De jacht op Karl Lee: de gevaarlijkste man van de wereld

Het was even na middernacht toen het vliegtuig met de schaduwkrijger aan boord contact maakte met de landingsbaan. Om veiligheidsredenen had de generaal een gewone lijnvlucht genomen; zoals altijd prijkte noch zijn echte naam, noch die van zijn metgezellen op de passagierslijst. Dit keer hadden spionnen hem echter in Damascus aan boord zien stappen van een vliegtuig van de Syrische luchtvaartmaatschappij Cham Wings. Israëlische en Amerikaanse geheime diensten konden hem lokaliseren omdat ze over zijn mobiele telefoongegevens beschikten. Toen vlucht 6Q501 ongeveer een uur later op de landingsbaan van Baghdad International Airport tot stilstand kwam, wisten ze op het CIA-hoofdkwartier in Langley al van de hoed en de rand.

De winternacht was zacht en er stond een milde bries toen Qasem Soleimani uit de Airbus A320 stapte en de vliegtuigtrap afdaalde: een soldaat met grijze haren, kortgeknipte baard en donkere ogen, een klein maar machtig man. Een van de publieke vijanden van de Verenigde Staten en Israël. Hij zou niet lang meer leven.

Soleimani werd in 1957 geboren in Rabor, een arm bergdorp in het oosten van Iran. Nadat de sjah in 1979 was afgezet, sloot hij zich aan bij de Revolutionaire Garde, een soort schaduwleger dat naast de reguliere strijdkrachten opereert. Hij hielp een Koerdische opstand in het noordwesten van het land neer te slaan en vocht mee aan het front toen de Iraakse dictator Saddam Hoessein Iran binnenviel. Tijdens de oorlog met Irak, die tot 1988 duurde en het land traumatiseerde, nam de carrière van Soleimani een hoge vlucht. Hij groeide dankzij commando-operaties achter de vijandelijke linies uit tot een held, en nog voor zijn dertigste stond hij aan het hoofd van een voltallige divisie.

In 1998 vertrouwde de leiding van de Revolutionaire Garde hem het commando over de Al-Quds-eenheid toe: een mengeling van inlichtingendienst, militaire speciale eenheid en professionele wapenhandelaar. Hun missie: de invloed van Iran vergroten, tegenstanders opsporen, vleugellam maken en vermoorden.

Zo probeerden de door hem geleide brigades een moordenaar van een Mexicaans drugskartel in te huren om een bomaanslag op de Saoedische ambassadeur in de Verenigde Staten te plegen. In Duitsland bespioneerden ze de voormalige president van de Duits-Israëlische Vereniging, Reinhold Robbe, met als doel een aanslag op hem te plegen.

Volgens westerse inlichtingendiensten was Soleimani het brein in Teheran achter vrijwel elk conflict in het Midden-Oosten. In Libanon steunden zijn Al-Quds-brigades de Hezbollah-militie, in Irak controleerden ze de machtigste sjiitische milities, in Jemen leverden ze wapens aan de Houthi-rebellen en in Syrië bleef dictator Bashar al-Assad mede dankzij Soleimani’s mannen aan de macht. Ze stuurden soldaten en adviseurs en leverden wapens, waaronder raketten waarmee hun bondgenoten op afstand dood en verderf konden zaaien.

‘Soleimani is de machtigste zelfstandig opererende man in het Midden-Oosten,’ aldus voormalig CIA-agent John Maguire in The New Yorker. De Verenigde Staten verdachten hem van het plegen van terroristische aanslagen en talloze aanslagen op Amerikaanse troepen – niet alleen in het Midden-Oosten, maar ook in Bangkok, New Delhi, Lagos en Nairobi. Qasem Soleimani zou tienduizenden doden op zijn geweten hebben.

Het enige wat restte van het konvooi van generaal Soleimani was een brandende hoop schroot. Het stonk naar verbrand vlees, zouden ooggetuigen later melden

‘Man met de zeis’

In die januarinacht in 2020 stond zijn vertrouweling Abu Mahdi al-Muhandis hem bij de vliegtuigtrap op te wachten. Hij was de gouverneur van Soleimani in Irak en voerde het bevel over de sjiitische Kataib Hezbollah-militie, een soort Iraans substituut-leger. Hoewel al-Muhandis geen officiële functie bekleedde, gebeurde er in Irak maar weinig waar hij niet bij betrokken was.

Een Toyota sedan en een Hyundai-busje stonden op de landingsbaan te wachten om Soleimani en zijn gezelschap naar het stadscentrum te brengen. Twee MQ-9 Reaper-drones cirkelden echter al op grote hoogte door de nachtelijke hemel. Ze hadden een lange reis achter de rug: verschillende media meldden later dat ze uren daarvoor waren opgestegen vanaf de meer dan 1000 kilometer verderop gelegen Amerikaanse militaire basis al-Udeid in Qatar. Ze werden bestuurd door piloten die aan de andere kant van de wereld op Creech Air Force Base in Nevada achter hun beeldschermen zaten. De naam van de drone, Reaper, betekent zoveel als ‘man met de zeis’.

In Florida genoot men in de badplaats Palm Beach in die minuten van de laatste stralen middagzon. Twee dagen eerder had de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump een groot nieuwjaarsfeest gegeven in zijn luxehotel Mar-a-Lago, en een paar uur geleden had hij er nog een rondje golf gespeeld. Nu keek hij naar livebeelden van Qasem Soleimani op de luchthaven van Bagdad. Op zijn scherm zag Trump het signaal van de drone-camera en hij hoorde een van zijn militairen aftellen.

In de voorafgaande maanden had de wereld vol zorgen naar Iran en de Perzische Golf gekeken. In de zomer hadden er in de Straat van Hormuz – de zeestraat waar een vijfde van ’s werelds olietransporten doorheen gaat – meerdere mysterieuze aanvallen op olietankers plaatsgevonden. Daarna waren er in september aanslagen gepleegd met drones en raketten op een enorm olieveld en een van ’s werelds belangrijkste raffinaderijen in Saoedi-Arabië.

De spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran liepen in de winter hoog op, tot het punt waarop vlak na kerst een gevaarlijke kettingreactie ontstond: de VS hielden de Iraakse sjiitische militie van Soleimani’s vriend al-Muhandis verantwoordelijk voor een raketaanval op een Amerikaanse militaire basis in Noord-Irak, waarbij één Amerikaan om het leven was gekomen, en bombardeerden daarop diverse stellingen van de rebellenstrijders. Volgens Iraakse bronnen kwamen daarbij zeker 25 mensen om het leven. Kort daarna, eind december 2019, bestormde een woedende menigte het zwaarbewaakte terrein van de Amerikaanse ambassade in Bagdad.

‘Dood aan de VS!’ scandeerden de demonstranten, die met stenen en molotovcocktails gooiden, ruiten insloegen en meerdere branden stichtten. Gevechtshelikopters cirkelden door de lucht, mariniers kozen positie op de daken van de ambassade en bestookten de menigte met traangas. Zo te zien werd de wereldmacht VS bedreigd en vernederd door een woedende protesterende menigte. Maar wat de Amerikanen betrof, was dit duidelijk geen spontane protestactie, maar waren deze rellen door het regime in Iran georkestreerd. Ze waren ervan overtuigd dat Qasem Soleimani hier de hand in had.

Het oproer eindigde pas na twee dagen, op 1 januari 2020 – de Amerikaanse president Donald Trump schuimbekkend van woede achterlatend. Kort daarna nam hij een beslissing die zijn twee voorgangers, Barack Obama en George W. Bush, niet hadden aangedurfd en waarmee Trump zelfs zijn naaste adviseurs verraste: hij stuurde de Reaper-drones de lucht in.

Op het moment dat de Amerikaanse president in Mar-a-Lago de laatste seconden hoorde aftellen, was het in Bagdad 00.47 uur. Het konvooi van Soleimani draaide een met palmbomen omzoomde weg parallel aan de landingsbaan op waarlangs je het terrein van de luchthaven verliet. Na slechts 500 meter boog de weg scherp af naar rechts in de richting van het centrum van Bagdad, waar Soleimani de volgende ochtend een ontmoeting zou hebben met de Iraakse premier. Maar zover zou het nooit komen. Iemand op Creech Air Force Base in Nevada drukte op een knop. Enkele seconden later werd de nachtelijke lucht boven de luchthaven van Bagdad verlicht door een verblindende bliksemflits.

Meerdere Hellfire-raketten vernietigden de voertuigen en doodden de inzittenden. Het enige wat restte van het konvooi van de generaal was een brandende hoop schroot. Het stonk naar verbrand vlees, zouden ooggetuigen later melden.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Je leest 't in de nieuwste Revu.