Leon Verdonschot: 'Kim Putters had voorheen niet de lichtste functies, maar ze waren tenminste duidelijk'

Beste Kim Putters,

U was jaren directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, en bent sinds 2022 voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Dat zijn niet de lichtste functies. Maar ze zijn wel duidelijk. U zult zich bij het SCP nooit hebben moeten afvragen wat een plan inhoudt, of bij de SER wat de economie nou eigenlijk behelst.

Dat zal nu anders worden. U bent de nieuwe informateur. De voorkeur die de formerende partijen hebben opgegeven is de vorming van een extraparlementair kabinet. Dat leverde voor het eerst een Nu.nl-kop op die ik aanzag voor een De Speld-kop: ‘Informateur Putters gaat eerst uitzoeken wat een extraparlementair kabinet is’.

Toevallig woon ik in de enige provincie die ervaring heeft met zo’n extraparlementair bestuur: Limburg. Het cliché wil dat in Limburg alles iets later gebeurt, maar dat extraparlementair bestuur zat er al van 2019 tot 2022.

In Limburg kwam in 2019 namelijk zóveel partijen in de Provinciale Staten, met daardoor zó weinig zetels, dat het onmogelijk was nog een bestuur met een meerderheid te vormen. Dus kwam er een andere vorm: een zelfbenoemd ‘zakencollege’ van bestuurders van zes verschillende partijen, die normaal gesproken nooit van hun leven samen in een college zouden zitten. Van de PVV en FvD tot GroenLinks. De truc werd deze: die bestuurders zaten samen in dat college, maar niet námens die partijen. De bestuurder van GroenLinks zat dan weliswaar nog steeds samen in een college met de PVV en FvD, maar niet meer als GroenLinkser. Dus alleen maar officieus, niet officieel.

De bestuurder van GroenLinks trapte er in, haar partij niet: ze werd geroyeerd. In een huil-interview met Trouw zei ze daar heel verdrietig over te zijn ‘als persoon’. Nu werd het mij te ingewikkeld: ze was dus tegelijk een persoon, een politicus van een partij en een bestuurder van die partij, maar niet namens die partij. Misschien ben ik niet postmodern genoeg, maar ik vind het wel overzichtelijk als zaken samenvallen. Als de mens ook de politicus is, en de politicus van de partij dat ook is namens de partij. Noem het, als dat helpt, voor mijn part een holistische kijk op politiek.

Om u bergen uitzoekwerk te besparen: een extraparlementair kabinet is dus een soort schaamte-constructie, gebaseerd op het ontkennen van de werkelijkheid. ‘Nee, mijn collega in het bestuur is niet van een extreemrechtse partij, of nou ja, hij is het wel, maar zit daar niet námens die partij, maar namens zichzelf. Hij is allereerst mens.’

Er is ook nog een 172 pagina’s dik boek verschenen over de ‘ervaringen en lessen’ van dat buitenparlementair bestuur in Limburg. Ik geef u even de titel mee van hoofdstuk 7.1 van dat boek, dat scheelt u een paar weken formatiewerk. Die titel luidt: ‘Extraparlementair bestaat niet.’