Schrijver Daan Heerma van Voss: ‘Ik wil het perfecte boek schrijven’

Je hebt onlangs een toneelstuk geschreven over een ouder die wegvalt door zelfmoord. Dat klinkt als heftige kost.
‘Een tijdje geleden trof ik regisseur Jan Hulst in een café. Hij vertelde me dat hij zijn moeder op deze wijze is verloren. Ik denk in verhalen en zag meteen voor me dat je daar een mooi toneelstuk van kunt maken. Ik wilde hem helpen. Als hij zijn verdriet een vorm gaf, er kunst van maakte, zou hij misschien verder komen. Jan zei: dat is een mooi idee, maar ik kan dit niet. Het stond te dichtbij hem. Of ik het niet kon doen? Ik had nog nooit een toneelstuk geschreven, maar het verzoek was zo eervol dat ik het graag wilde proberen.’

Wat trok je aan in het verhaal?
‘In het toneelstuk is de vader overleden en zijn begrafenis is morgen. Het kind heeft nog één nacht de tijd om zijn begrafenistoespraak te schrijven, om erachter te komen wie zijn vader is geweest. Ik vind dat een mooi gegeven, dat je iemand opnieuw leert kennen omdat je onder tijdsdruk afscheid moet nemen. De dood dwingt je om iets of iemand te scheppen, alsof je die persoon voor het eerst ziet. Dat vind ik mooi, die creatieve kracht van de dood.’

Is het een toneelstuk waar je zelf naartoe zou gaan als je een avondje vrij hebt?
‘Ja, want ik zou nieuwsgierig zijn wat ze ervan hebben gemaakt. Over het thema zelfdoding verschijnt niet zoveel, laat staan door wat jongere makers.’ Korte stilte. ‘Een paar jaar geleden was mijn achternichtje ineens haar knuffel kwijt. Haar moeder vertelde me dat ze ontroostbaar was, want Nijn was weg. Ik was de hele middag met mijn achternichtje geweest en wist: nu heb ik een missie die belangrijker is dan al het andere. Urenlang ben ik gaan zoeken naar die knuffel, ik ben langs alle plekken gegaan waar we waren geweest. Uiteindelijk vond ik ’m achter een bankje op een speelplaats. Zoiets was dit ook: een heel duidelijke missie. Als ik een missie heb, dan leef ik op. Zonder missie is het leven meer een probleem.’

Van tevoren stuurde je een mailtje met het verzoek om het niet te veel over je ‘leven als mens’ te hebben. Wat bedoelde je daarmee?
‘Ik wil niet te veel vragen over privédingen. Die neiging bestaat nog weleens. Maar dat staat los van alles wat ik maak.’

Zie jij het als twee verschillende werelden, je leven als mens en je leven als maker?
‘Nee, maar ik heb gemerkt dat het één wegvalt als je over het ander begint te praten. Mensen vinden het makkelijker om vragen te stellen over mijn privéleven. Praten over mijn werk wordt als moeilijker opgevat.’

Hoe ziet je leven als schrijver eruit?
‘Eeehm...’

‘Veel van de literatuur die vlak voor ons is geschreven, ging over het ontmaskeren van illusies. Ik denk dat mijn generatie heeft geworsteld met de erfenis van het cynisme’

Komt het overeen met het clichébeeld van de drinkende, rokende en zwoegende man, verslonsd achter een computer op de zolderkamer?
‘Die weken zijn er, behalve het roken en drinken. Nou oké, soms wordt er gedronken.’

Maar wel verslonsd en zwoegend?
Lachend: ‘Ja, ik verslons radicaal. Mijn leven bestaat uit een afwisseling van periodes dat ik aan het wachten ben totdat de missie zich aandient en het volbrengen van de missie. Soms denk ik even dat ik op een missie ben, maar dan verwatert het weer. Andere keren word ik gegrepen door een verhaal dat groter wordt naarmate ik er dieper inga. Als het goed is, verdwijn ik er helemaal in en kom ik later weer naar boven met een verhaal. Maar er zijn ook maanden waarin het veel alledaagser is: opstaan, een stuk schrijven voor de krant of een journalistiek artikel. Mijn laatste roman is al van een tijdje geleden, in november komt de nieuwe uit.’

Benieuwd naar de rest van het interview? Je leest 't in de nieuwste Revu. Vanaf vandaag verkrijgbaar!