De Koreaanse dodendans: het is tijd voor Squid Game II

De muziek klinkt dreigend, er gaat iets moois en verschrikkelijks beginnen. Zuid-Koreaanse deelnemers uit alle lagen van de maatschappij gaan een voor een op de foto. Ze hebben schulden, maar kunnen 45,6 miljard won winnen, rond de 30 miljoen euro. Een vrouw zegt in het Engels: ‘Smile!’ Fans van de serie Squid Game zien meteen dat de hoofdrolspeler uit het eerste seizoen Seong Gi-hun tussen de deelnemers van Squid Game II staat. De winnaar draagt ook in het tweede seizoen zijn kenmerkende groene trainingspak met op de achterkant zijn beroemd geworden nummer 456. 

Violen zwellen aan, het dodenspel Squid Game gaat zo beginnen. Een gemaskerde organisator uit de elite heet de arme deelnemers ironisch welkom en wenst ze veel succes. Seong Gi-hun loopt met honderden andere verworpenen der aarde een arena binnen. Een jonge vrouw ziet iets raars, wijst en roept: ‘Hé, wat is dat?’ Seong Gi-hun weet wel wat het is: een metershoge meisjespop genaamd Young-hee die voor dood en verderf zorgde in seizoen 1. De man naast haar wijst naar een insect op de jonge vrouw en zegt: ‘Er zit een bij op je.’ Ze slaat op haar arm, rent in paniek weg en bewegen mag niet volgens de regels van Squid Game. Een paar seconden later krijgt ze een kogel door haar slaap, het bloed spuit uit haar hoofd. Een oudere vrouw gilt en ook dat is niet volgens de regels, kogel in haar hoofd. Squid Game II is nog niet eens echt begonnen en er zijn al twee spelers minder. 

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Het extreme geweld zal de vaste kijkers niet afschrikken, Squid Game moet zelfs bloederig zijn, dat is een groot deel van de lol. Geen enkele tv-kenner had hoge verwachtingen toen de serie in 2021 voor het eerst op Netflix verscheen, wie zou nu gaan kijken naar een Zuid-Koreaanse serie waarin honderden deelnemers aan een serie kinderspellen op gruwelijke wijze doodgaan? In de eerste 28 dagen na de première keken Netflix-abonnees in totaal 1,65 miljard uur naar Squid Game. Daarmee werd het record van Bridgerton verpulverd. Stranger Things seizoen 4 komt in 2024 als enige een beetje in de buurt met 1,35 miljard uur, de serie Wednesday is op verre afstand de nummer 3. Meer dan 142 miljoen mensen in 94 landen hebben Squid Game inmiddels gezien en daarmee is het een van de succesvolste series aller tijden.  

Armoede

De Zuid-Koreaanse maker heet Hwang Dong-hyuk. Hij is 53 jaar en groeide op in armoede. Hwang kreeg het idee voor Squid Game in 2009. De beurzen stortten overal ter wereld in, ook in zijn stad Seoul sloeg de financiële crisis hard toe. Het kapitalisme was hard, dat wist Hwang al, maar nu ondervond hij het ook zelf en hij noemde het crisisjaar 2009 in The Guardian ‘het laagste punt in mijn leven’. Zijn moeder had decennialang een aardig betaalde baan, maar was net met pensioen. Hwang woonde bij haar en zijn oma in de wijk Ssangmun om de huisvestingskosten te drukken. 

Hij werkte al een tijdje aan een filmproject, maar het lukte hem niet de financiering rond te krijgen en hij had een jaar geen werk. Hwang en zijn moeder moesten leningen afsluiten om nog een beetje normaal te kunnen leven. Hij voelde zich extra slecht omdat hij als een van de weinigen uit zijn bescheiden milieu de kans had gekregen iets te maken van zijn leven en was afgestudeerd aan de prestigieuze Universiteit van Seoul. Familieleden en buurtgenoten waren trots op hem, Hwang zou het gaan maken en de achterstandswijk Ssangmun een goede naam geven. 

Hwang ging vaak naar een manhwabang (een mangacafé) om aan de realiteit van de crisis te ontsnappen. Door zijn financiële problemen ‘woonde ik daar bijna’, vertelde hij een paar jaar geleden in een Zuid-Koreaanse krant. Een van de mangaboeken die hij er las was Battle Royale. Dat ging over leerlingen van een middelbare school die met elkaar moeten vechten tot de dood erop volgt. Andere favoriet van Hwang: Liar Game. Deelnemers aan een wedstrijd moeten hierin liegen en bedriegen om elkaars geld af te pakken en de verliezers eindigen met torenhoge schulden. 

Een andere mangastrip ging over een gokverslaafde die de strijd moet aangaan met medegokkers om te kunnen overleven en Hwang haalde ook tijdelijk plezier uit de klassieker The Hunger Games, later met veel succes verfilmd. De gemene deler van die verhalen volgens Hwang: mensen met financiële problemen worden aangemoedigd aan een spel deel te nemen met een exorbitant hoge beloning voor de winnaar als lokaas. Overleven staat centraal en er komen mensen in voor die vreselijke dingen moeten doen om niet ten onder te gaan in de moderne wereld. Het kapitalisme vermorzelt de gewone man, vindt Hwang, en de elite lacht om de problemen van de minder bevoorrechten. De Elon Musks, de Marc Zuckerbergs en de Jeff Bezossen van deze wereld hebben de ongelijkheid alleen maar vergroot en de situatie voor de gemiddelde mens lijkt elke dag een beetje slechter te worden. 

Wie zou nu gaan kijken naar een Zuid-Koreaanse serie waarin honderden deelnemers aan een serie kinderspellen op gruwelijke wijze doodgaan?

Inktvisspel 

Op een middag zat Hwang weer eens terneergeslagen in het mangacafé. Ineens dacht hij: zou ik meedoen als dit soort survival games echt zouden bestaan? Het antwoord: Waarschijnlijk wel. Bij winst na een heroïsche strijd zou hij dan eindelijk weer het gevoel hebben mee te doen in de maatschappij en zijn oma en moeder hoefden zich dan niet meer druk te maken over geld. Hij kwam op het idee zijn eigen versie te maken van een Hunger Games-achtig survival-verhaal, met personages gebaseerd op zijn eigen leven. Als jongen speelde hij vaak het inktvisspel, vernoemd naar tekeningen van inktvisdelen die op de grond waren getekend. Je moest volgens hem hard ‘vechten om te winnen’ en zo zou het spel in zijn scenario ook zijn. Het moest volgens hem ‘een verhaal over verliezers’ worden.’ 

In het Amerikaanse tijdschrift Variety omschreef hij Squid Game als ‘een allegorie over de kapitalistische maatschappij, iets dat een extreme competitie uitbeeldt, te vergelijken met de extreme competitie die het leven is’. Er zitten ‘geen winnaars en geen helden’ in zijn script en hij zei: ‘Ik geloof dat de economische wereldorde ongelijk is en dat ongeveer 90 procent van de mensen het systeem oneerlijk vindt.’ 

In een Zuid-Koreaanse krant noemde Hwang Squid Game ‘een spel waarbij de rijken met de armen spelen’. Dat is ‘een cliché dat vaak voorkomt’, maar in dit geval vond hij het toch passend en hij schreef soms wel twintig uur per dag in dat mangacafé. De namen van de belangrijkste personages Seong Gi-hun, Cho Sang-woo en Il-nam werden een eerbetoon aan Hwangs jeugdvrienden. Ook zij verlangden naar een bestaan met voldoende geld, vrije tijd en waardering, maar hoe kregen ze dat voor elkaar? Door hun achtergrond stonden ze al bij geboorte op een grote achterstand en geen politicus of miljonair deed werkelijk zijn of haar best om hun situatie te verbeteren. 

In hoofdrolspeler Seong Gi-hun herkende Hwang zich het meest. Seong Gi-hun werd net als de Squid Game-schrijver opgevoed door een arme alleenstaande moeder in de wijk Ssangmun. Hij wil opklimmen in de Koreaanse maatschappij, maar ook voor hem is dat lastig. Gi-hun trouwt weliswaar, maar scheidt ook en maakt zijn familie zo ten schande. Hij wordt gokverslaafd en gaat net als de schrijver noodgedwongen bij zijn moeder wonen. De neerslachtigheid slaat toe, maar op een schitterend lijkende dag krijgt Gi-hun onverwacht de kans mee te doen aan een overlevingsspel genaamd Squid Game en zo kan hij wellicht bij de elite gaan behoren door multimiljonair te worden. 

Maatschappijkritiek 

Gi-Hun meldt zich aan bij de locatie. Een gemaskerde hoofdbewaker genaamd The Front Man zegt tegen hem en 455 andere verdoemden: ‘Welkom deelnemers.’ Het Rood Licht, Groen Licht-spel dunt het veld snel uit en elke stap op een glazen brug kan tot een val van honderden meters leiden, met een zekere versplintering van de hersenpan tot gevolg. Leden van de elite bekijken de dodenspellen nippend aan cocktails vanuit een vipruimte en genieten er overduidelijk van. 

Ook in latere scènes is maatschappijkritiek de rode draad. In de vierde aflevering hebben twee deelnemers geslachtsgemeenschap in het toilet. De vrouw wil dat eigenlijk niet, maar de man is een Andrew Tate-achtige machogangster die hoog in de hiërarchie staat en ze hoopt dat hij haar kan beschermen. Hwang schreef de scène na het zien van een realityshow die zich afspeelt op een onbewoond eiland. Hij zag vrouwen zich aanbieden aan de sterkste mede-deelnemers: mannen die het beste konden jagen. Zijn doel met die seksscène: ‘Tonen dat mannen en vrouwen, ongeacht geslacht, in extreme situaties de neiging hebben wanhopige acties te ondernemen.’ Dat komt in het echte leven ook vaak voor, denkt Hwang. In The Guardian zei hij dat de vrouw in de seksscène ‘iets nodig heeft om op terug te vallen. Ze denkt dat het liefde is, anders is het te verdrietig, weet je, om seks te verkopen aan die vent, alleen maar om te kunnen overleven.’

Hwang verzon nog veel meer sadistisch lijkende personages en hij lijkt de sterfscènes van de deelnemers met veel plezier te hebben uitgewerkt. Toch verliep het schrijfproces volgens Hwang nooit soepel. Over de eerste vijftig pagina’s van Squid Game deed hij een half jaar en hij verwaarloosde zijn lichaam, geest en gebit. Na het inleveren van het manuscript ging hij snel naar de tandarts omdat er zes tanden moesten worden getrokken. Hwang had implantaten toen hij na het afronden van het scenario langsging bij binnenlandse producenten en leidinggevenden van tv-maatschappijen om Squid Game te pitchen. Iedereen vond het een heel slecht idee. Het was te moeilijk, te bizar, niet realistisch, nee, zo’n donker verhaal zou nooit worden gemaakt. 

Hwang legde het manuscript in een la en probeerde andere scenario’s de bioscoop in te krijgen. Hij regisseerde met wisselend succes drie films en pas in 2019 slaagde hij erin het scenario van Squid Game te verkopen. Netflixbestuurders wilden veel meer buitenlandse series om de markt te vergroten en volgens Hwang paste de apocalyptische coronawereld van 2021 ‘helaas beter dan die van 2009 bij dit soort belachelijke overlevingsverhalen’. Een flop was niet uitgesloten, maar de maker vroeg zeker in vergelijking met Amerikaanse scenarioschrijvers een heerlijk laag bedrag en er werden geen vervelende clausules bedongen over bonussen en dat soort onzin. 

Meteen succesvol 

Het eerste seizoen kon op 17 september 2021 voor het eerst worden gestreamd en de serie was meteen een succes. Squid Game bestond uit negen delen. Elke aflevering kostte 1,75 miljoen dollar om te maken en leverde 15,5 miljoen per aflevering op. Netflix kreeg er in 2021 rond de vijf miljoen extra abonnees bij. Dat leverde de streamingdienst een nooit verwachte extra winst op van 700 miljoen dollar. Volgens zakentijdschrift Bloomberg steeg de marktwaarde van Netflix door Squid Game in de eerste maand na de lancering met 19 miljard dollar. Hwang was niet verrast door het succes en hij zei: ‘We leven momenteel in een Squid Game-wereld.’ 

Zijn boodschap werd overal ter wereld enthousiast onthaald, zelfs in Noord-Korea verschenen alleen maar positieve recensies. Hwangs boodschap was uitstekende propaganda voor het regime om te tonen dat Zuid-Korea ‘is verpest door corruptie, immoraliteit en survival of the fittest’, stond op de staatssite Arirang Meari. De serie toont ‘de trieste realiteit van de beestachtige Zuid-Koreaanse maatschappij’ waar ‘corruptie en immorele schoften alomtegenwoordig zijn’. Ja, zo leven de mensen ‘in een wereld waar de inwoners alleen worden beoordeeld op basis van de hoeveelheid geld die ze hebben’. 

Over de eerste vijftig pagina's van Squid Game deed Hwang Dong-Hyuk een half jaar en hij verwaarloosde zijn lichaam, geest en gebit

Een journalist van The Guardian bezocht Hwang in zijn kantoor in Seoul en vroeg of hij net zoveel miljoenen heeft verdiend met zijn succes als Seong Gi-hun. Zijn antwoord: ‘Nee.’ Hij verhongert allang niet meer, maar de Netflixbazen zijn een stuk rijker van zijn hit geworden dan de maker. Hij tekende een redelijk contract voor Squid Game, maar een heel hoog bedrag konden ze hem niet bieden, hij dacht toch zelf ook niet dat het een mondiale hit zou worden? Hwang bedong geen bonus voor het geval de serie onverwachts een belachelijk groot succes zou worden. Daar kreeg hij veel spijt van en de Netflixbazen weigerden hem te laten meedelen in de woekerwinst. Had hij maar beter moeten onderhandelen.   

Hwang deed of hij dit niet erg vond. Hij heeft de brandende ambitie meer te zijn dan ‘just the Squid Game guy’ en probeert zijn status als hitmaker te gebruiken om Netflix zover te krijgen dat zijn drie films op de streamingsdienst worden aangeboden. Voor wat hoort wat, ook Hwang weet dat dit zo werkt in het kapitalistische systeem. En uiteindelijk moest hij toch ook aan zichzelf denken, ook al bleef hij dan die Squid Game-vent. In een interview sloot hij een lucratief vervolg na een eerdere weigering niet langer uit en hij zei: ‘Het is mogelijk dat ik een seizoen twee moet maken om zo rijk als de Squid Game-winnaar te worden.’

Verlossende woord

Zou dat tweede seizoen er komen? Dat bleef lang onduidelijk, maar het verlossende woord kwam snel en de Netflix-leidinggevenden zorgden er tot de première van Squid Game II voor dat de fans zich altijd konden vermaken. De aandacht moest worden vastgehouden tot het tweede seizoen er eindelijk zou zijn en er werd gebouwd aan een ‘Squid Game-universum’, ook wel ‘Squid Game The Franchise’, genoemd. 

Eerste project: Squid Game: The Challenge, exclusief te zien op Netflix en volgens de makers een realitycompetitie gebaseerd op de serie. Een recordaantal van 456 deelnemers streden om de hoofdprijs van 4,56 miljoen dollar, eveneens een record. The Frontman verwelkomde ze met: ‘Greetings Players.’ De deelnemers moesten dezelfde kinderspelletjes doen als in Squid Game, alleen liepen ze wel een stuk minder risico op een vreselijke dood. Rood Licht, Groen Licht werd uiteraard gespeeld, gevolgd door een gevaarloze versie van de Glazen Brug-challenge. Een gigantisch gouden spaarvarken werd zoals in de serie gevuld met bankbiljetten en daar kwam na elke afvaller meer geld bij. De finale was op 6 december 2023 en werd extreem goed bekeken, een nieuw seizoen is al besteld. 

Een columnist van The Guardian schreef: ‘Het streamingplatform probeert schaamteloos elke laatste cent uit de show te persen.’ Daar is geen woord van gelogen en een ‘live experience’ was de volgende stap in de vercommercialisering van het ijzersterke merk Squid Game. Fans kunnen tickets kopen voor Squid Game: The Experience in New York, Sydney en Madrid. Volgens de website is het een ‘fully immersive experience, based on the Netflix Series’ en er staat ook: ‘Remember – the game shows no mercy’. Volgens Greg Lombardo, chef van Netflix-live-experiences, beleven de deelnemers in zeventig minuten dezelfde avonturen als Seong Gi-hun, maar dan ‘zonder de dood’. Na afloop kunnen ze op een Koreaanse markt voor 50 dollar een groen trainingspak kopen zoals die wordt gedragen door Seong Gi-hun of voor 30 dollar een Young-hee-pop. Lang niet iedereen is even gelijk, want de uitzuigers van Netflix bieden de rijkere deelnemers voor 110 dollar een vipticket-optie. Door extra te betalen, kunnen ze vanuit een luxelounge de show bekijken, terwijl ze zelf de hele experience lang Koreaanse snacks met gochujang eten en cocktails met sojasmaak drinken. 

Walmart biedt momenteel een uitgebreide collectie Squid Game-merchandising aan, volgens een linkse journalist 'een deprimerende herinnering dat het kapitalisme altijd wint'

De opnamen voor het tweede seizoen van Squid Game gingen in juli 2023 van start. Veelbelovende samenvatting op een website: ‘Seong Gi-hun doet opnieuw mee om revanche te nemen op The Front Man en het spel voorgoed te eindigen.’ Uitgelekte beelden bevestigen inderdaad dat Seong Gi-hun in het diepste geheim en met groot levensgevaar een opstand wil organiseren. Gaat hem dat lukken? Lang niet alle deelnemers willen naar die oproerkraaier luisteren. Laat hen met rust en ze roepen in het Koreaans dat ze gewoon het spel willen spelen. Zelf schandalig rijk worden is kennelijk belangrijker dan de levens van de anderen en ook die boodschap past in de gitzwarte wereld die Hwang wil scheppen. 

Derde seizoen

Fans mogen zich al direct verheugen op een derde seizoen, want die is ook inmiddels aangekondigd. Volgens Hwang is het verhaal daarna verteld en hij zweert dat er geen Squid Game IV meer zal komen, alleen weet je dat met de leidinggevenden van Netflix natuurlijk nooit zeker. Overdaad schaadt tot nu toe nooit als het gaat om Squid Game en daar doet Hwang zelf ook aan mee. Na seizoen 3 zit de serie erop, maar hij droomt ervan een Squid Game-speelfilm te maken of desnoods een prequel. 

Hij zal waarschijnlijk nooit zo rijk als Seong Gi-hun worden, maar hij kan het toch proberen en zijn onderhandelingspositie is een stuk beter dan in 2010. Het gevolg is wel dat Hwang zich in interviews nogal eens moet verantwoorden tegenover zure linkse journalisten. Is het niet tegenstrijdig dat zijn bijtende kritiek op het kapitalisme wordt verspreid en uitgemolken door een multinational? En dat hij er zelf zonder echt tegen te sputteren van mee profiteert?

Hwang antwoordt keer op keer ‘nee’ en hij ontkent ook met grote overtuiging dat hij een salonsocialist is, zo’n hypocriet deugmensje dat graag anderen de maat neemt, maar tegenwoordig business class de wereld overvliegt. Hwang kijkt naar eigen zeggen zonder schaamte in de spiegel en hij vindt ook niet dat Netflix bijdraagt aan de ongelijkheid, X en Facebook zijn veel erger. Zijn antikapitalistische boodschap wordt nu al jaren door miljoenen mensen van over de hele wereld gezien en daarom blijft hij ook in seizoen 2 prediken over de perversiteit van Het Systeem, ook al verandert dit waarschijnlijk niks. 

Het uitmelken van zijn antikapitalistische allegorie lijkt in de tussentijd alleen maar door te gaan. Een youtuber en multimiljonair genaamd Mr. Beast kondigde aan een levensechte Squid Game te gaan opzetten. Zijn volgers worden aangespoord Squid Game-hoody’s en andere producten te kopen totdat Mr. Beast de 2 miljoen dollar bij elkaar heeft verzameld om het plan echt uit te voeren. 

Zelfs Walmart biedt momenteel een uitgebreide collectie Squid Game-merchandising aan, volgens een linkse journalist ‘een deprimerende herinnering dat het kapitalisme altijd wint’. Een Rood Licht, Groen Licht-T-shirt met Young-hee erop kost 12,99 dollar, een shirt met Seongs nummer 456 kost 14,99, een Squid Game-poster is afgeprijsd van 38,99 naar 21,95 en een koffiemok met de afbeelding van The Front Man is te koop voor 18 dollar en 20 cent. Het Squid Game-universum blijft maar uitdijen en Squid Game II zou de competitie weleens helemaal kunnen wegvagen. Zoals aan het einde van de trailer in grote letters op het scherm verschijnt: THERE IS NO STOPPING.