleens lastig, vooral als ik in het buitenland aan het werk was. Ik was vaak slecht bereikbaar en kon nooit zeggen: “Je ziet me morgen weer,” simpelweg omdat ik nooit van tevoren wist hoe iets ging lopen. Misschien ben je een paar dagen bezig met een zaak, maar het kunnen ook twee weken zijn. Als je een gezinsleven te organiseren hebt, dan is dat vervelend. Dat vroeg veel van het thuisfront.’

Je eerste huwelijk is op de klippen gelopen toen je bij het arrestatieteam ging werken, of alimentatieteam zoals het door je collega’s gekscherend werd genoemd. Was er sprake van een causaal verband?

‘Ja, dat denk ik wel. Toen ik bij het arrestatieteam kwam, was ik eind twintig. Ik was heel erg gedreven om mijn werk goed te doen, waardoor ik misschien soms minder oog had voor andere zaken. Dat heeft te maken met een bepaalde passie en drive, maar ook met het nemen van je verantwoordelijkheid. Als je bij het arrestatieteam zit, dan weet je dat je altijd binnen een half uur à drie kwartier op een locatie moet kunnen zijn. Je moet er dus altijd voor zorgen dat je in de buurt van je auto bent, je kunt afspraken nooit ver van tevoren inplannen, je kunt niet even gezellig een drankje nemen. Voor familie en vrienden is dat niet prettig, waardoor ze soms dachten: laten we voor Jeroen maar niet reserveren bij het restaurant, want hij moet toch halverwege de maaltijd weer weg. Maar je kunt in een situatie van leven of dood nu eenmaal niet zeggen: ik ben er even niet. Dat is iets waar je van tevoren goed over na moet denken als je bij een arrestatie- of undercoverteam gaat. De druk op je sociale en privéleven is groot.’

Undercoveracties liggen de laatste tijd onder vuur, vanwege de zelfmoord van een agent en de vele fouten die blijkbaar worden gemaakt. Hoe kijk jij daarnaar?

‘Ik ben al een aantal jaren bij de afdeling gestopt, maar ik vind het vreselijk wat er is gebeurd. Het is goed dat er grondig onderzoek is gedaan, wat heeft geleid tot een aantal aanbevelingen van commissies die tot drastische veranderingen moeten leiden. Toen ik bij het undercoverteam zat, waren er ook al problemen die zijn gemeld bij de politietop. De problemen en de aanbevelingen die in de rapporten van de commissies staan, zijn dus niet nieuw. De laatste jaren zijn er zeker op managementniveau mensen op plekken terechtgekomen die daar weliswaar met alle passie zitten, maar geen ervaring of verstand van zaken hebben. Dat kan vreselijk misgaan en het vertrouwen ernstig beschadigen. Ik zag dat zelf binnen de eenheid Werken Onder Dekmantel ook, dat er herplaatste mensen leiding kwamen geven die dat tof vonden om te doen, maar geen enkele opleiding of ervaring in die hoek hadden. Dan denk je: ja hé, deze persoon is straks verantwoordelijk voor mijn veiligheid, hij moet mij ondersteunen als er iets aan de hand is. Dat botst. Er moet goed onderzocht en uitgezocht worden wat er precies aan de hand is en hoe dat kan worden verbeterd.’

Kun je je er iets bij voorstellen dat je als undercoveragent geen andere uitweg ziet dan jezelf van het leven beroven?

‘Die gevoelens heb ik zelf nooit gehad, maar dat neemt niet weg dat ik denk dat je dit jezelf als organisatie zwaar moet aanrekenen. Iemands werk mag nooit tot een wanhoopsdaad leiden.’

In een interview met Nieuwe Revu spreken we Jeroen de Rijke over zijn ervaringen bij de undercoverafdeling en het arrestatieteam van de politie. ‘Je vertrouwt op je team, je weet hoe je op elkaar ingespeeld bent. Je bent goed voorbereid en daardoor blijf je kalm. Maar je bent wel scherp. Een zekere mate van spanning helpt daarbij. Gezonde stress zorgt ervoor dat je extra alert bent en meteen kunt opschalen als dat nodig is.’’ Je vindt het interview in de nieuwste editie van ons blad. Vanaf woensdag in de winkel.