Wie stuurde Mohammed B.?

De AIVD gaf tips over handlangers van Van Gogh-moordenaar Mohammed B. niet door aan het OM en hield nog meer cruciale informatie achter. Een politiek schandaal tekent zich af.

Begin november, 2004. In hun flatje aan de Antheunisstraat in Den Haag zitten Jason W. en Ismail A. te praten. De twee zijn opgewonden. Kort daarvoor heeft Mohammed B., hun vriend en medelid van de Hofstadgroep, zijn ‘heldhaftige daad’ verricht. In koelen bloede Theo van Gogh vermoord, vlak voor het oog van toevallige passanten. De wereld moest en zou weten dat er niet valt te spotten met zijn geloof – of beter gezegd, met zijn extremistische versie van de islam.

De broeders in Den Haag stuiteren als ze het nieuws vernemen. ‘Het is al gebeurd,’ zegt Jason de dag na de moord. Maar in de flat wordt nog iets opmerkelijks gezegd. De letterlijke bewoording is onbekend, maar het gesprek komt erop neer dat een zeker persoon – codenaam ‘persoon 2’ – eerst aan iemand anders had gevraagd om Van Gogh te vermoorden. Kortom, er is misschien wel een heuse opdrachtgever voor een van de schokkendste moorden uit de Nederlandse geschiedenis en bovendien waren sommigen – en dat moeten bijna wel Jason en Ismail geweest zijn – op de hoogte van plannen om de cineast te vermoorden.

Erin geluisd

Wat de twee Hofstadleden op dat moment vermoedelijk niet weten, is dat hun appartement volgehangen is met microfoons en dat hun huurbaas – ene Ed Aarts, een schuilnaam – eigenlijk voor de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) werkt. De geheime dienst, die de jihadi’s al een paar jaar van nabij in de gaten houdt, heeft ze erin geluisd. Als de dienst in diezelfde week na de moord op Van Gogh het vermoeden krijgt dat de twee op het punt staan om zelf ook een aanslag te plegen, wordt het Openbaar Ministerie ingelicht.

In de vroege uren van 10 november probeert een arrestatieteam de deur op de Antheunisstraat in te beuken. Dat mislukt en Jason gooit een handgranaat met honderden kogeltjes naar de vijf agenten. Zwaargewond moeten die zich terugtrekken, waarna de belegering van het Laakkwartier volgt, inclusief helikopters en scherpschutters. Als de twee zich uiteindelijk overgeven, verwacht je dat een geheime dienst benieuwd is naar wat er allemaal overlegd en gepland is in dat flatje. Wat wisten Jason en Ismail van plannen om de filmmaker om te brengen?

Er is alleen iets vreemds aan de hand. De taps van de Antheunisstraat zijn pas echt goed beluisterd in... voorjaar 2015.

Tien tips

Maar stop, wacht eens even. Een hint over een opdrachtgever van zo’n geruchtmakende moord, die pas elf jaar na dato wordt opgepikt? Bizar. En toch is het zo. Dat blijkt uit een in december verschenen rapport van de CTIVD, de commissie die toezicht houdt op de geheime diensten. En het is niet het enige opmerkelijke feit dat daarin staat. Want de AIVD blijkt in de periode van 2004 tot 2011 ook tien tips over potentiële handlangers van Mohammed B. ten onrechte niet doorgespeeld te hebben aan het Openbaar Ministerie. Het gaat om tips over vier individuen (voor het gemak persoon 1, 2, 3 en 4 genaamd) plus eentje over een ‘groepje personen’.

Tekst: Peter Wierenga

Lees het complete verhaal op Blendle